◄ شرکت پروژه؛ تکمیل پروژه های ریلی با هدایت نقدینگی موجود

با توجه به وضعیت بغرنج پروژه های نیمه تمام عمرانی در کشور، تسریع در اجرای راهکارهای تامین مالی نوین برای تکمیل هر چه سریع تر این پروژه ها، ضرورتی غیر قابل انکار است. یکی از روش های کاربردی برای این منظور که می تواند در اقتصاد ایران تحولی جدی ایجاد کند و اتمسفر تامین مالی بانک محور کشور را تغییر دهد، تاسیس شرکت های سهامی عام پروژه محور است که بر خلاف وعده های چندین و چند باره مسئولان دولتی از جمله وزیر راه و شهرسازی و همچنین وزیر اقتصاد و علی‌رغم اعلام آمادگی شورای عالی بورس و حمایت مجلس شورای اسلامی از آن، هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است.

بودجه عمرانی جوابگوی نیاز کشور نیست

سال جاری، بالغ بر 110 هزار میلیارد تومان در جهت تکمیل پروژه های نیمه تمام عمرانی، در لایحه بودجه سنواتی تصویب شد که فارغ از کاهش سهم آن نسبت به مجموع بودجه عمومی کشور در مقایسه با سال های گذشته، برآورد می شود که میزان تحقق آن با توجه به شرایط فعلی کسری بودجه کشور کمتر از 50 درصد باشد. در چنین شرایطی نمی توان انتظار داشت که با روال سابق تخصیص بودجه عمومی به پروژه های عمرانی، اتفاق خارق العاده ای در فرآیند تکمیل این دست از پروژه ها رخ بدهد.

بیشتر بخوانید:

• انتقال اپراتوری محورهای ریلی به بخش غیردولتی

• تشکیل شرکت سهامی عام پروژه؛ راهکاری برای تکمیل راه آهن تهران-آمل

این در حالی است که هم اکنون میزان حجم نقدینگی موجود در کشور، بالغ بر 3600 هزار میلیارد تومان برآورد می شود؛ به اذعان همه کارشناسان اقتصادی، در شرایطی که بانک ها، خلق نقدینگی را متوقف نمی‌کند، راه حل هایی مثل تاسیس شرکت های سهامی عام پروژه که می تواند به هدایت واقعی بخشی از این نقدینگی کمک کند نیز، پی گرفته نمی شود. به بیان دیگر، در حالی که خلق نقدینگی به صورت لجام گسیخته در حال انجام است، هیچ اراده ای برای بهره گیری از راهکارهای نوین هدایت نقدینگی به سمت فعالیت های مولد همچون تکمیل زیربناهای مورد نیاز اقتصاد کشور، وجود ندارد.

روزانه معادل یک پروژه ریلی به حجم نقدینگی کشور افزوده می شود

طبق اعلام بانک مرکزی، رقم افزایش روزانه حجم نقدینگی کشور، تقریبا به 2000 میلیارد تومان می رسد که این میزان از کل بودجه اختصاص یافته سالانه به شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور برای توسعه و تکمیل پروژه های ریلی بیشتر است. بنابراین اجرایی کردن راهکاری که بتواند حتی بخش کوچکی از نقدینگی موجود را به سمت تکمیل پروژه های زیربنایی هدایت کند، می تواند تاثیر شگرفی بر آینده اقتصادی کشور داشته باشد.

برای مثال، هم اکنون برای تکمیل پروژه هایی همچون راه آهن میانه اردبیل به طول 175 کیلومتر مبلغی معادل 6334 میلیارد تومان، راه آهن همدان-سنندج به طول 120 کیلومتر مبلغ 1182 میلیارد تومان، راه آهن چابهار-زاهدان به طول 580 کیلومتر مبلغ 2284 میلیارد تومان، اتصال دوغارون به شبکه ریلی به طول 200 کیلومتر مبلغ 1878 میلیارد تومان و راه آهن رشت -انزلی مبلغ 2511 میلیارد تومان مورد نیاز است. هر یک از این پروژه ها به همراه دیگر پروژه های ریلی نیمه تمام کشور می تواند در قالب شرکت های سهامی عام پروژه، توسط بخش غیردولتی و با بهره گیری از سرمایه های خرد مردمی تامین مالی شده و به سرانجام برسد.

تضمین اصل و کف سود سرمایه گذاری؛ ابتکاری برای افزایش اقبال مردم

شرط اجرای درست و کاربردی این روش در کشور، در وهله اول وجود اراده جدی از سوی مسئولان دولتی برای اجرای این روش و در گام بعد، ایجاد انگیزه کافی در سرمایه گذاران با بهره گیری از روش هایی همچون تضمین اصل و کف سود سرمایه گذاری به کمک نهاد های ضامن همچون بیمه و بانک است. در این روش مردم، به جای خرید بدهی، در فرآیند سرمایه گذاری، دارایی واقعی پروژه را به عنوان سهام پروژه خریداری می کنند. این دارایی در نوسانات اقتصادی، ارزش خود را بروز کرده و از سوی دیگر، ضمانت اصل و کف سود سرمایه گذاری می تواند برای سرمایه گذاران اطمینان بیشتری حاصل نماید.

لازم به ذکر است برای شروع اجرای چنین روشی، بهتر است تا پروژه هایی مد نظر قرار گیرند که پیشرفت فیزیکی قابل توجهی دارند و زمان انتظار سرمایه گذاران برای تکمیل آنها و دریافت کف سود سرمایه گذاری تضمین شده و همچنین سود عملیاتی ناشی از بهره برداری از پروژه کمتر است. به این واسطه، می توان به همه گیر تر شدن این شیوه از سرمایه گذاری در مقایسه با سرمایه گذاری در بازارهای غیرمولد اقتصادی امید داشت.

* کارشناس حمل و نقل