◄ مقایسه مصرف سوخت و سایر مزیت های هواپیما نسبت به خودروی شخصی/ ضرورت توسعه ناوگان هواپیمایی ایران

یک هواپیمای ایرباس 380 در هر بار پرواز 525 مسافر را در مسافت 900 کیلومتر به مدت یک ساعت جابجا می کند میزان مصرف سوخت در هر ساعت پرواز حدود 15 هزار لیتر است. به این ترتیب این هواپیما برای جابجایی یک مسافر در مسافت 900 کیلومتری 28 لیتر سوخت مصرف می کند. برخی هواپیماها به طور متوسط برای جابجایی هر مسافر در مسافت 1000 کیلومتر 23 لیتر سوخت مصرف می نمایند. یعنی برای جابجایی هر مسافر در مسافت 100 کیلومتر حدود 2.5 لیتر بنزین مصرف می شود. چنانچه همین مسافت را با خودروی شخصی دو نفر طی نمائیم حدود 10 ساعت زمان تلف می شود و به ازای هر نفر حدود 40 لیتر بنزین مصرف می شود. لذا مصرف بنزین هواپیما به ازای جابجایی هر مسافر حدودا نصف خودرو شخصی دو نفره و یک چهارم خودرو خودرو تک سرنشین است. البته این نکته مهم را می بایست لحاظ نمائیم که هواپیما مسافر مبدا تا مقصد را حدودا به صورت مستقیم طی می کند در حالی که در مسیرهای جاده ای ممکن است فاصله مبدا تا مقصد حدود 1.5 برابر مسیر مستقیم به همراه فراز و فرودهای متعدد در جاده باشد.

در روزهای پر تردد مثلا تعطیلات آخر هفته یا تعطیلات تابستانه و آخر سال بیشترین تردد در جاده ها خصوصا در مسیر شمال و مشهد و اصفهان و شیراز انجام می شود در این ایام به دلیل ازدحام خودروها ترافیک های سنگین در اتوبان ها و جاده ها ایجاد می شود و مسافران مسیری که در روزهای معمول سه ساعت طی می کردند را 7 تا 8 ساعته طی می نمایند و مصرف بنزین حدود دو برابر می شود. این جدای از آسیب های جسمی و روحی به مسافران و اتلاف عمر آنها می باشد.

تعداد کشته های سالانه به ازای جابجایی 10 میلیون مسافر هوایی به اندازه انگشتان دست است در حالی که به ازای جابجایی 10 میلیون مسافر در مسیرهای طولانی سالانه هزاران نفر کشته و یا به انواع مصدومیت های داتمی و قطع عضو و قطع نخاع و ... مبتلا می شوند.

سالانه حدود 600 میلیون سفر بین استانی با خودروهای شخصی انجام می شود که اگر عمده سفرهای مسافت های 600 کیلومتر به بالا با هواپیما انجام شود مصرف سوخت کاهش قابل توجهی خواهد یافت از ترافیک و ازدحام خودرو در جاده ها و از کشته و مصدوم شدن هزاران نفر در سوانح جاده ای پیشگیری خواهد گردید. چنانچه سالانه 100میلیون مسافر در مسافت های طولانی از طریق هواپیما جابجا شوند منجر به کاهش مصرف بنزین به میزان حدود دو میلیارد لیتر در سال خواهد شد از ترافیک جاده ها کاسته خواهد شد. مسافران در مقاصد با حمل و نقل عمومی تردد خواهند نمود نه خودروی شخصی و از هزاران سانحه منجر به مرگ، قطع نخاع، قطع عضو و انواع مصدومیت های موقت یا دائمی پیشگیری می شود. صنعت حمل و نقل هوایی رونق بیشتری می گیرد. هزینه سوانح جاده ای چند میلیارد دلار در سال است. هر تصادف جدای از هزینه های درمان منجر به چند میلیون تومان هزینه بابت تعمیر و نوسازی خودروها می شود.

سرهنگ احمد شیرانی، رئیس مرکز کنترل ترافیک فراجا، اعلام کرد که هر حادثه رانندگی و تصادف فوتی، ۵.۵ میلیارد تومان خسارت مستقیم و غیرمستقیم به کشور وارد می کند. هزینه مستقیم و غیر مستقیم حوادث منجر به فوتی حدود دو میلیارد دلار  در سال است. حدود 73 درصد جان باختگان تصادفات در جاده های کشور است. در حالی که تنها 25 درصد تصادفات در جاده ها رخ می دهد. این بدان معناست که نسبت تصادف به تعداد جان باختگان 3.5 برابر است. حدود 17 تا 20 هزار کشته و بیش از 360 هزار مصدوم سالانه در سوانح جاده ای آمار تکان دهنده ای است سالانه حدود 800 هزار تصادف رانندگی در ایران رخ می دهد هزینه تصادفات جاده سالانه حدود 200 هزار میلیارد تومان است. چنانچه سالانه 100 میلیون مسافر مسافت های طولانی، از طریق هواپیما جابجا شوند حدود 50 هزار میلیارد تومان از این هزینه ها کاسته می شود ضمن اینکه یک میلیارد دلار در مصرف بنزین صرفه جویی خواهد شد.  جابجایی 100 میلیون مسافر توسط هواپیما منجر به کاهش 1500 تا 2000 نفر در تعداد کشته های جاده ای و حدود 30 هزار نفر از مصدومان سوانح جاده در طول سال خواهد گردید. تعداد کل مسافران هوایی ایران حدود 30 میلیون نفر است در حالی که در کشور ترکیه سالانه 200 میلیون نفر توسط هواپیما مسافرت می نمایند. ضرورت دارد به هر طریق ممکن ناوگان هواپیمایی ایران توسعه یابد و جذابیت هایی ایجاد شود تا مردم مسافرت های طولانی بیش از 500 کیلومتر را با هواپیما یا قطار انجام دهند. قطار و هواپیما امن ترین وسایل حمل و نقل هستند و مسافران را با آسایش و امنیت به مقصد می رسانند.

* سید حسین میرافضلی کارشناس انرژی