انفعال دولت در توسعه بندر چابهار؛ اپراتور هندی در بدبینانه ترین حالت با ایران بازی کرده است

دبیرکل انجمن کشتیرانی با بیان اینکه دولت برای توسعه بندر چابهار باید مشوق هایی برای جذب سرمایه گذار و توجیه پذیر شدن حمل و نقل در این بندر به اجرا برساند، گفت: اپراتور هندی در چابهار آن میزان سرمایه گذاری لازم را که در قرارداد تعهد کرده بود، انجام نداده و محتملا با ایران بازی کرده است.

بدبینانه ترین حالت این است که طرف مقابل عامدانه این کار را کرده است زیرا توان و فرصت توسعه چابهار را در برابر سرمایه گذاری که در پاکستان از طرف چینی ها در برنامه بوده را ناچیز یا نامتوازن دانسته و خوشبینانه اینکه توانمندی لازم برای اعمال سرمایه گذاری را در بندر چابهار نداشته است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر می بینیم این کشور واردات و صادرات قابل توجهی در قالب پنبه، آلومینیوم و برخی از مشتقات معدنی و غلات دارد. در نتیجه برای مدیریت تجارت خارجی خود نیازمند به بهره مندی از کشورهای اطراف برای دسترسی به آب های آزاد است و شرایط سوق الجیشی و لجستیکی که جمهوری اسلامی ایران دارد باعث می شود که بر روی توانمندی های ایران و امکانات بندری ایران سرمایه گذاری لازم را انجام دهند تا از این بستر بتواند اقتصاد خود را تقویت کند. ازبکستان نیازمند به امکانات بندری است و ضرورت دارد در این بندر سرمایه گذاری کند، اقدام خوبی است و موید فعالیت های آتی این بندر باشد.

دبیرکل انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران تاکید کرد: در تفاهمنامه اقتصادی که معطوف به توسعه بندر چابهار تاثیر مثبتی هم خواهد داشت. اما باید توجه داشته باشیم که پیوستن ازبکستان به توافقنامه توسعه چابهار نیازمند بستری است که این بستر باید، ابتدا کشورمان توسط خودِ ما شکل بگیرد  و در واقع نباید صرفا به کشورهایی اتکا داشته باشیم تا بیایند و با سرمایه گذاری آنها توانمندی بندری و حمل و نقل دریایی ایران افزایش پیدا کند.

پل مه افزود: نقاط ضعف و قوت بسیار زیادی در چابهار وجود دارد. ما این موضوع و نقاط را در دو نوبت در سال جاری به وزارت راه و شهرسازی به طور مستقیم به عنوان متولی در حوزه حمل و نقل و نیز به تمام ذی نفعان مرتبط در دولت منعکس کردیم اما فارغ از اینکه یک مقام مسئول از ما سوال کند که این مواردی را که به عنوان نقاط ضعف و قوت مطرح می کنید و عواملی را که موجب توسعه می دانید را بر پایه چه استدلال و منطقی مطرح می کنید؟ این نشان دهنده انفعال دولت برای توسعه چابهار است.

وی گفت: در حال حاضر با اقدامات سازمان بنادر ، بندر چابهار آمادگی لازم برای سرویس دهی با تمام تناژ تعریف شده را دارد اماباید توجه داشته باشیم این همه نیازمندی توسعه چابهار و زیرساخت نخواهد بود. یکی از نقاط ضعفی که باعث شده نتوانیم از بندر چابهار استفاده لازم را ببریم نبود زیرساخت های ریلی و راه آهن است. ٢٠ سال است که مدعی فعالیت های زیربنائی در چابهار به عنوان پاشنه آشیل لجستیک کشور و تنها بندر اقیانوسی کشور هستیم اما هنوز نتوانستم چابهار را در دو دهه گذشته به شبکه ریلی متصل کنیم تا توجیه حمل و نقلی برای چابهار به وجود بیاورد.

دبیرکل انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران ادامه داد: از سوی دیگر برای مالکان کامیون به صرفه نیست که یکسر بار به چابهار تردد داشته باشند و در نهایت از ۵٠ درصد ظرفیت کسب درآمدی خودشان استفاده کنند، علاوه بر این موضوع، با مباحثی مواجه هستیم که باعث شدند چابهار در شرایط موجود توانمندی لازم را برای اینکه بتواند ظرفیت حداقلی خود را به یک نقطه مطلوب برساند، ندارد و آن هم ارتباط دریایی است. امروز صاحب کالا با این مواجه است که مالکین کشتی ها تمایلی به افزایش فعالیت در این بندر را ندارند و همچنین کشتی هم با این مواجه هستند که صاحب کالا، بار خود را به این بندر نمی آورد پس توجیهی برای سرمایه گذاری در این بندر نمی بینید و در نتیجه بندر هم با فعالیت های جزیی باری و کشتی مواجه می شود و انگیزه خود را برای توسعه زیرساختی در این بندر را از دست می دهد. در عین حال با درایت مجموعه معزز کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران شاهد افزایش تردد کشتی ها به و از چابهار هستیم ولی اعتقاد داریم این اتفاق اگر در قالب رقابت و توسعه قرار نگیرد محتمل است نتیجه ی قابل توجهی در پی نداشته باشد.

پل مه تاکید کرد: به پارامترهای ایجاد تمایل و تقاضا و ایجاد انگیزه در این بندر نیاز داریم که متاسفانه هیچ یک از دست اندرکاران دولتی مسئول به استثناء سازمان بنادر تا به این امروز از خودشان اراده و برنامه ای برای ایجاد انگیزه به وجود نیاوردنده اند تا سرمایه گذار بخش خصوصی رغبت به حضور در بندر چابهار داشته باشد. 

وی گفت: سرمایه گذار وقتی دو بندر چابهار و بندر عباس را مقایسه می کند، با این نتیجه می رسد که از تهران تا بندر عباس روزانه ده ها پرواز وجود دارد اما این امکان برای بندر چابهار نیست و امکانات چابهار بسیار ضعیف تر از سایر شهرهای بندری است و صدها دلیل رفاهی، اجتماعی و اقتصادی باعث می شود که افراد و سرمایه گذاران به سمت چابهار نروند. برای چابهار باید به سمت معادله برد-برد برویم که دولت برای حضور فعالان اقتصادی در این بندر انگیزه ایجاد کند و به همان تناسب هم بُرد خود از رونق این بندر را داشته باشد.

دبیرکل انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران درباره تعیین تکلیف قرارداد 10 ساله با اپراتور هندی در بندر چابهار گفت: واقعیت مطلب این است که اپراتور هندی در چابهار آن میزان سرمایه گذاری لازم را که در قرارداد تعهد کرده بود، انجام نداده و محتملا با ایران بازی کرده است. بدبینانه ترین حالت این است که طرف مقابل عامدانه این کار را کرده است زیرا توان و فرصت توسعه چابهار را در برابر سرمایه گذاری که در پاکستان از طرف چینی ها در برنامه بوده است را ناچیز یا نامتوازن دانسته است و خوشبینانه این است که توانمندی لازم برای اعمال سرمایه گذاری را در بندر چابهار نداشته است.

وی درباره ادعای مسئولان مبنی بر اینکه بندر چابهار مشکل زیرساختی ندارد و مشکل بازارسازی و بازاریابی با دربازارهای بین المللی است، اظهار داشت:  من هم اذعان دارم که در بخش بندری، زیرساخت های موجود تقریبا در حد فعالیت مطلوب است و هیچ نقصی در بخش بندری نداریم که مانع بر فعالیت های لجستیکی در یک بندر شود و خوشبختانه با همین امکانات موجود با مدیریت و کارآمدی پیمانکار ایرانی بندر چابهار شاهد افزایش فعالیت بندری طی 6 ماه گذشته بوده ایم هرچند اعتقاد دارم این میزان افزایش تحقق یافته ناچیز و اندک است ولی نشان از اراده متعالی فعالیتی داشته و قابل تقدیر است.

پل مه ادامه داد: اما عقب تر که می آییم می بینیم که در بخش زیرساخت های ریلی ، فرودگاهی و زیرساخت های شهری ضعف های زیادی وجود دارد و راه های مواصلاتی ترانزیتی در این منطقه وجود ندارد و کامیون ها در تردد به چابهار باید پیمایش بسیار زیادی انجام دهد تا به کانون بار برسند و آن هم اگر باری در این کانون بار وجود داشته باشد امکان انتقال بار را خواهد داشت که این تمام این موضوعات موانع و نقص محسوب می شوند.

وی افزود: صاحب بار می بیند که همین امروز در بندر عباس می تواند فعالیت های خود را بدون مشکل یا با کمترین مشکل انجام دهد و در این شرایط فعالیت در چابهار چه مابه ازایی می تواند برای این سرمایه گذار داشته باشد که توجیه پذیر باشد به جای بندر عباس و بندر امام ، فعالیت با معذوریت در بندر چابهار را انتخاب کند که وزارت راه در پاسخ به این سوال عنوان کرد که «نمی شود و ما نمی توانیم» بنابراین اگر پاسخ این است چه نیازی به بررسی نقاط ضعف و قوت بندر چابهار وجود دارد ؟ موضوع ما این است که برای توسعه و رونق بندر چابهار باید اقداماتی انجام شود که تردد بار برای صاحب کالا و مالک کامیون توجیه عقلی و اقتصادی داشته باشد و گرنه هزینه های چند صد میلیارد تومانی در بندر چابهار هیچ توجیهی برای فعالان اقتصادی ندارد و نخواهد داشت.

دبیر انجمن کشتیرانی با تاکید بر اینکه بخشی از بدنه دولت باید درآمد خود در چابهار را با رویکرد توسعه و گشایش تعدیل کند، گفت: برای مثال سازمان تامین اجتماعی باید برای ۵ سال بابت بیمه نیروی کار جدید در بندر چابهار هزینه ای دریافت نکند تا اشتغالزایی ایجاد شود و سازمان مالیاتی معافیت های مالیاتی در نظر بگیرد و اگر این تصمیمات اتخاذ شود این منطقه برای ورود سرمایه گذار توجیه پذیر خواهد بود