◄ نبرد کریدورها / چالش های کانال سوئز در رقابت با کریدورهای جدید خاورمیانه

با ظهور کریدورهای جدید اقتصادی در خاورمیانه، یکه تازی کانال سوئز در منطقه پایان خواهد یافت. کشورهایی که زمانی همسویی سیاسی نداشتند حالا می خواهند با همکاری یکدیگر کریدور اقتصادی ایجاد کنند. 

به گزارش تین نیوز، کانال سوئز از زمان تأسیس آن در سال 1869، یک مسیر تجاری ضروری بین اروپا و آسیا بوده  که حمل و نقل را تسهیل کرده و زمان ترانزیت را کاهش داده است. با وجود سلطه بیش از یک قرن و نیم این کانال بر کشتیرانی منطقه، ظهور کریدورهای بین المللی جدید در خاورمیانه این سلطه را به چالش خواهد کشید.

در زمان فعلی، کریدور هند - خاورمیانه - اروپا (IME) و کریدور حمل و نقل بین المللی شمال - جنوب (INSTC) هر دو رقبای بالقوه برای جذب ترانزیت از مصر به سایر نقاط خاورمیانه محسوب می شوند.

کریدور عراق و ترکیه نیز در 10 سال آینده می تواند به بازیگری تاثیرگذار در منطقه تبدیل شود. پیش بینی می شود که کریدورهای نوظهور چشم انداز لجستیکی جهان را تغییر داده و نقش کانال سوئز را به عنوان یک مسیر حمل و نقل تاریخی کم رنگ کنند. علاوه بر این، اسرائیل ممکن است در آینده اقدام به ایجاد یک کانال مصنوعی (به مانند کانال سوئز) از خاک خود کند تا بتواند به عنوان جایگزین کانال سوئز در منطقه فعالیت کند.در این گزارش به بررسی چالش های نوظهور سایر کریدورهای حمل و نقل در خاورمیانه می پردازد.

کریدور هند - خاورمیانه - اروپا، یک تیر و دو نشان هند در اقتصاد بین الملل

پیش بینی می شود که کریدور هند - خاورمیانه - اروپا (IME) زمان سفر بین اروپا و هند را کاهش دهد و ممکن است جایگاه کانال سوئز را به عنوان مسیر اصلی تجاری بین دو قاره آسیا و اروپا به چالش بکشد. IME احتمالا یک مسیر تجاری جایگزین برای کانال سوئز مصر ارائه خواهد داد که بیش از یک قرن است نقش کلیدی در کشتیرانی جهانی داشته است. ایجاد چنین کریدوری همچنین به متنوع سازی مسیرهای تجاری و افزایش رقابت در منطقه کمک کرده و به طور بالقوه سبب جذب سرمایه گذاری بین المللی و ایجاد فرصت های شغلی جدید می انجامد. فراموش نشود که با فعال شدن این میسر تجاری جدید، هندی ها ضمن نفوذ هر چه بیشتر در بازار پر زرق و برق کشورهای عربی، قلمرو خود را به عنوان رقیبی جدی برای چین و مسیر یک کمربند یک جاده معرفی خواهند کرد و عملا با یک تیر دو نشان را خواهند زد.

مسیر تجاری شمال - جنوب، رقیبی در سایه 

هر چند که در عمل، کریدور شمال - جنوب (INSTC) را نمی توان تکمیل شده فرض کرد، ولی این مسیر تجاری همچنان استعداد بالقوه خود را برای رقابت با کانال سوئز حفظ کرده است. این مسیر بین المللی هند را از طریق خاک ایران به روسیه و شمال اروپا متصل می کند. با وجود تأخیر ایران برای تکمیل مسیر اصلی بندر چابهار به شمال از طریق راه آهن، مسیرهای جایگزینی مانند بندرعباس به دریای خزر نیز می تواند این کریدور را سرپا نگه دارد. همچنین این کریدور ارتباط مستقیمی بین آسیای مرکزی و خلیج فارس ایجاد کرده که آن را به یک مسیر تجاری بزرگ تبدیل خواهد کرد. از طرف دیگر، ارتباط ایران با کشورهای بریکس می تواند آن را به « چهارراه تجارت جهانی» تبدیل کند. پس از تجهیز کامل، INSTC می تواند به طور بالقوه ترانزیت را از کانال سوئز منحرف کند و به نفع کشورهای آفریقایی نیز باشد.

کریدور حمل و نقل عراق و ترکیه موقعیت جغرافیایی عراق، با کمبود خط ساحلی در کنار خلیج فارس، موقعیت آن را در طول چند دهه تضعیف کرده است. این کشور قصد دارد با همکاری همسایه شمالی خود، ترکیه، یک کریدور حمل و نقل را از بندر فاو که در جنوب شهر عراق قرار دارد تا مرزهای شمالی خود راه اندازی کند. توسعه پیش بینی شده شامل چند مسیر راه آهن و جاده پرسرعت در مسیرهای موازی است. کریدور جدید حمل و نقل عراق و ترکیه این پتانسیل را دارد که به یک مسیر تجاری مهم تبدیل شود و رقیب کانال سوئز و سایر کریدورهای حمل و نقل در منطقه باشد.

نبرد کشورهای خاورمیانه برای تسلط ژئوپلیتیک ظهور کریدورهای جدید در خاورمیانه نشان دهنده یک تغییر قابل توجه در چشم انداز کشتیرانی جهانی است. این مسیرها فرصتی جدید برای کشورهای خاورمیانه است تا موقعیت خود را تثبیت کنند و موقعیت جغرافیایی خود را مستحکم کنند. هر یک از این کریدورها با پتانسیل جذب مقدار قابل توجهی کالا و تبدیل شدن به یک حلقه اصلی حمل و نقل، توانایی رقابت با کانال سوئز را دارند. توسعه این کانال های جدید بر شهرها و شهرهای واقع در امتداد یا نزدیک به آنها تأثیر می گذارد، زیرا هر کدام تلاش می کنند تا پتانسیل اقتصادی کریدور را تطبیق دهند و از آن استفاده کنند. آینده کشتیرانی در خاورمیانه با رقابت و همکاری بین این کریدورهای جدید و توانایی هر کشور برای تثبیت خود به عنوان قطب تجارت و حمل و نقل شکل خواهد گرفت.

جنگ افروزی اسرائیل و تاثیر آن بر کانال سوئز

نمی توان تاثیر غیر مستقیم تحولات سرزمین های اشغالی بر کانال سوئز را نادیده گرفت. به طوریکه در جنگ اخیر (7 اکتبر)، اختلال در کشتیرانی دریای سرخ سبب کاهش تردد کشتی ها در این دریای استراتژیک شده و عملا برخی از شرکت های کشتیرانی بزرگ فرار را بر قرار ترجیح دادند. وضعیت فعلی منطقه یکی از شریان های اقتصادی مصر را تحت تاثیر قرار داده است و این نگرانی وجود دارد که تحولات آتی سبب آسیب پذیری گسترده این کانال استراتژیک گردد.