◄ کم کارآمدی دوره های آموزشی حمل و نقل ایران و پیشنهاداتی برای بهبود آنها
شواهد، داده ها و بازخوردهای پژوهشی نشان می دهد دوره های آموزشی حمل و نقل ایران، غالباً به روز، کارآمد و پاسخگو به نیازهای فعالان صنفی نیستند و توان حل مشکلات عملی صنعت را ندارند.
امیر سلمان افشار: با توجه به اهمیت فراگیر و نقش اساسی حمل و نقل خصوصا در توسعه تجارت و اقتصاد کشور، مؤسسات ایرانی نظیر انجمن ها، فدراسیون حمل و نقل و مراکز آموزش اتاق های بازرگانی اقدام به برگزاری دوره های آموزشی ایرو (IRU) و فیاتا (FIATA) نموده اند. با این حال شواهد، داده ها و بازخوردهای پژوهشی نشان می دهد این دوره ها غالباً به روز، کارآمد و پاسخگو به نیازهای فعالان صنفی نیستند و توان حل مشکلات عملی صنعت را ندارند.
۱. بررسی مراکز آموزش مرتبط
تمامی مراکز فوق عمدتاً در تهران و شهرهای بزرگ فعالند.
دوره های برگزارشده عمدتاً بر مبنای حضور دانشجو و نه ارزیابی علمی/مهارتی دقیق.
نقاط قوت:
اعتبار گواهی های ایرو و فیاتا: غالباً دارای “اعتبار بسیار بالا”، مزیت بزرگ استخدامی برای فعالان حمل و نقل بین المللی و مدارکی اساسی جهت درخواست تاسیس شرکت های جدید هستند.
نقاط ضعف:
محتوا ناقص و عمدتاً مقدماتی: عنوان دوره ها “جامع” است، اما واقعاً فقط برای شروع یادگیری مناسبند و حوزه تخصصی را پوشش نمی دهند.
“این دوره ها فقط برای شروع یادگیری مناسبند، نه برای دستیابی به تخصص حرفه ای.”
همپوشانی و تکرار بسیار بالا: بسیاری از دوره ها مباحث مشابه را بارها با نام های مختلف تکرار می کنند (مانند “اینکوترمز ۲۰۲۰”، روش های پرداخت خارجی و…).
“همپوشانی محتوایی بسیاری مشاهده می شود.”
عدم به روزرسانی محتوا با تغییرات فناورانه: موضوعات جدید همچون نرم افزارهای حمل ونقل، IT، هوش مصنوعی، بلاکچین، زنجیره تأمین دیجیتال و تنظیمات مربوط به تحریم ها پوشش داده نمی شود.
“دوره ها فاقد آموزش عملی با نرم افزارهای مدیریت حمل ونقل و سامانه های دیجیتالی هستند.”
2- تطبیق با نیاز صنعت
نبود پشتیبانی و آموزش های تکمیلی: ارتباط با استادان پس از پایان دوره ها کاملاً قطع می شود؛ هیچ سامانه ای برای بروزرسانی رایگان یا مشاوره بعد دوره وجود ندارد.
“ارتباط با استادان با پایان دوره قطع می شود و بروزرسانی رایگان ممکن نیست.”
۳. ارزیابی سطح کیفی اساتید و مدرسان
اطلاعات پروفایل، رتبه حرفه ای، سوابق بین المللی یا رضایت شرکت کنندگان نسبت به استادان، عموماً منتشر نمی شود.
فقدان داده و شفافیت جدی درباره کیفیت و تجارب عملی مدرسان.
۴. نحوه استقبال شرکت کنندگان و دانشجویان:
صرف اخذ مدرک(رواج مدرک گرایی)
۵. موانع نهادی، مقرراتی، اقتصادی و سازمانی
موانع مقرراتی:
طولانی بودن چرخه به روزرسانی و صدور گواهینامه ها
پیچیدگی و سختی فرایند صدور مجوز تاسیس شرکت ها و مدارک (مثال: الزام های بیمه ای، سوابق، مدارک کیفری)
موانع اقتصادی:
فقدان حمایت مالی کافی برای آموزش های نوین و به روزرسانی زیرساخت آموزشی
قیمت بالا و پراکندگی تعرفه مراکز مختلف
موانع سازمانی:
منابع و مسئولیت های پراکنده هستند
نبود سازمان مرکزی برای تعریف استاندارد و کنترل کیفیت
۶. مقایسه با مدل های بین المللی و تعیین فاصله
براساس تجربه FIATA و IRU در سطح جهانی، به روزرسانی مستمر محتوا، تربیت استادان با تجربه عملی، استفاده گسترده از فناوری آموزشی (ITS, TMS)، و ارزیابی منظم صلاحیت مدرسان، کلید موفقیت بوده است.
جمع بندی و نکات کلیدی:
راهکارهای پیشنهادی:
به روزرسانی محتوای دیجیتال،
ارتقای اساتید،
مهارت محور شدن آموزش ها
تقویت آموزش الکترونیکی و نوآورانه
مهاجرت از مدل سنتی به مدل آموزش مدولار و فناوری محور
ضرورتی فوری برای ارتقای واقعی آموزش حمل ونقل بین المللی در ایران است.
