◄ مطالعات ریسک راه‌ آهن سریع‌ السیر کره‌ جنوبی، KTX

مطالعات اولیه راه ­آهن سریع­ السیر کره ­جنوبی در 1984، طرح مهندسی در 1991، آغاز ساخت 1992 و در 2004 افتتاح شد. خط 412 کیلومتری KTX، بر اساس فناوری TGV فرانسه، برای حداکثر سرعت عملیاتی 350 کیلومتر برساعت و زمان سیر 90 دقیقه (یک و نیم ساعت) طراحی شد. این مسیر 29 درصد در دشت، 37 درصد پل ، و 34 درصد تونل، یک پروژه پیچیده را نشان می دهد.

تاریخچه طولانی این پروژه به مطالعات امکان سنجی اولیه در دهه 80 میلادی، تأسیس سازمان ساخت راه آهن سریع کره (KHRC) در سال 1992، قبل از انتخاب فناوری ناوگان و دو اصلاح عمده در طرح جامع در 1993 و 1998 به وقوع پیوست.

• اصلاحیه 1993 هزینه پیش بینی شده را از 6 تریلیون وون به 11 تریلیون وون افزایش داد، یک ایستگاه جدید اضافه شد و تاریخ راه اندازی عقب افتاد. بازنگری در سال 1998 (پس از بحران اقتصادی 1997 آسیا) یک رویکرد ساخت و ساز مرحله ای را پیشنهاد نمود که در فاز اول در بخشی از مسیر از خطوط موجود (برقی مانند پاریس- لیون فرانسه ...) استفاده و در سال 2004 افتتاح شد، درحالی که خط اختصاصی کامل تا سال 2010 به تعویق افتاد و هزینه ها به 18 تریلیون وون افزایش یافت.

• مشارکت بخش خصوصی بصورت ساخت، بهره برداری و انتقال (BOT) نیز در پروژه بدلیل ریسک بالا مورد پذیرش قرار نگرفت.

 Risk management in a large-scale new railway transport system project, Evaluation of Korean high speed railway experience

• مقاله فوق تجربیات مدیریت ریسک در توسعه پروژه راه آهن پرسرعت کره(KTX) بین سئول و بوسان را ارزیابی می کند، این پروژه بزرگ، در طول مراحل برنامه ریزی و ساخت با خطرات مرتبط مهندسی، ساخت وساز، مالی، اجتماعی و سیاسی روبرو بود.

• عوامل اجتماعی و سیاسی بشدت بر این پروژه تأثیر گذاشت، ریسک های نظارتی مانند ارزیابی اثرات زیست محیطی، چالش های انتقال فناوری، تشکیک در امکان سنجی پروژه، نگرانی های ایمنی عمومی، فرآیندهای پیچیده تصمیم گیری، و چالش های بین دولت و استانداران موانع مستمری را ایجاد کردند. ریسک های مهندسی از استانداردهای طراحی، پیچیدگی سیستم، روش های بحران احداث زیرساخت ، تصمیم مخاطره آمیز برای شروع ساخت و ساز قبل از انتخاب فناوری سیستم اصلی ناشی می شوند.

• از نظر مالی، این پروژه با کمبود بودجه، برآورد هزینه های بیش ازحد خوش بینانه (حدود 60 درصد کمتر)، اثرات تورم، افزایش هزینه ها ناشی از تاخیرها و تغییرات طراحی، و چالش های تامین سرمایه خصوصی پیش بینی شده دست و پنجه نرم می کرد.

• از 30 مورد اشاره شده در جدول مقایسه ای این گزارش فقط 5 ریسک در KTX متوسط و بقیه ریسک­ها بالا ارزیابی شده، این عناوین ریسک در خطوط معمولی ریلی این کشور فقط دو مورد بالا و 28 مورد متوسط یا پایین میباشند. قابل توجه اینکه کره جنوبی با وجود ارتباط و تعامل خوب با کشورهای پیشرفته، انتقال فناوری و همچنین در موارد دیگری مانند شرایط سیاسی، محدودیت های فنی، پذیرش ایمنی از سوی مردم، پیچیدگی، تجمیع کلی، استانداردها، کنترل کیفیت، محدوده خرید، منبع مالی، تورم، دقت محاسبات، هزینه تاخیر و ... را ریسک های بزرگی برای پروژه اعلام مینماید.

• تجربه 11 ساله مذاکرات سال 1379 تا ورود اولین لوکوموتیو زیمنس از آلمان در سال 1389 و زمان طولانی مذاکرات تا ورود خودکشش زیمنس که از سال 1376 آغاز و با تاخیر چند ساله در نیمه اول دهه هشتاد (سال 1384) با اشکالات فراوان وارد شدند از مواردی هستند که اهمیت بررسی و پیش بینی های لازم برای عدم بروز و کاهش آثار بروز ریسک را اثبات می کند.

• مقایسه پروژه های موفق ریلی که زودتر و با شرایط مناسب (با علائم) به بهره برداری رسیدند مانند پروژه راه آهن کاشمر به بافق در کنار پروژه های پرتاخیر نیز نشان دهنده اهمیت بالای مطالعات ریسک در بخش زیربنایی است که پروژه برقی کردن راه آهن تهران مشهد که سال 92 با ترک تشریفات مناقصه به شرکت چینی با همکاری مپنا واگذار شد قابل توجه است که با وجود تامین اعتبار در سال 97 با انصراف طرف چینی خاتمه یافت (ظاهرا بانک و بیمه در چین قبل از ترامپ تعلل عامدانه داشتند). 

• با وجود تدوین دستور العمل مدیریت ریسک در پروژه ها در سال 1387 در سازمان برنامه، ارزیابی ریسک­ پروژه­ های بزرگ و از جمله پروژه ­های احداث خطوط ریلی غالبا به دلیل اثرپذیری از ابعاد سیاسی به خوبی انجام نمی شود و با امکان­ نسبت دادن اکثر مشکلات اصلی به شرایط فورس ماژور سیاسی و اقتصادی (در شرایط کنونی تحریم ...)، دقت این مطالعات بسیار پایین است.

فایل پیوست را از اینجا دریافت کنید.