◄ چاره بزرگی دولت / ارتباط بهره وری اندک کارکنان با ناعادلانه بودن نظام حقوق و دستمزد

عباس قربانعلی بیک:  به گزارش ایرنا مسعود  پزشکیان در شورای برنامه ریزی استان اردبیل، گفت: دولت زیادی بزرگ شده است، درآمد ندارد و لذا تمام درآمد را صرف بزرگ شدن خود می کند، پول کم می آورد، پول چاپ می کند و تورم ایجاد می کند، ... کار هم نمی کند. 

نگرانی ریاست محترم جمهور کاملا بجاست اما باید این وضعیت آسیب شناسی و ریشه یابی شود، برای مثال نمونه ای از حمل و نقل ریلی را عرض می نمایم: با رشد شدید بار در سال های 70 تا 76 و افزایش جابجایی از کمتر 8 به بیش از 14 میلیارد تن کیلومتر با وجود افزایش لوکوموتیو از 212 به 269، رشد سالانه نیمه دهه هفتاد به حدود 13 درصد  رسید و به همین دلیل نیاز به تعمیرات و نگهداری خطوط بیشتر شده بود. یکی از وظایف مرکز تحقیقات راه آهن شناسایی ضعف ها، ریشه یابی و ارائه راهکار مناسب برای آنها بود و با این باور و تشخیص مشکلات خطوط و کیفیت پایین نگهداری آنها معلوم شد که ماشین آلات خط به صورت صحیح استفاده نمی شوند.

گروه ماشین آلات مرکز ماموریت یافت بررسی های کامل تری انجام دهد که با آشکار شدن فاصله شدید ظرفیت ماشین آلات با مشخصات اولیه سازنده این موضوع به مدیرعامل (مرحوم دکتر دادمان) گزارش و به مطالبه ایشان از معاونت فنی تبدیل شد.

افزایش بهره وری که از سال 1369 بارها برای لوکوموتیو تحقق یافته بود و در لوکوموتیوهای GT26 افزایش کشش 50 درصدی را در پی داشت و در دو سری لوکوموتیوهای GE افزایش کشش 100 و 180 درصدی قابل انکار نبود به صورت منطقی نیاز به خرید را کاهش می داد و این نتیجه مورد پذیرش برخی که از خرید ماشین آلات مکانیزه خط از شرکت سازنده خارجی منتفع می شدند، نبود.

به مرحوم دکتر دادمان پیشنهاد شد مسئولیت اداره کل خط که در آن زمان با مرحوم مهندس حقدین بود به اینجانب واگذار شود درحالیکه اختیارات و شرایط اینجانب در مرکز تحقیقات و اثربخشی کارها به مراتب بیشتر بود، ولی با استدلال اینکه "اگر پیشنهادات ما در مرکز تحقیقات فقط روی کاغذ بماند ولی قابل اجرا نباشد، این حرف ها برای جرز دیوار خوبست" پیشنهاد را پذیرفتم.

با وجود بالا بودن نرخ سوانح خروج از خط در اداره کل لرستان، با تاکید مرحوم دکتر دادمان در 6  ماهه اول، تمرکز بر افزایش عملکرد بهسازی و بازسازی خطوط راه آهن قرار گرفت و از آنجایی که تعداد ماشین آلات پاسخگوی نیاز سالانه و تکالیف عقب افتاده شبکه نبود و امکان خرید یا اجاره ماشین از دیگر کشورها در کوتاه مدت فراهم نبود، لذا افزایش بهره وری ماشین آلات مکانیزه مورد توجه بیشتر قرار گرفت و با چندین اقدام موازی هدف مذکور محقق شد به نحوی که در 6 ماهه اول 79 نسبت به مدت مشابه سال 78، بهسازی 75 درصد  و بازسازی 108 درصد رشد محقق گردید (نامه 790705). این دستاورد با تغییر رویکرد محاسبه و پرداخت حقوق اپراتورها از روزمزدی به کارمزدی محقق شد که علاوه افزایش بهره وری ماشین، موجب افزایش بهره وری نیروی انسانی و جبران عقب افتادگی تکالیف و افزایش ایمنی تردد قطارها شد. اهمیت افزایش بهره وری نیروی انسانی در شرایطی که تعداد کارکنان ادارات کل نواحی به 10 هزار نفر بالغ می گردید و اهمیت بهره وری ماشین آلات با توجه به ارزش چندصد میلیون دلاری آنها بهتر آشکار می گردد و همچنین اهمیت جبران عقب افتادگی تکالیف با توجه به ارزش 20 میلیارد دلاری زیرساخت ریلی.

دغدغه ریاست محترم جمهور در مورد کارایی پایین کارمندان دولت که در جلسات متعدد از جمله در همایش ملی بهره وری مورخ 11 خرداد 1404 مطرح شد  ریشه در ناعادلانه بودن نظام حقوق و دستمزد دارد که در همایش مورد اشاره ایشان هم قرار گرفت.

برای رفع این ضعف بزرگ، پیشنهاد می شود به سازمان امور اداری و استخدامی ماموریت داده شود با هدف افزایش بهره وری، چند سازمان بزرگ پرهزینه و پرزیان را به صورت پایلوت انتخاب نمایند و با بررسی تجربیات موفق گذشته آن سازمان ها و تجربیات جهانی اصلاحات نظام حقوق و دستمزد را آغاز نمایند، یکی از این سازمان ها می تواند راه آهن باشد که در بهره وری با وجود گذشته پرشتاب و درخشان در رشد بهره وری، چند سالیست رو به ضعیف شدن نهاده و می تواند در مدت کمی به موفقیت های چشمگیر دست یابد. 

با این رویکرد و به ویژه با برقراری پاداش متناسب برای کسانی که با تدابیر و اقدامات خود مثلا از اول 1404 سبب افزایش بهره وری در سازمان شده اند، نه تنها امید و انگیزه ازدست رفته کارکنان بازمی گردد بلکه با پیش بینی بند 2 ماده 111 قانون برنامه هفتم زمینه حضور فعال تر شرکت های دانش بنیان در افزایش بهره وری فراهم خواهد شد (و نیز شرکت های تعاونی، بند ب سیاست های اصل 44).