◄ پندهایی از مونوریل قم برای سریع‌ السیر تهران اصفهان

خبرگزاری صدا و سیما نوشت: رئیس جمهور در نشست پیگیری موضوعات ویژه استان قم پس از شنیدن گزارش موانع پیش روی تکمیل دو طرح عظیم مونوریل و فرودگاه قم، دستورات لازم برای رفع مشکلات و آغاز عملیات اجرایی این طرح ها را صادر کرد (0221).

• در یکی از مطالعات مرکز تحقیقات راه آهن در حدود سال ۷۶ اطلاعاتی از تجربه مترو هوایی یکی از کشورهای آسیای جنوب شرقی کسب شد که نتیجه آن برای ترویج دانش ریلی در قالب مقاله منتخب در راه آهن ارائه و در اوایل سال ۸۲ و بعد از انتخابات شورای اسلامی شهر تهران مطرح و قبل از نهایی شدن مراحل قانونی و صدور حکم قطعی شهردار از سوی وزیر کشور، جلسه ای به پیشنهاد یکی از همکاران اسبق مرکز تحقیقات راه آهن با شهردار برای توضیح در مورد سامانه فوق تشکیل گردید.

• در این جلسه سه ساعته پیشنهاد ساخت مترو هوایی بر روی پل تک پایه در حدفاصل میدان آزادی به میدان امام حسین مانند آنچه نوع خودرویی آن در بزرگراه هوایی شهید صدر در سال 1392 ساخته شد و نوع ریلی آن سال 2009 در دبی افتتاح شد ارائه گردید که با استقبال شهردار پیشنهاد مشروحی از شرکت رجا در هشتاد صفحه تهیه و ارسال گردید. (تین 153203)

• قابل ذکر اینکه ناوگان سامانه پیشنهادی می توانست دقیقا مشابه نوع مورد استفاده مترو تهران باشد و فقط در بخش زیرساخت به جای تونل از پل استفاده می نمود که با این اقدام نه فقط سرعت اجرای خطوط مترو افزایش می یافت بلکه وابستگی تامین ناوگان جدید مترو که بالاترین سهم واردات در سامانه قطارشهری را دارد بسیار کاهش می یافت. پس از مدتی طرح احداث ۲۴۰ کیلومتر مونوریل برای تهران مطرح شد که با استناد به آمار کتاب JRTT که طول مونوریل کل دنیا را درطی افزون بر ۱۰۰ سال (1901 تا 2003) ۱3۰ کیلومتر اعلام کرده بود مواردی به شهردار اعلام و رویکرد اصلاحی پیشنهاد گردید (تین 185906).

• کتاب فناوری روز راه آهن ژاپن (Japanese Railway Technology Today, JRTT) که در فوریه 2001 توسط بنیاد فرهنگ راه آهن شرق ژاپن (EJRCF) منتشر شد، در اوایل دهه هشتاد واصل و برای ترجمه به انجمن مهندسی حمل ونقل ریلی پیشنهاد شد که تایید گردید، بخش 13 کتاب به روشهای نوین حمل ونقل هدایت شده (AGT) با تمرکز بر مونوریل پرداخته است.          

• مفهوم مونوریل به دهه 1820 برمی گردد، اولین خط مونوریل عملیاتی در ایرلند در سال 1888 برای حمل ونقل بار و مسافر ساخته شد. مونوریل معلق در آلمان اختراع و در 1901 در ووپرتال آلمان افتتاح شد (همچنان درحال کار است). اولین مونوریل ژاپنی، از نوع معلق، در پارک Ueno توکیو در سال 1958 ساخته شد تا قابلیت آن را برای حمل ونقل شهری آزمایش کنند.

• در دهه 60 میلادی، سیستم های مونوریل مختلفی در جهان از جمله در ژاپن توسعه یافتند. مونوریل توکیو که در 1964 فعالیت خود را بین فرودگاه هاماتسوچو و هاندا آغاز کرد، اولین مونوریل شهری ژاپن بود. در 1967، طرح ها و اجزاء ... استاندارد شدند.

• این بخش کتاب اطلاعات فنی دقیقی را در مورد هر دو سیستم مونوریل معلق از جمله سرعت، فراز، طرح واگن ، تیرهای بتنی، ایستگاه ها، علائم و سیستم های کنترل ارائه می کند. همچنین شامل جدولی است که سیستم های مونوریل مختلف در سراسر جهان با جزئیاتی مانند مکان، نوع، طول و سال افتتاح را فهرست نموده است. بر اساس این جدول، طول کل تقریبی سیستم های مونوریل در سراسر جهان طی 180 سال از 1824 تا سال 2003 حدود 157 کیلومتر بود (شامل اتوبوس های معلق و ...).

• مونوریل ها نسبت به سیستم های ریلی معمولی مزایایی مانند توانایی عبور از فراز و فرود بالا و قوس های تند، کیفیت سواری بالا را دارند، اما ضعف هایی هم دارد از جمله هزینه بالاتر، زمان بالاتر، وابستگی بیشتر، ظرفیت کمتر، عدم تشابه ناوگان با مترو و ... .

• بررسی سیستم های AGT (Automated guideway Transit) در آمریکا در دهه 70 آغاز و در چند شهر پیاده سازی شد. در ژاپن، تحقیقات در مورد AGT در 1968 آغاز شد و اولین سیستم AGT شهری (Port Liner)در کوبه، در سال 1981 افتتاح شد.

• هرچند مشکل مونوریل که به مطالبه مهم علما و مردم شهر قم تبدیل شده بود، با دستور ریاست محترم جمهور از بن بست خارج خواهد شد اما مراکز مرتبط مانند مرکز پژوهش های مجلس، سازمان برنامه و ... ، باید با آسیب شناسی و ریشه یابی، از تکرار آن در پروژه های بزرگ مشابه (فناورانه، ارزبر و زمانبر) مانند سریع السیر تهران- اصفهان ... جلوگیری نمایند (تین 262713).   

فایل پیوست اینجاست.