◄ آپرین؛ هاب ریلی و لجستیکی آینده تهران/ترانزیت ایران در گره تعدد متولیان

بندر خشک آپرین با اتصال مستقیم به شبکه سراسری ریلی و کریدورهای بین المللی، در مسیر تبدیل شدن به هاب لجستیکی آینده تهران قرار گرفته است؛ ظرفیتی که به گفته فعالان بخش خصوصی، در صورت رفع چالش تعدد متولیان تصمیم گیری در حوزه ترانزیت، می تواند نقش تعیین کننده ای در کاهش هزینه ها، افزایش سهم حمل ونقل ریلی و ارتقای جایگاه ایران در کریدورهای منطقه ای ایفا کند.

به گزارش تین نیوز، یکی از ویژگی های این دوره از نمایشگاه حمل ونقل و لجستیک حضور صد درصدی بخش خصوصی بود و برخی شرکت ها برای نخستین بار حضور یافته بودند. از جمله بندر خشک آپرین از زیرمجموعه های گروه ترابری بین المللی پرس که از سال 1340 به عنوان یک شرکت صد در صد خصوصی فعالیت دارد و یکی از پیشگامان صنعت حمل و نقل بین المللی، امور لجستیک و زنجیره تامین در ایران محسوب می شود.

بندر خشک آپرین یک پایانه لجستیکی چندوجهی و تحت نظارت گمرک است که به طور استراتژیک در نقطه تلاقی شبکه ریلی ایران واقع شده است . این بندر ارتباط مستقیم با چندین کریدور بین المللی مهم از جمله کریدور بین المللی حمل و نقل شمال - جنوب ( INSTC )، جاده ابریشم جنوبی کریدور حمل و نقل اروپا قفقاز - آسیا ( TRACEA ) و کریدورهای سازمان همکاری اقتصادی (ECO) دارد. بندر خشک آپرین با رویکردی مبتنی بر توسعه پایدار، در مسیر ایجاد تحولی ماندگار در لجستیک ایران قرار دارد.

در شرایطی که بیش از نیمی از کانتینرهای ورودی کشور مقصد نهایی شان تهران است، بندر خشک آپرین با اتصال مستقیم به شبکه سراسری ریلی و کریدورهای شمال–جنوب، روسیه و اروپا، به یکی از بازیگران جدید ترانزیت ایران تبدیل شده است؛  در نمایشگاه حمل ونقل و لجستیک فرصتی دست داد تا گفتگویی داشته باشیم با امیرهمایون جهانی، عضو هیئت مدیره گروه ترابری بین المللی پرس و بندر خشک آپرین.وی  در گفت وگوی اختصاصی با تین نیوز از ظرفیت های ترانزیتی این بندر، صرفه اقتصادی ریل و ضرورت فرماندهی واحد در ترانزیت کشور سخن می گوید. حاصل این گفتگو را در ادامه می خوانید:

در آغاز بفرمایید بندر خشک آپرین در چه مرحله ای از بهره برداری قرار دارد؟

پروژه بندر خشک آپرین به همت راه آهن جمهوری اسلامی ایران و گروه ترابری بین المللی پرس و با سرمایه گذاری مشترک ایرانی و خارجی در سال ۱۳۹۵ منعقد شد. این پروژه در زمینی به وسعت حدود ۵۰ هکتار تعریف شده که فاز نخست آن در مساحت ۲۲ هکتار اجرا و در خردادماه سال جاری با حضور گمرک جمهوری اسلامی ایران به بهره برداری رسید.

در همین مدت کوتاه، بندر خشک آپرین بیش از ۴۰ هزار تن محموله صادراتی جابه جا کرده و حدود هزار و ۵۰۰ واگن از مسیر چین به ایران با کمک راه آهن در این مجموعه تخلیه و بارگیری شده است.

در خصوص مسیرهای فعال حمل ونقلی که از طریق بندر خشک آپرین شکل گرفته توضیح می دهید؟

در حال حاضر، سه مسیر اصلی را پایه گذاری کرده ایم. مسیر نخست، چین به ایران است که در حال بهره برداری بوده و نقش مهمی در واردات و ترانزیت ایفا می کند. مسیر دوم، روسیه به بندر خشک آپرین است که طی دو هفته گذشته حدود ۲۰۰ واگن وارد کشور شده است. مسیر سوم نیز به زودی فعال می شود و نخستین قطار آن در حال بارگیری از بلاروس به مقصد بندر خشک آپرین است.

بندر خشک آپرین چه نقشی در زنجیره لجستیک کشور و پشتیبانی از بنادر اصلی ایفا می کند؟

بنادر خشک اساساً برای پشتیبانی از بنادر اصلی کشور ایجاد شده اند. پس از حادثه ای که در بندر شهید رجایی رخ داد، دولت به درستی به سمت «تمرکززدایی» از بنادر دریایی حرکت کرد و در این فرآیند، بنادر خشک در کانون توجه قرار گرفتند.

بندر خشک آپرین به دلیل ماهیت ریلی خود و اتصال مستقیم به شبکه سراسری، می تواند نقش ابتدای خط در بندرعباس و انتهای خط در تهران را ایفا کند. بیش از ۵۰ درصد کانتینرهای ورودی به کشور، مقصد نهایی شان تهران است؛ بنابراین آپرین می تواند به قطب گمرکی و هاب لجستیکی آینده کلان شهر تهران تبدیل شود.

اتصال ریلی بندر خشک آپرین چه تأثیری بر کاهش هزینه ها و زمان ترخیص کالا دارد؟

بندر خشک آپرین در شاهرگ حیاتی شبکه ریلی کشور قرار دارد. طبق برنامه هفتم توسعه، دولت و راه آهن مکلف شده اند سهم حمل ونقل ریلی را به ۳۰ درصد برسانند، در حالی که عدد فعلی به مراتب پایین تر است. به جرأت می گویم هزینه حمل ریلی در مقایسه با حمل جاده ای، بیش از ۳۰ درصد کاهش هزینه به همراه دارد. علاوه بر آن، کاهش مصرف سوخت، تصادفات جاده ای و آلودگی های زیست محیطی از دستاوردهای مستقیم توسعه ریل است.

مهم ترین موانع نهادی یا مقرراتی در مسیر بهره برداری کامل از بندر خشک آپرین چیست؟

ما تعامل بسیار خوبی با گمرک جمهوری اسلامی ایران داشته ایم و حمایت های مؤثری نیز صورت گرفته است. اما این حمایت ها باید تداوم و توسعه پیدا کند تا همه رویه های گمرکی از جمله ترانزیت، ترانشیپمنت، حمل کارنه تیر و سایر فرآیندها به طور کامل در گمرک آپرین عملیاتی شود و این مجموعه جایگاه واقعی خود را در زنجیره تأمین کشور پیدا کند.

جایگاه بندر خشک آپرین در کریدورهای بین المللی چگونه تعریف می شود؟

از خردادماه امسال تاکنون، دو کریدور به صورت عملیاتی فعال شده است؛ کریدور روسیه–ایران و مسیر انتقال کالا از آپرین به عراق. در ادامه نیز مسیر افغانستان فعال خواهد شد. این کریدورها باعث افزایش سرعت و کاهش هزینه در حمل ترکیبی ریل–جاده می شود.

با توجه به تحریم ها و تجربه ایران در حل وفصل مسائل لجستیکی، کشورمان می تواند نقش کلیدی در کریدورهای منطقه ای ایفا کند. اگرچه هفت کریدور جایگزین در اطراف ایران شکل گرفته، اما از نظر قیمت، زمان و موقعیت جغرافیایی، مسیر ایران همچنان استراتژیک و رقابت پذیر است.

اگر بخواهید یک تصمیم کلیدی برای رونق لجستیک و بنادر خشک پیشنهاد دهید، آن تصمیم چیست؟

مهم ترین معضل حوزه ترانزیت، تعدد متولیان تصمیم گیری است. ترانزیت کشور به یک متولی واحد و قدرتمند نیاز دارد که بتواند میان دستگاه ها هماهنگی ایجاد کند. بدون این انسجام، ظرفیت های بنادر خشک و کریدورها به طور کامل فعال نخواهد شد.

نمایشگاه حمل ونقل و لجستیگ را در این دوره چگونه ارزیابی کردید؟

نمایشگاه امسال نسبت به سال های گذشته پربارتر، تخصصی تر و مدرن تر بود. حضور پررنگ تر بخش خصوصی کاملاً مشهود بود، در حالی که نهادهای دولتی کمتر دیده می شدند. به نظر من این نشانه ای از تغییر وزن لجستیک کشور به سمت بخش خصوصی است.

و نکته پایانی

امیدوارم سیاست گذاران و دولت توجه ویژه ای به حوزه ترانزیت و بنادر خشک داشته باشند. بنادر خشک مکمل بنادر اصلی کشور هستند و باید از ظرفیت آن ها برای کاهش ریسک، افزایش پدافند غیرعامل و ارتقای کارایی شبکه لجستیک استفاده شود. مصلحت ملی ایجاب می کند نگاه کلان بر منافع بخشی غلبه داشته باشد.