◄ باربری رایگان راه‌ آهن و خودزنی با آزمایش خون جعلی

عباس قربانعلی بیک: یکی از همکاران عزیز راه آهنی حکایتی از مراجعه خود به آزمایشگاه با فشار خانواده نقل می کرد و اینکه ایشان پس از آماده شدن نتیجه آزمایش خون، از مسئول مربوطه تغییر و جعل نتایج را درخواست می کند (تا بتواند بدون فشار خانواده، غذا و ... میل کند).   

پس از بحث های مکرر در جلسات هیئت مدیره راه آهن در مورد حمل بار رایگان راه آهن به دلیل عدم توزین بار که با رد قاطع برخی اعضاء (با استناد به خصوصی بودن فروشنده و خریدار) مواجه می شد، مرحوم عبدالمجید افضل (تین 301680) در یکی از جلسات هیئت مدیره در اوایل دهه هشتاد، تجربه خود در اداره کل جنوب شرق (یزد) مبنی بر مطالبه هزینه اضافه بار از یکی از شرکت های فولادی بر اساس اسناد توزین آن شرکت ها را مطرح نمودند که از سوی شرکت فولادی مورد تایید قرار گرفت (تین 278876).

مشابه این امر قبل از پیشنهاد افزایش بارمحوری واگن ها از 20 به 22.5 جهت اقتصادی شدن ورود بخش خصوصی در 1384، با گزارش مرکز بافق مبنی بر یافتن تعدادزیادی از واگن های یک قطار با بارمحوری بالای 30 تن بدون شکستگی فنر مشاهده شد.   

اواسط دهه هفتاد در زمان مرحوم دکتر دادمان نیز گزارشاتی از ادارات کل محدوده بافق اصفهان به مرکز می رسید (76-77) مبنی بر تکرار شکستگی ریل در طول مسیر، خروج از خط واگن های معدنی، گاهی اوقات عدم کشش لوکوموتیو (سیرجان بافق) ... که همکاران گروه بهره برداری مرکز تحقیقات جهت آسیب شناسی موضوع به منطقه اعزام و  در بازدید از طول مسیر و بازدید از نحوه بارگیری واگن ها در معادن سنگ آهن گل گهر، ذغال سنگ زرند و چغارت، متوجه شدند در برخی موارد پس از بارگیری با قیف، واگن های ۱۲۰ تنی تا ۱۳۰ و ۱۳۵ تن نیز بارگیری می شدند و واگن های ۸۰ تنی تا ۸۵ و ۹۰ تن نیز بارگیری می شدند که با بررسی عملکرد چندین ماهه برگه توزین قطارها این عملکرد ثابت و با دستور مدیرعامل غرامت از شرکت ها درخواست شد.  

موضوع اضافه بار واگن ها که افزایش وزن قطار برای لوکوموتیو را هم درپی دارد خسارت دیگری است که سبب ناتوانی لوکوموتیو در کشش قطار و نهایتا مسدودی خط شده و در حالت شدید سبب سوختن ترکشن موتور یا آزادشدن پینیون آن می گردید.

آزاد شدن پینیون ترکشن موتور که تا 1370 در لوکوموتیوهای GT26 جنرال موتورز (حتی با افزایش بار از 1000 تن به 1500 تن در 1369 و به 2000 تن در 1376) دیده نشده بود، در لوکوموتیوهای U30C جنرال الکتریک مشاهده شد (تین 248023).

شاید بخشی از مشکلات لوکوموتیوهای آلستوم را نیز بتوان به این عامل (اضافه بار واگن ها و اضافه وزن قطارها) نسبت داد که البته نافی کم توجهی به آزمایشات سختگیرانه (تین 271255 و 278854) و ضعف های فنی آلستوم (تین 90443 و 252337) نیست. 

در فروردین 1401 از حدود 70000 واگن بارگیری شده ظاهرا کمتر از 21000 واگن با نسبت 30% توزین شده که با احتساب نسبت بارهای معدنی 70% کمتر از نصف و بسیار پایین بوده و احتمال اضافه بار واگن و اضافه وزن قطارها را بیش ازپیش می افزاید.

موضوع اضافه بار به ویژه در واگن های لبه بلند راه آهن ایران (برای حمل مواد معدنی و خصوصا سنگ آهن که سهم بسیار بالایی در جابجایی ریلی دارد) که خسارت آن به خط و ناوگان می رسد به بیش از نیم قرن گذشته بازمی گردد به ویژه برای بارگیری غیر اتوماتیک (با لودر، که همچنان پابرجاست) و حتی برای بارگیری اتوماتیک به دلیل کالیبره نبودن رخ می دهد (تین 273393).

نمونه دیگر اضافه بار بیش از 18 تنی یک واگن ازسوی راه آهن جنوب با نامه 900214 به مدیرعامل شرکت مالک گزارش گردید.

باوجود نصب باسکول دینامیک برخی ایستگاه های تشکیلاتی در نقاط غلط خطوط داخل ایستگاه، اطلاعات توزین مورد استفاده قرار نمی گیرد چراکه با بررسی اطلاعات و یافتن اضافه بار، باید واگن های متوقف و از قطار جدا و بار آنها کاهش یابد و این امر سبب رکود عملیات حمل ونقل می گردد (اطلاع از داشتن اضافه بار واگن، مدیر مربوطه را مکلف به متوقف نمودن واگن می نماید).     

بارمحوری اغلب خطوط  مرکزی و شرقی راه آهن 25 تن است که چنانچه تاثیر سرعت 60 در آن ملحوظ گردد، با بدترین کیفیت خط 29 تن و با کیفیت متوسط بیش از 31 و با کیفیت خوب خط بیش از 35 تن خواهد شد، البته با ریل 54 کیلوگرم بر متر که بیشتر در اروپاست و با ریل موجود 60 کیلویی و سرعت 60 این اعداد به حدود 35، 38 و 42 تن بالغ خواهد شد (تین 259843). 

این رابطه ایمن بودن عبور واگن ها با بارمحوری بیش از 30 تن را هم اثبات نموده و نشان می دهد آزمایش خون را نباید پنهان نمود.