◄ هجوم دلار به مونتاژ خودرو؛ هر دستگاه ۱۳ هزار دلار ارزبری
وابستگی شدید صنعت خودرو به واردات قطعات مونتاژی، سالانه میلیاردها دلار ارز کشور را می‌بلعد؛ مرکز پژوهش های مجلس با هشدار نسبت به این روند، خواستار اصلاح تعرفه‌ها و افزایش واقعی داخلی‌سازی شد.
مرکز پژوهش های مجلس با انتشار گزارشی درباره «مونتاژ خودرو و ارزبری تولید» اعلام کرد که وابستگی شدید صنعت خودرو به واردات قطعات منفصله، سالانه میلیاردها دلار منابع ارزی کشور را صرف تولید غیرمولد می کند؛ در حالی که بازده فناورانه، صادراتی و ارزش افزوده متناظر وجود ندارد.
به گزارش تین نیوز، دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن این مرکز تاکید کرده است که غلبه رویکرد مونتاژ محور و روابط محدود با شرکت های خارجی، به مانع اصلی شکل گیری همکاری های پایدار و انتقال فناوری تبدیل شده است. این سیاست که در ابتدا قرار بود موقت باشد و به افزایش تیراژ و داخلی سازی کمک کند، به دلیل نبود سازوکار توسعه ای به تداوم وابستگی و ضعف تولید تبدیل شده است.
طبق آمار رسمی، ارزبری صنعت خودرو در سال ۱۴۰۲ به ۸ میلیارد و ۸۸ میلیون دلار رسیده که بیش از ۳.۵ میلیارد دلار آن صرف واردات قطعات محصولات مونتاژی شده است. در این سال، پنج خودروساز خصوصی برای تولید ۲۴۷ هزار دستگاه خودرو مونتاژی، ۳.۳ میلیارد دلار ارز دریافت کرده اند؛ یعنی هر خودرو به طور متوسط بیش از ۱۳ هزار دلار ارزبری داشته است. این رقم در سال ۱۴۰۱ برای تولید ۱۴۴ هزار دستگاه مونتاژی، ۱.۹ میلیارد دلار بود.
این گزارش تصریح می کند که تعرفه گذاری فعلی قطعات منفصله، با اجازه داخلی سازی حدود ۲۰ درصد، عملاً راه دور زدن محدودیت واردات خودرو را برای مونتاژکاران باز گذاشته است. این سطح داخلی سازی اغلب محدود به جوشکاری، رنگ، مونتاژ قطعات و تولید اجزای کم ارزش است و ارزش افزوده قابل توجهی ندارد.
پیشنهادات کلیدی مرکز پژوهش ها:
- برابری تعرفه واردات قطعات مونتاژی با تعرفه واردات کامل خودرو در صورت داخلی سازی ۲۰ درصد
- اعمال تخفیف تعرفه ای پلکانی تنها با افزایش واقعی سطح داخلی سازی و در سطوح بالاتر به شکل تصاعدی
- تدوین الگوی دقیق برای سنجش میزان داخلی سازی توسط وزارت صمت
- افزایش سود مصوب مشروط بر ارتقای داخلی سازی با تمرکز بر قطعات با ارزش افزوده بالا
- صدور مجوز تولید جدید فقط با حداقل ۴۰ درصد داخلی سازی و تیراژ سالانه ۱۰۰ هزار دستگاه
- مشوق های صادراتی و امکان استفاده از ارز حاصل از صادرات برای واردات قطعات با تعرفه ترجیحی
- بازآرایی صنعت خودرو از مسیر ادغام هدفمند شرکت ها به منظور کاهش تعدد، تجمیع خطوط و افزایش مقیاس
گزارش همچنین هشدار می دهد که ادامه روند فعلی، وابستگی ساختاری به واردات را در قلب صنعت خودرو نهادینه کرده و فرصت های توسعه تکنولوژی و برند ملی را از بین خواهد برد.
