◄ جای خالی شرکت های تعاونی فنی کارکنان در راه ‌آهن

رئیس جمهور در جشنواره تعاونی های برتر کشور، اظهار داشت: من رئیس دانشگاه بودم و فکر می کردم مدیر کسی است که پول بیاورد و خرج کند. به مدیران بالادست گفتم به ما پول دهند و گفتند 40 یا 60 میلیون می دهیم که بعد از چند ماه تلاش 4 میلیون پول دادند و خیلی به من برخورد و فکرکردم از آنان چشم پوشی کنم و کار را خودم و با مشارکت مردم پیش ببرم که به‍ساخت 600 خانه بهداشت رسید ... ما اگر بتوانیم وحدت کنیم و مشارکت مردم را جلب کنیم موفق می شویم. با رفتن همین مردم عادی به جبهه ها توانستیم از وجب به وجب خاک این کشور دفاع کنیم ... .( تسنیم 19 شهریور).

شرکت های تعاونی نقش مهمی در اقتصاد بسیاری از کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی (OECD) ایفا می کنند. این کسب و کارهای متعلق به اعضا و اداره شده توسط آنها، بر اساس اصول خودیاری، دموکراسی، برابری و همبستگی بنا شده و در بخش های مختلفی از جمله کشاورزی، بانکداری، خرده فروشی، مسکن، انرژی و تا حدی کمتر، حمل ونقل و راه آهن فعالیت می کنند. جنبش تعاونی در بسیاری از کشورهای OECD ریشه های تاریخی عمیقی دارد که اغلب به اواسط قرن نوزدهم برمی گردد. انجمن پیشگامان منصف راچدیل، که در سال ۱۸۴۴ در انگلستان تأسیس شد، اغلب به عنوان نمونه اولیه تعاونی مدرن ذکر می شود. این تاریخ طولانی به این معنی است که بسیاری از تعاونی ها در کشورهای OECD به خوبی تثبیت شده اند و برخی از آنها بیش از یک قرن قدمت دارند. تعاونی های قدیمی تر اغلب در بخش های سنتی مانند کشاورزی و بانکداری یافت می شوند. به عنوان مثال، بسیاری از تعاونی های کشاورزی در ایالات متحده، کانادا و اعضای اروپایی OECD ریشه در اواخر قرن نوزدهم یا اوایل قرن بیستم دارند. در ژاپن، برخی از تعاونی های مصرف کننده تاریخچه ای به قدمت اوایل دهه ۱۹۰۰ دارند.

در ایالات متحده، بیش از 65000  مؤسسه تعاونی وجود دارد، با مجموع اعضای بیش از ۱۱۵ میلیون نفر. این تعاونی ها سالانه بیش از ۶۵۰ میلیارد دلار درآمد و نزدیک به یک میلیون شغل ایجاد می کنند. در کانادا، تعاونی ها و اتحادیه های اعتباری بیش از ۱۸ میلیون عضو دارند و تنها در کبک، تعاونی ها و انجمن ها حدود 3 درصد از تولید ناخالص داخلی را تشکیل می دهند.

در کشورهای اروپایی OECD، تعاونی ها اغلب سهم اقتصادی قابل توجهی دارند. در فرانسه، ۲۲,۵۱۷ تعاونی ۱.۳ میلیون نفر را استخدام می کنندکه 5.5 درصد از کل اشتغال با حقوق را تشکیل می دهد. در آلمان، تعاونی ها ۲۲.۶ میلیون عضو دارند و نزدیک به یک میلیون نفر را استخدام می کنند. در ایتالیا، تعاونی ها نزدیک به 8 درصد از تولید ناخالص داخلی را تولید می کنند، در حالی که در فنلاند، تعاونی ها با نزدیک 5 میلیون عضو مسئول 88 درصد تولید گوشت و76 درصد محصولات لبنی هستند. بانک های تعاونی در بسیاری از کشورهای OECD نقش مهمی ایفا می کنند. در فرانسه، بانک های تعاونی 60 درصد از بانکداری را تشکیل می دهند.

در مورد بخش راه آهن، شرکت های تعاونی کمتر از سایر صنایع رایج هستند، اما به اشکال مختلف در سراسر جهان وجود دارند. پیچیدگی و سرمایه بر بودن عملیات راه آهن اغلب باعث می شود که مدل های تعاونی سنتی در این بخش به سختی رشد کنند. یک نمونه قابل توجه: در سوئیس، تعاونی (RAlpin AG) یک سرمایه گذاری مشترک راه آهن سوئیس (SBB)، BLS AG و Hupac SA است. این شرکت کامیون ها را از آلپ سوئیس با قطار حمل می کند (Rolling Highway, RoLa) (RoLa).

در سال های اخیر، علاقه رو به رشدی به نقشی که تعاونی ها می توانند در کاهش نابرابری اقتصادی و ترویج توسعه پایدار ایفا کنند، به وجود آمده و سازمان ملل علاوه بر تعیین اولین یکشنبه جولای هرسال، سال 2025 را سال تعاونی نامگذاری کرده است.

با وجود موفقیت بسیار خوب تعاونی های مسکن راه آهن، اغلب آنها تعطیل شده درحالی که با ظرفیت های فراوان اطراف خطوط و ایستگاه ها به ویژه در اطراف کلان شهرها نه فقط برای کارکنان راه آهن بلکه برای کارکنان وزارت و مردم می تواند مشکل گشا باشد (تین 279283) و با حمایت از تعاونی های فنی ادارات کل راه آهن در استان ها می تواند نیازهای فنی ناوگان و شبکه را رفع نماید.

صندوق کارکنان راه آهن که با بازنشستگی رابطه با همکاران را خاتمه می دهد می تواند مرکزی باشد برای هماهنگی و پشتیبانی از تشکیل و فعالیت تعاونی های ادارات کل برای استفاده از خدمات همکاران برای نگهداری لوکوموتیوهای مانوری، خطوط فرعی ... .