◄ شرحی بر رشد دو دهه اخیر و برنامه توسعه راه آهن هند

 وزارت راه آهن هند برنامه توسعه راه آهن کشور را برای توسعه ظرفیت تا 2030 و بسترسازی اهداف 2050 تدوین نموده است.

طرح ملی راه آهن هند یک طرح جامع بلند مدت است که هدف آن توسعه زیرساخت و خدمات ریلی کشور به شرح زیر است:

1) گسترش شبکه: این طرح توسعه شبکه با احداث خطوط جدید، دو و سه خطه کردن خطوط موجود، کریدورهای حمل و نقل اختصاصی ... است. هدف افزایش شبکه ریلی از حدود 68 هزار کیلومتر کنونی به حدود 100 هزار کیلومتر تا سال 2030 است.

2) راه آهن پرسرعت: این طرح شامل ساخت چندین مسیر ریلی پرسرعت برای امکان جابجایی سریعتر مسافران و بار می باشد. کریدور قطار سریع السیر بمبئی احمدآباد به عنوان اولین پروژه درحال ساخت است.

3) توسعه مجدد ایستگاه: بر نوسازی و توسعه مجدد ایستگاه های راه آهن اصلی در سراسر کشور، با هدف ارائه امکانات رفاهی بهتر مسافران، فضاهای تجاری و ادغام چندوجهی تمرکز دارد.

4) راه آهن نیمه سریع: این طرح پیشنهاد می کند خدمات ریلی نیمه سریع (تا 200 کیلومتر در ساعت) در مسیرهای پرترافیک خاص با ارتقای زیرساخت و ناوگان موجود ارائه شود. 5) کریدورهای اختصاصی بار: ساخت چندین کریدور باری اختصاصی برای تفکیک بار و مسافر و در نتیجه بهبود کارایی هر دو سرویس را در نظر گرفته است.

6) برقی و علائمی کردن: این طرح بر برقی سازی کامل شبکه ریلی و ارتقای سیستم های سیگنال دهی برای فعال سازی سریع تر و ایمن تر قطارها تاکید دارد.

7) ناوگان: شامل خرید لوکوموتیوهای نسل جدید، واگن ها و واگن ها با فناوری پیشرفته، ویژگی های ایمنی و امکانات رفاهی مسافران است.

8) یکپارچه سازی چندوجهی: هدف این طرح ادغام شبکه ریلی با سایر روش های حمل و نقل مانند هوایی، جاده ای و آبراهی است تا اتصال چندوجهی بدون فاصله را فراهم کند. طرح ملی راه آهن یک راهبرد بلندمدت است که نیاز به سرمایه گذاری قابل توجهی دارد و انتظار می رود طی چنددهه آینده به صورت مرحله ای اجرا شود. هدف این است که راه آهن هند به یک سیستم مدرن، کارآمد و پایدار تبدیل کند تا تقاضای رو به رشد برای خدمات مسافری و باری را تامین کند.

بر اساس آمار 2023 UIC، راه آهن هند در سال 2022 با شبکه ای به طول 68 هزار کیلومتر و طول دوخطه و برقی به ترتیب 28 هزار و 50 هزارکیلومتر و با 13 هزار لوکوموتیو، 75 هزار واگن خودکشش و واگن مسافری -- و 319 هزار واگن باری و 1063 هزارنفر کارمند با وجود کاهش بیش از 50 درصدی مسافر بدلیل کرونا توانست 3519 میلیون مسافر را با سیر متوسط 168 کیلومتر (590 میلیارد نفرکیلومتر) و 1416 میلیون تن بار را با سیر متوسط 616 کیلومتر (872 میلیارد تن کیلومتر) جابجا نماید (وزن متوسط ناخالص قطارها ---- تن). بر اساس این آمار هند در سال 2022 پس از چین رتبه دوم جابجایی مسافر و رتبه چهارم جابجایی بار را داشته و در طول شبکه ریلی پس از روسیه در رتبه چهارم قرار دارد (سریع السیر ندارد).    

در سال 2012 طول شبکه راه آهن هند برابر 66 هزار کیلومتر و طول دوخطه و برقی آن به ترتیب 20 هزار و 20 هزارکیلومتر بوده و تعداد لوکوموتیو 9 هزار، واگن خودکشش 2.3 هزار، واگن مسافری 45 هزار و واگن باری 194 هزار دستگاه و پرسنل آن 1328 هزار نفر بوده و توانست 7651 میلیون مسافر را با سیر متوسط 128 کیلومتر (796 میلیارد نفرکیلومتر) و 922 میلیون تن بار را با سیر متوسط 679 کیلومتر (626 میلیارد تن کیلومتر) جابجا نماید (وزن متوسط ناخالص قطارها 1415 تن).

در سال 2002 طول شبکه راه آهن هند برابر 63 هزار کیلومتر و طول دوخطه و برقی آن به ترتیب 16 هزار و 16 هزارکیلومتر بوده و تعداد لوکوموتیو 8 هزار، خودکشش 1.6 هزار، واگن مسافری 35 هزار و واگن باری 207 هزار دستگاه و پرسنل آن 1511 هزار نفر بوده و توانست 5093 میلیون مسافر را با سیر متوسط 97 کیلومتر (493 میلیارد نفرکیلومتر) و 493 میلیون تن بار را با سیر متوسط 677 کیلومتر (334 میلیارد تن کیلومتر) جابجا نماید (وزن متوسط ناخالص قطارها 1333 تن)

همانگونه که این آمار نشان می دهد از 2002 تا 2022 طول شبکه ریلی 8 درصد ، دوخطه 75 درصد و شبکه برقی 213 درصد رشد داشته، در همین مدت تعداد لوکوموتیو حدود 60 درصد و خودکشش 4588 درصد (46 برابر) و واگن باری 54 درصد رشد داشته ولی تعداد مسافر 31 درصد کاهش داشته (احتمالا بدلیل کرونا، سال 2019 تعداد مسافر 8439 میلیون نفر بوده) ولی بار 161 درصد افزایش یافته است.