◄ پیامدهای اجرای الزامی کارنه تیر برای کامیون های وارداتی و صادراتی عراق از دسامبر ۲۰۲۵
امیر سلمان افشار: بر اساس مصوبه رسمی وزارت حمل و نقل و گمرک مرکزی جمهوری عراق، از تاریخ اول دسامبر ۲۰۲۵، کلیه وسایل نقلیه جاده ای حامل کالاهای تجاری بین المللی (کامیون های وارداتی، صادراتی و ترانزیتی) که مبدأ یا مقصد آن ها عراق باشد، موظف به ارائه سند معتبر کارنه تیر هستند.
امیر سلمان افشار:
۱. مقدمه و شرح تصمیم دولت عراق
۱.۱. پیشینه و چارچوب کنوانسیون تیر
کنوانسیون تیر (Transports Internationaux Routiers - TIR)، که تحت نظارت کمیته اقتصادی سازمان ملل متحد برای اروپا (UNECE) و سازمان جهانی حمل و نقل جاده ای (IRU) اجرا می شود، یک سیستم گمرکی بین المللی است که حمل و نقل کالا تحت پلمپ های گمرکی ایمن را در مسیرهای بین المللی تسهیل می کند. سیستم تیر تضمین می کند که کالاها بتوانند از مرزهای متعدد عبور کنند بدون آنکه در هر مرز نیازی به بازرسی کامل و تودیع مجدد ضمانت ها باشد.
۱.۲. مصوبه دولت عراق و تاریخ اجرایی
بر اساس مصوبه رسمی شماره (۳۴۵/۲۰۲۴) وزارت حمل و نقل و گمرک مرکزی جمهوری عراق، از تاریخ اول دسامبر ۲۰۲۵، کلیه وسایل نقلیه جاده ای حامل کالاهای تجاری بین المللی (صادرات، واردات و ترانزیت) که مبدأ یا مقصد آن ها عراق باشد، موظف به ارائه سند معتبر کارنه تیر هستند.
هدف اعلام شده دولت عراق از این اقدام:
- همسویی با استانداردهای جهانی،
- افزایش امنیت زنجیره تأمین (کنترل بهینه مسیرهای ترانزیت کالا)
- مبارزه مؤثرتر با قاچاق و فرار مالیاتی
- کاهش تخلفات گمرکی و قاچاق،
و در عمل، این تصمیم نشان می دهد که عراق در حال حرکت به سوی یک مدیریت ترانزیت کاملا بین المللی و استاندارد شده است.
۲. مزایا
۲.۱ افزایش پذیرش رسمی ناوگان ایرانی در مرزهای عراق
شرکت های دارای مجوز کارنه تیر از ایران (دارندگان از طریق اتاق بازرگانی یا انجمن تیر ایران) می توانند بدون توقف های طولانی وارد خاک عراق شوند.
۲.۲ کاهش نیاز به گمرک مبدأ و مقصد دوگانه
بارها با پلمپ تیر می توانند مستقیماً از گمرک خروجی ایران تا مقصد در عراق حرکت کنند؛ حذف دوباره کاری و بازرسی های تکراری.
۲.۳ ارتقای اعتبار بین المللی شرکت ایرانی
داشتن توانایی صدور یا استفاده از کارنه تیر باعث شناسایی شرکت به عنوان عضو فعال زنجیره جهانی حمل ونقل می شود.
۲.۴ افزایش امنیت حمل ها
کامیون دارای پلمپ تیر کمتر در معرض دستکاری یا توقیف در ایست های امنیتی داخل عراق است.
۲.۵ امکان توسعه ترانزیت به سوریه و اردن از مسیر عراق
چون همین ساختار گمرکی برای کشورهای عضو تیر مشترک است، مسیر عبور گسترده تر می شود.
۳. معایب
۳.۱ افزایش هزینه های صدور کارنه تیر
هر کامیون نیازمند سند تیر و پرداخت حق عضویت/ضمانت به انجمن ایرانی تیر (IRU/ICC). میانگین هزینه بین ۷۰ تا ۱۵۰ دلار هر بارنامه.
۳.۲ نیاز به آموزش و مستندسازی برای رانندگان و دفترداران
رانندگان باید مراحل مهر، پلمپ، ثبت الکترونیکی و تحویل کارنه را بدانند—در غیر این صورت توقف در گمرک محتمل است.
۳.۳ خطر تعلیق یا جریمه در صورت تخلف از مقررات تیر
کوچک ترین عدم انطباق (مثلاً باز شدن کابین بار بدون مجوز) جریمه یا لغو مسیر را در پی دارد.
۳.۴ فشار مالی بر کامیونداران مستقل و شرکت های کوچک
شرکت هایی که مجوز تیر ندارند، باید از پیمان کاران دارای مجوز استفاده کنند(اافزایش هزینه لجستیک)
۳.۵ احتمال پیچیده تر شدن روند گمرکات مرزی غیررسمی
در گذرگاه هایی مثل پرویزخان و ..... ، که زیرساخت تیر هنوز کامل نیست، ممکن است روند انتقال کند شود.
۴. فرصت ها و تهدیدها (SWOT تحلیلی برای شرکت های ایرانی)
