◄ چشم‌ انداز ریل 2030 اتحادیه بین‌ المللی راه‌ آهن (UIC)

عباس قربانعلی بیک: سند "چشم انداز ریل 2030" از سوی اتحادیه بین المللی راه آهن (UIC) در نوامبر 2021 منتشر شده و همراستا با اهداف 17 گانه توسعه پایدار (Sustainable Development Goals=SDG) سازمان ملل نقشه راهی جامع برای تحول حمل و نقل جهانی به سمت پایداری ارائه می دهد.

این سند بر پایه چهار رکن اصلی استوار است که هر کدام نقش مهمی در دستیابی به آینده ای کم کربن و پایدار ایفا می کنند:

1) تحول شهرها و اتصال جوامع: تا سال 2030، ایستگاه های راه آهن و انبارهای لجستیکی به مراکز حمل و نقل چندوسیله ای تبدیل می شوند. این ایستگاه ها به دروازه هایی برای شهرهای کم ازدحام با هوای پاک تر تبدیل می شوند. مفهوم لجستیک شهری بخش جدایی ناپذیر برنامه ریزی شهری می شود، جایی که قطارهای مسافربری کالاهای کوچک را مستقیماً به قلب شهرها می رسانند و کامیون های سنگین دیگر نیازی به ورود به مراکز شهری ندارند.

2) انرژی، فناوری و نوآوری: چرخه نوآوری در راه آهن به دلیل مدل سازی دیجیتال و طراحی ماژولار کوتاه تر شده است. قطارهای دیزلی به سرعت منسوخ می شوند و برنامه گسترده برقی سازی ادامه می یابد. بسیاری از کشورها راه آهن خود را به عنوان دارای انتشار خالص صفر گازهای گلخانه ای اعلام کرده اند. باتری های شارژ شده با انرژی تجدیدپذیر و قطارهای هیدروژن سبز توسعه یافته و در چندین کشور خدمات مسافری ارائه می دهند.

3) اتصال چند وسیله ای و ارتباط یکپارچه: تا 2030، اکثر مسافران با پیاده روی، دوچرخه، خودروهای اشتراکی یا حمل و نقل عمومی به ایستگاه ها می رسند. اکثر سفرهای مسافری با بلیت های الکترونیکی چندوسیله ای انجام می شود. سیستم های دیجیتال امکان برنامه ریزی، بررسی موجودی و اجاره دوچرخه یا خودروی برقی اشتراکی را در یک تراکنش واحد فراهم می کنند.

4) تجربه مشتری: تا 2030، همه از بهبود کارایی و فراگیری سیستم های حمل و نقل، برابری دسترسی و کاهش تلفات جاده ای بهره مند می شوند. ایستگاه ها با طراحی جامع به مکانی راحت و دلپذیر با فضاهای نشیمن مدرن تبدیل شده اند.

اقدامات ضروری برای تحقق چشم انداز:

الف) تقاضا (Demand) ص 14:

1) تعیین اهداف الزام آور: تعیین اهداف الزام آور و جاه طلبانه برای تغییر شیوه حمل ونقل و کاهش کربن در مشارکت های ملی تعیین شده، که با استراتژی های محلی شهری، منطقه ای و بخشی پشتیبانی شوند.

2) سیاست گذاری هوشمند: اعمال سیاست هایی که از رویکردهای هل دادن و کشیدن به طور همزمان استفاده کنند تا استفاده از لجستیک ریلی و حمل ونقل عمومی را تشویق کنند، ضمن محاسبه هزینه های زیست محیطی خارجی (جانبی) حمل ونقل.

3) الزامات دسترسی: تعیین الزامات واضح برای دسترسی مسافران و نیروی کار و فراگیری.

ب) سرمایه گذاری (Invest):

4) حمایت از سرمایه گذاری عمومی: پشتیبانی از سرمایه گذاری عمومی در حمل و نقل عمومی، زیرساخت های لجستیک ریلی و ناوگان، و همچنین برنامه های تحقیق و نوآوری.

5) پروژه های تحول آفرین: حمایت از پروژه هایی که قادر به تغییر شکل پارادایم فعلی تحرک هستند، مانند دیجیتالی سازی و اتصال یکپارچه بین شیوه های مختلف.

6) قراردادهای عمومی: استفاده از قراردادهای عمومی برای ایجاد پیوند قوی تر بین برنامه ریزی کاربری زمین و حمل و نقل.

7) بسته های محرک بهبودی: استفاده از بسته های محرک بهبودی پس از کرونا و تغییر مسیر هزینه های عمومی از جاده و هوانوردی به سرمایه گذاری در ناوگان وزیرساخت ریلی.

ج) ترویج (Promote):

8) توسعه ظرفیت: افزایش قابل توجه برنامه های توسعه ظرفیت برای آگاه سازی مقامات عمومی در مورد توسعه سیستم های حمل ونقل عمومی صفر کربن.

9) کمپین های ترویجی: راه اندازی کمپین ها برای تشویق مردم به استفاده از حمل و نقل ریلی و عمومی، با تأکید بر مزایای رفتار مصرف کننده پایدارتر.بصورت خلاصه میتوان گفت: تحول آینده ای پایدار و کم کربن نیازمند همکاری سیاست گذاران، دولت های ملی، سرمایه گذاران و نهادهای بین المللی است.

باوجود ضرورت آسیب شناسی کندی و تاخیر راه آهن در تحقق اهداف قانون سوخت 1386 (تین 302507)، نباید از اهداف جهانی همچون چشم انداز 2030 غفلت نمود، به ویژه با فرصت هایی که در این اهداف برای جهش راه آهن ها گنجانده شده از جمله هدف 6 در پایان چشم انداز برای تعامل زمین و حمل و نقل که بستر مناسبی برای (TOD) و جلب سرمایه ها فراهم می نماید (تین 222103).

هزینه جانبی حمل و نقل، هماهنگی با رویکردهای شهری، برنامه های تحقیق و نوآوری و اتصال یکپارچه هم از نکات مهم سند هستند.