◄ شمارش معکوس برای راه آهن رشت به آستارا / پیش بینی عبور 15 میلیون تن بار از ایران
محمد مهدی کریمی قهی: پروژه راه آهن رشت به آستارا که سال ها به عنوان «گمشده ترین حلقه» کریدور بین المللی شمال جنوب شناخته می شد، اکنون وارد مرحله ای تازه شده است؛ مرحله ای که دولت می گوید با واگذاری نیمی از مسیر به پیمانکار روسی، شمارش معکوس برای تحقق وعده سه ساله تکمیل این طرح آغاز شده است.
محمد مهدی کریمی قهی: با واگذاری نیمی از مسیر رشت آستارا به پیمانکار روسی، دولت ادعا می کند پروژه کلیدی اتصال ایران به روسیه پس از سال ها بلاتکلیفی، وارد مرحله سرنوشت ساز شده است.
پروژه راه آهن رشت آستارا که سال ها به عنوان «گمشده ترین حلقه» کریدور بین المللی شمال جنوب شناخته می شد، اکنون وارد مرحله ای تازه شده است؛ مرحله ای که دولت می گوید با واگذاری نیمی از مسیر به پیمانکار روسی، شمارش معکوس برای تحقق وعده سه ساله تکمیل این طرح آغاز شده است.
این مسیر ریلی ۱۶۲ کیلومتری قرار است ایران را از گیلان به مرز آستارا و سپس از طریق جمهوری آذربایجان به شبکه ریلی روسیه و اروپا متصل کند؛ مسیری که از چند دهه پیش به عنوان «مسیر جایگزین کانال سوئز» مطرح بوده اما روند اجرای آن بارها با وقفه مواجه شده است.
طبق اعلام وزارت راه و شهرسازی، پروژه شامل ۹ ایستگاه در محور صومعه سرا تا آستارا است و ظرفیت سازی آن به گونه ای طراحی شده که بتواند سالانه تا ۱۵ میلیون تن بار را جابه جا کند.
این موضوع از دید کارشناسان چند پیامد مهم دارد: کاهش ترافیک جاده های شمال، صرفه جویی در سوخت، و کاهش چشمگیر آلایندگی هایی که سال هاست دامنه جنگل های گیلان را تهدید می کند.
اما اهمیت این خط ریلی محدود به داخل کشور نیست. آمارهای بین المللی نشان می دهد که اتصال ایران از بندرعباس تا سن پترزبورگ از مسیر ریلی، می تواند مسیر تجارت کالا میان هند و اروپا را تا بیش از ۲۰ روز کوتاه کند.
برخی تحلیل ها حاکی از آن است که حمل محموله هایی که امروز ۴۵ روز در مسیر دریایی طول می کشد، می تواند ظرف ۲۱ تا ۲۳ روز از مسیر ایران انجام شود؛ آن هم با هزینه ای حدود ۳۰ درصد کمتر.
فرزانه صادق، وزیر راه و شهرسازی، پیش تر اعلام کرده بود که از ۱۶۲ کیلومتر مسیر، ۸۰ کیلومتر تعیین تکلیف و تملک شده و عملیات اجرایی در بیش از ۳۰ کیلومتر به طور فعال جریان دارد.
به گفته او، بخش قابل توجهی از تامین مالی پروژه از محل وام ۱.۶ میلیارد یورویی روسیه انجام خواهد شد و این کشور متعهد شده بخش های مهم مهندسی و ساخت را بر عهده بگیرد.
مقامات ایرانی و روسی همچنین درباره تعهد سه جانبه برای پایداری بار نیز گفت و گو کرده اند؛ موضوعی که به تعبیر کارشناسان، در موفقیت کریدور شمال جنوب اهمیتی برابر با تکمیل زیرساخت دارد.
طبق اعلام وزیر راه، ایران، روسیه و جمهوری آذربایجان قرار است طی سه ماه آینده یک «برنامه اقدام مشترک» تدوین و مشخص کنند که هرکدام چه نقشی در رساندن حجم ترانزیت به ۱۵ میلیون تن خواهند داشت. قرار است این سند در نشست سران سه کشور نهایی شود تا از پراکندگی تصمیم گیری جلوگیری و مسیر استفاده تجاری از کریدور تثبیت شود.
در گیلان نیز مقامات محلی از پیشرفت پروژه ابراز امیدواری می کنند. استاندار گیلان می گوید اتصال ریلی رشت به آستارا، نه تنها موقعیت لجستیکی استان را متحول می کند، بلکه ارتباط مستقیم ایران با بنادر حاشیه خزر را نیز فراهم می سازد.
با این حال، برخی کارشناسان یادآور می شوند که تجربه گذشته نشان می دهد فاصله میان وعده ها و عملیات میدانی ممکن است طولانی تر از زمان بندی رسمی باشد. آنان تاکید دارند که پیشرفت واقعی پروژه زمانی قابل سنجش خواهد بود که تکمیل زمین گیری مسیر، احداث ابنیه سنگین و نهایی شدن تامین مالی به طور رسمی و شفاف اعلام شود.
با این همه، واگذاری بخشی از مسیر به پیمانکار روسی و تعیین جدول زمانی مشترک میان سه کشور، نشانه هایی است که می تواند این بار سرنوشت پروژه را تغییر دهد.
