◄ چین، کره و ژاپن پیشتاز کشتی‌ سازی ۲۰۲۵؛ سبزتر و هوشمندتر

صنعت جهانی کشتی سازی در سال ۲۰۲۵ با سلطه چین، کره جنوبی و ژاپن، و ورود بازیگران نوظهور آسیایی، وارد مرحله ای تازه از رقابت فناورانه و سبز می شود؛ بازاری که تحت تأثیر سیاست های تجاری، تحولات ژئوپلیتیکی و تغییرات تقاضا، به سمت کشتی های هوشمند و دوستدار محیط زیست حرکت می کند.

به گزارش تین نیوز ، تحلیل وضعیت صنعت کشتی سازی در سال ۲۰۲۵ نشان می دهد که علی رغم کاهش سفارش در برخی بخش ها و اثرگذاری تحولات سیاسی و اقتصادی، تمرکز جهانی بر کشتی های سبز، هوشمند و با فناوری پیشرفته رو به افزایش است؛ روندی که نه تنها جایگاه چین، کره جنوبی و ژاپن را تثبیت می کند، بلکه میدان رقابت را برای بازیگران نوظهور گسترش می دهد.

 روزنامه اقتصاد سرآمد نوشت:  صنعت جهانی کشتی سازی که ستون فقرات تجارت و لجستیک دریایی محسوب می شود، عرصه ای به شدت رقابتی است و در سال۲۰۲۵، چند کشور کلیدی انتظار می رود موقعیت خود را تثبیت کرده و سلطه خود را گسترش دهند. این برتری را می توان به عواملی همچون پیشرفت های فناورانه، حمایت های دولتی، افزایش تقاضا برای کشتی های سبزتر و کارآمدتر، زیرساخت های بندری عالی و عملیات روان نسبت داد. در سال۲۰۲۴، ارزش بازار جهانی کشتی سازی ۱۵۰.۴۲میلیارد دلار بود و پیش بینی می شود این رقم در سال ۲۰۲۵ به ۱۵۵.۵۸میلیارد دلار برسد.

 بررسی ها نشان می دهند که در سال۲۰۲۵، صنعت جهانی کشتی سازی عمدتاً تحت سلطه چین، کره جنوبی، ژاپن و اقتصادهای نوظهوری مانند فیلیپین و ویتنام خواهد بود. این صنعت در حال گذار بزرگی به سمت کشتی های سازگار با محیط زیست، اتوماسیون بیشتر و فناوری های هوشمند کارخانه ای است. در حالی که قدرت های سنتی این صنعت همچنان نوآور باقی مانده اند، ظهور بازیگران جدید، نشان دهنده پویایی و تحول مداوم این بخش است.

براساس برخی گزارش ها، رشد این بازار ناشی از افزایش تجارت دریایی و به تبع آن، تقاضای فزاینده برای کشتی های مدرن، دوستدار محیط زیست و با سامانه های کارآمد onboard و عملکرد مؤثر است. منطقه آسیا-اقیانوسیه به تنهایی حداقل ۸۵درصد از فعالیت های کشتی سازی جهان را به خود اختصاص داده است و کشورهای چین، کره جنوبی و ژاپن نقش آفرینان اصلی آن هستند. از طرف دیگر، باید در نظر داشت که چشم انداز سفارش ساخت کشتی در جهان برای سال های ۲۰۲۵ و ۲۰۲۶ تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله تقاضای جهانی، تحولات فناوری، مقررات زیست محیطی و تغییرات ژئوپلیتیکی قرار دارد.

سفارش ساخت کشتی های کانتینری در نیمه دوم سال۲۰۲۵ نیز همچون نیمه اول، توسط مالکان این نوع کشتی ها هدایت می شود. بااین حال، انتظار می رود از میزان سفارش های جدید در بخش کشتی های فله بر خشک، تانکر ها و حامل های گازی، به ویژه در یارد های چینی، کاسته شود. بررسی ها نشان می دهند، پیشنهاد دفتر نماینده تجاری آمریکا مبنی بر تعیین عوارض بر کشتی های ساخت چین که وارد بنادر آمریکا می شوند، هرچند هنوز به مرحله اجرا نرسیده، اما بر حجم سفارش ها در چین تأثیر گذاشته است.

چشم انداز سفارش کشتی در ۲۰۲۵

آنطور که در جدیدترین گزارش موسسه Maritime Strategies Intenational (MSI) درباره سفارش ساخت کشتی های جدید در سال۲۰۲۵ منتشر شده؛ روند سفارش ها در نیمه اول سال جاری مشابه سال۲۰۲۴ بوده، اما با تفاوت هایی همراه است. این تغییرات تحت تأثیر پیشنهاد نماینده تجاری آمریکا شکل گرفته اند که قرار است بر کشتی های ساخت چین که به بنادر آمریکا وارد می شوند، عوارض وضع شود. با وجود این، سفارش کشتی های کانتینری همچنان در سطح بالای سال های اخیر ادامه یافت و حدود نیمی از کل سفارش ها را تشکیل داد، اما وضعیت برای سایر بخش های حمل ونقل دریایی متفاوت بود؛ به طوری که حجم سفارش تانکرها حدود دوسوم و سفارش کشتی های فله بر خشک و گازسوز حدود ۸۰درصد کاهش یافته است.

آنطور که «مانا» در گزارشی نوشته است؛ آدام کنت، مدیرعامل موسسه MSI، در این باره اظهار داشت: «به طور کلی، حجم قراردادهای سفارش ساخت کشتی در سال جاری کاهش چشمگیری داشته است. به نظر می رسد آشفتگی های ژئوپلیتیکی موجب شده برخی مالکان کشتی منتظر بمانند و از ثبت سفارش جدید خودداری کنند. همچنین در نیمه اول سال شاهد کاهش قیمت در بخش های مختلف کشتیرانی و ساخت کشتی های جدید بوده ایم. این عوامل باعث شده مالکان عقب نشینی کرده و منتظر ثبات شرایط بمانند.» وی افزود: «بااین حال، کربن زدایی در بخش کشتی های کانتینری و کروز در حال اثرگذاری است، به طوری که حدود ۵۰درصد از کشتی های سفارش داده شده در نیمه اول سال، دوگانه سوز بوده اند.»

کنت ادامه داد: «بر اساس داده های MSI، در نیمه اول سال۲۰۲۵، سفارش ساخت کشتی در یاردهای چینی به شدت کاهش یافته و تنها حدود یک سوم از کل سفارش های جدید را تشکیل می دهد؛ در حالی که این رقم در سال گذشته ۷۰درصد بود.» وی با اشاره به تأثیر سیاست های آمریکا گفت: «این میزان کاهش، قابل توجه است. بخشی از آن احتمالاً تحت تأثیر سیاست های USTR بوده، اما به نظر می رسد باید به کمبود تقاضا در بخش هایی مانند کشتی های فله بر خشک نیز توجه داشت.» به گفته وی، طرح های اولیه USTR که اوایل سال جاری ارائه شد، پس از مشورت با فعالان صنعت و دریافت انتقادات، تعدیل شد و اکنون بیشتر بر کشتی های تحت مدیریت شرکت های چینی تمرکز دارد، نه صرفاً هر کشتی ساخت چین.

کنت در ادامه تصریح کرد: «بدون شک، اجرای برنامه های USTR خبر خوبی برای کشتی سازان کره ای و ژاپنی است. کشتی های ساخت چین به طور سنتی قیمت های پایین تری نسبت به همتایان ژاپنی و کره ای خود دارند، اما اگر این کشتی ها با هزینه های اقتصادی مضاعف همراه باشند، مالکان تمایلی به خرید آن ها نخواهند داشت.» وی افزود: «کشتی سازان کره ای و ژاپنی اکنون در موقعیتی قرار دارند که می توانند از سیاست های حمایتی دولت های آمریکا و هند بهره مند شوند. برای نمونه، شرکت هانوای کره جنوبی در کشتی سازی فیلادلفیا در آمریکا سرمایه گذاری کرده و شرکت اچ دی هیوندای با کشتی سازی کوچین هند وارد همکاری مشترک شده است. به نظر می رسد ساده ترین راه برای موفقیت در کشتی سازی، مشارکت یا مالکیت مشترک با یاردهایی است که ریشه در کره و ژاپن دارند.»

براساس گزارش MSI، انتظار می رود نیمه دوم سال۲۰۲۵ نیز روندی مشابه نیمه اول داشته باشد. در مجموع حدود ۶۰میلیون تن کشتی جدید سفارش داده خواهد شد که سهم عمده آن همچنان مربوط به کشتی های کانتینری است. در مقابل، سفارش کشتی های فله بر خشک، تانکرها و گازبرها در سطح پایین باقی خواهد ماند. کنت در پایان گفت: «پیش بینی ما این است که در سال۲۰۲۶، تعداد قراردادهای جدید حتی بیشتر کاهش یابد. البته با توجه به رشد مداوم و غیرمنتظره سفارش های کشتی های کانتینری در سال های اخیر، ممکن است این بخش همچنان با تقاضای بالا روبه رو باشد. بنابراین صحبت از کاهش چشمگیر سفارش در این بخش، منطقی نیست.»

آخرین وضعیت غول های کشتی سازی جهان

براساس گزارش های موجود، چین بی تردید بزرگ ترین کشور کشتی ساز جهان است و انتظار می رود این موقعیت را در سال۲۰۲۵ و سال های آتی حفظ و تقویت کند. سلطه چین ناشی از در دسترس بودن نیروی کار گسترده و ماهر، یارانه ها و حمایت های دولتی، سیاست های صنعتی قوی، سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه و گسترش سریع ظرفیت کشتی سازی است. در سال۲۰۲۴، کشت سازان چینی سفارش ساخت ۴۶.۴۵میلیون تن را دریافت کردند که معادل ۷۰درصد از سهم بازار جهانی بود. کارخانه های کشتی سازی چینی ۳ تا ۴سال آینده ظرفیت شان پر شده است و تا پای۲۰۲۸ هیچ ظرفیت خالی برای سفارش جدید وجود ندارد.

کره جنوبی نیز به ساخت کشتی های با ارزش بالا و فناوری پیشرفته شهرت دارد. در سال۲۰۲۴، شرکت های کشتی سازی کره ای ۱۰.۹۸میلیون CGT سفارش دریافت کردند که معادل تقریباً ۱۷درصد از سهم بازار جهانی است. کره جنوبی در ساخت کشتی های حمل LNG، نفتکش های غول پیکر و کشتی های کانتینری بزرگ پیشتاز است و در حال سرمایه گذاری در کشتی های حمل آمونیاک و LPG نیز است. در این میان تمرکز کره جنوبی بر کشتی های پیچیده و سرمایه گذاری در فناوری های سبز جایگاه آن را تثبیت کرده است.

ژاپن در رتبه سوم پس از چین و کره جنوبی قرار دارد. ژاپن تمرکز خود را به ساخت کشتی های با ارزش افزوده بالا، مانند فله برهای سبز و کشتی های با فناوری پیشرفته معطوف کرده و دیگر صرفاً بر حجم تولید رقابت نمی کند. در حال حاضر، ژاپن در حال بررسی فناوری هایی نظیر کشتی های خودران و سایر نوآوری های پیشرفته است تا مزیت رقابتی خود را حفظ کند. در سال۲۰۲۴، دفتر سفارشات کشتی سازی ژاپن به ۸.۳۸میلیون CGT رسید که معادل ۱۳درصد از سهم جهانی است. این کشور در ساخت کشتی های LNG، LPG، یخچال دار و حمل خودرو تخصص دارد. دولت ژاپن هدف گذاری کرده تا ظرفیت کشتی سازی خود را دوبرابر کند و سهم خود در سفارشات جهانی را تا سال۲۰۳۰ به ۲۰درصد افزایش دهد.