«زیمنس» با قطار حومه‌ای به ایران می‌آید

گروهی از کارشناسان زیمنس در ماه های گذشته از برخی پروژه های ریلی ایران بازدید کردند و در این میان، ساخت قطار پرسرعت تهران ـ اصفهان از مهم ترین پروژه هایی بود که پیش تر گفته می شد شرکت زیمنس آلمان به عنوان یکی از شرکت های صاحبنام در صنعت ریلی تمایل به حضور در آن دارد و مدیرعامل راه آهن کشورمان گفته بود وقتی مناقصه تامین ناوگان خط آهن پرسرعت تهران ـ اصفهان برگزار شود، زیمنس یکی از شانس های جدی برنده شدن است.

هنوز این مناقصه برگزار نشده و شاید زیمنس یکی از شانس های جدی برنده شدن در این مناقصه باشد اما نکته قابل تامل این است که این شرکت آلمانی بخت حضور در ایران را از دست نداده و قرار است درحال حاضر چند پروژه ریلی دیگر را در ایران به دست بگیرد.

وزیر حمل ونقل آلمان در هفته جاری مهمان وزارت راه و شهرسازی بود و ۶ سند همکاری بین او و وزیر راه و شهرسازی ایران بسته شد. براساس این اسناد، اجرای قطارهای حومه ای تهران، قطار حومه ای تبریز و افزایش قطار تهران ـ تبریز به شرکت زیمنس سپرده شده است. البته وزیر راه و شهرسازی کشورمان اعلام کرده که با توجه به توان بالای آلمان در صنایع ریلی، پروژه های دیگری مانند سیگنالینگ راه آهن اصفهان ـ شیراز و کرمان ـ زاهدان نیز با شرکت های دیگر آلمانی امضا شده است.

آلمان از جمله کشورهای پیشرفته اروپایی در حوزه صنعت است که بعد از جنگ جهانی دوم، ورود و رشد قابل توجهی در صنعت داشته است. در آلمان به عنوان یکی از کشورهای مهم صنعتی، شرکت های بزرگ و مطرحی در بخش های مهمی از جمله ساخت نیروگاه، قطار، صنایع الکترونیک، صنایع نظامی و... شکل گرفته که زیمنس یکی از آنهاست.

آلمان علاوه بر اینکه از سرآمدان جهان در صنعت ریلی است، برگزارکننده معتبرترین نمایشگاه حمل ونقل ریلی دنیا یعنی «اینوترنس» هم هست که هر دو سال یک بار اواخر شهریور برگزار می شود.

مهدی ابراهیمی، مدیرعامل گروه صنعتی لیما و مدیرعامل پیشین شرکت حمل ونقل ریلی جوپار از جمله کارشناسان صنعت ریلی کشور بوده که در جدیدترین نمایشگاه ریلی آلمان حضور داشته است. او با تاکید بر اهمیت قرارداد ایران با زیمنس، به «گسترش تجارت» گفت: زیمنس از جمله شرکت های معتبر و مطرح در حوزه تولید قطارهای روزآمد در سراسر دنیاست. در حوزه صنایع ریلی شرکت زیمنس موفق شده قطارهای مسافری با فناوری بسیار بالا و سریع طراحی کند که در نمایشگاه های گذشته آلمان همواره به عنوان قطارهایی باکیفیت، موردتوجه بازدیدکنندگان قرار گرفته و از کشورهای مختلف سفارش هایی داشته است. وی معتقد است شرکت زیمنس به عنوان شرکتی سرآمد در حوزه صنایع الکترونیک، از پس سیستم های پیچیده الکترونیکی درون قطارها برمی آید و به همین دلیل وارد حوزه ساخت قطارهای پرسرعت شده است. به گفته این کارشناس، یکی از آخرین پروژه های شرکت زیمنس، اجرای پروژه قطار عربستان سعودی با همکاری شرکت تالس فرانسه است. وی در این زمینه توضیح داد: قطار ریاض که در نمایشگاه ریلی امسال در آلمان رونمایی شد با طراحی شرکت تالس و با همکاری زیمنس و این شرکت ساخته شده است. این قطار به طور کامل اتوماتیک (بدون راننده) و از سوی علائم الکترونیکی هدایت می شود.
 
حرکت به سوی فناوری ریلی روز
قرارداد بستن با شرکت صاحبنامی مانند زیمنس در طراحی و اجرای خطوط ریلی به این معنی است که به تدریج در حال خروج از سیستم قطارهای سنتی و سرعت پایین و در حال حرکت به طرف دانش روز دنیا در صنعت ریلی هستیم.
ابراهیمی با اشاره به اینکه ممکن است برخی، به بهانه حمایت از تولید داخل از چنین قراردادهایی انتقاد کنند، یادآوری می کند که با قرارداد زیمنس، مسئله حمایت از تولید داخل زیر سوال نمی رود زیرا با چنین قراردادهایی به سمت بهره گیری دانش روز دنیا می رویم. از یک سو مهم است همزمان با فناوری روز دنیا پیش رویم و از سوی دیگر هنوز به آن سطح از فناوری نرسیده ایم که تولید داخل مطلوبی داشته باشیم. بنابراین باید از چنین همکاری هایی استقبال کرد.
وی یادآوری کرد: در حمل ونقل ریلی فناوری ما بسیار قدیمی است و هنوز به سمت قطارهای خودکشش و پرسرعت نرفته ایم و اگرچه دانش آن در کشور وجود دارد اما به خاطر برخی مشکلات هنوز به این سمت نرفته ایم. بنابراین گریزی نیست که از فناوری روز دنیا از کشورهای دیگر استفاده کنیم.

این کارشناس ریلی با تاکید بر اینکه قرارداد با زیمنس، گام بلندی در توسعه حمل ونقل ریلی کشور است، گفت: تفاوت زیادی بین قرارداد بستن با چین و آلمان در حمل ونقل ریلی وجود دارد. اکنون با کشور پیشرفته صنعتی قرارداد بسته ایم که تمام استانداردهای اروپا را در حوزه قطارهای مسافری رعایت می کند.
 
پیشینه موفق زیمنس در ایران
بررسی «گسترش تجارت» نشان می دهد شرکت زیمنس با ۳۵۰ هزار نیرو در حوزه های مختلف صنعت مانند نفت و گاز و صنعت ریلی فعالیت دارد و حدود ۳هزار نفر از نیروی این شرکت در حوزه حمل ونقل فعالیت می کنند و فعالیت آنها حوزه های سیگنالینگ، برقی سازی، قطارهای حومه ای، قطار پرسرعت و لکوموتیو، مترو و واگن های مسافری و خدمات مربوط به سرویس های نگهداری را شامل می شود.
شرکت زیمنس پیش تر نیز همکاری های ریلی با ایران داشته است. به گفته ابراهیمی، پروژه لکوموتیو مسافری شرکت مپنا نیز از سوی شرکت زیمنس طراحی شده است. وی در این زمینه توضیح داد: بعد از لکوموتیوهای جی ام و جی ای که قبل از انقلاب در ایران بود، تنها لکوموتیوهای نو که خریداری شد و بدون مشکل کار کرده و هنوز در حال فعالیت است، لکوموتیوهای ساخت زیمنس بوده است. البته خریدهایی از چین یا شرکت آلستوم هم در سال های گذشته داشته ایم که مشکلات خاص خود را داشتند. به گفته او به طور تقریبی همه قطارهایی که اکنون در مسیر مشهد کار می کنند، از جمله این لکوموتیوها هستند.

او در بیان ویژگی خاصی که این لکوموتیوها را نسبت به دیگر لکوموتیوهای موجود در ایران برتری می دهد، گفت: سیستم ریلی کشور ما اینگونه است که از شبکه سراسری برق نمی گیرد و باید یک دستگاه واگن را به عنوان واگن ژنراتور یا مولد برق در سازمان قطارها داشته باشیم تا برق را تولید کند و به قطارها برساند. بر اساس طول استاندارد قطار در ایران، اگر یک واگن مولد به قطار اضافه کنیم در عمل جای یک واگن مسافری را اشغال کرده است اما شرکت زیمنس طراحی لکوموتیوی را انجام داد که مولد را داخل لکوموتیو طراحی کرد، یعنی لکوموتیو زیمنس هم می تواند قطار را بکشد و هم برق واگن ها را تامین کند.

 این موضوع موجب شده یک دستگاه از سازمان قطار کم شده و به ظرفیت قطار مسافری ما اضافه شود که بهره وری را افزایش می دهد.
این کارشناس ریلی تاکید کرد: از آنجا که زیرساخت های ریلی ما روزآمد نیست، زیمنس برای طراحی و اجرای پروژه هایی که قرار است اجرا کند، باید از ابتدا طراحی زیرساخت انجام دهد زیرا در خطوط قدیمی موجود نمی توانیم از فناوری جدید استفاده کنیم. این حرکت گام مهمی در زمینه حرکت به سمت استفاده از فناوری روز در صنعت ریلی ما خواهد بود.
 
گزینه های پیش روی زیمنس
 زیمنسی ها به جز قطارهای حومه ای تهران و تبریز و قطار تهران ـ تبریز گزینه های دیگری نیز مدنظر داشتند. علاوه براینکه در بهمن سال گذشته اعلام شد آنها برای تامین ناوگان قطار پرسرعت اصفهان ـ تهران اعلام آمادگی کرده اند، در تیر امسال نیز گروهی از این شرکت آلمانی از برخی پروژه های ریلی ایران بازدید کردند و به نظر می رسد بعد از این بازدید بود که پروژه های ریلی حومه ای را برگزیدند.

کارشناسان زیمنس در تیر امسال از قطارهای حومه ای کشور از جمله قطار تهران ـ کرج ـ هشتگرد و تهران ـ پرند بازدید کردند. آنها در آن زمان اعلام کردند که حمل ونقل باری از کریدور اصلی بندرعباس ـ بافق ـ آپرین، قطارهای پرسرعت، قطارهای حومه ای، سیستم های هوشمند، تعمیر و نگهداری از جمله حوزه هایی است که برای حضور در ایران، در حال بررسی آنها هستند و حالا با توجه به سندهای همکاری امضا شده در روزهای گذشته، به نظر می رسد آلمانی ها سیستم قطار حومه ای ایران را جذاب تر از دیگر بخش ها یافته اند. راه آهن ایران اعلام کرده که قصد دارد در جهت توسعه قطارهای حومه ای و آسیب شناسی و رفع نواقص این حوزه و جذب مسافر بیشتر، از تجربه زیمنس به ویژه در بخش مهندسی استفاده کند.

نکته آخر...
حمل ونقل ریلی یکی از حوزه های اقتصادی است که در اسناد کلان توسعه کشور بسیار مورد تاکید قرار گرفته و برنامه ششم توسعه نیز نگاه ویژه ای دارد. قطارهای حومه ای نیز یکی از موضوع های ریلی مورد تاکید برنامه ششم توسعه است و مسئولان تلاش دارند با توسعه این قطارها، بار بزرگی از حمل ونقل و آلودگی هوای کلانشهرها بردارند. حالا با امضای سند همکاری بین راه آهن ایران و آلمان و با درنظر گرفتن تجربه و فناوری بالای این شرکت در حوزه قطارهای مسافری و حومه ای، باید در زمینه قطارهای حومه ای در سال های آینده منتظر اتفاق های خوب و قابل توجه باشیم.