◄ استاندارد آزمایش ترمز UIC 453 برای کاهش احتمال فرار قطار

آزمایش ترمز یکی از الزامات مهم در ایمنی قطارها است و غفلت از آن نتایج جبران ناپذیری مانند فرار قطار و ... را به دنبال دارد.

مقررات سیر و حرکت راه آهن در ایران فقط به یک نوع آزمایش ترمز اشاره نموده که برای مرحله اول تشکیل قطار ضروری است اما در ادامه سیر قطار و با کاهش یا افزایش واگن و یا تغییر لوکوموتیو و در نقاط مرزی هم باید این گونه آزمایش ترمز انجام داد؟

در اینجا با مروری بر استاندارد  UIC 453با عنوان مراحل آزمایش ترمز هوا با لوکوموتیو و ملاحظات برای قطارهای بین المللی

(Procedures for air brake tests effected with a powered unit Provisions concerning international trains)

به حاصل تجربیات جهانی در این زمینه می پردازیم: این سند یک استاندارد الزامی - توصیه ای UIC (اتحادیه بین المللی راه آهن ها) است که روش های آزمایش ترمز هوایی در قطارهای بین المللی را هنگام عبور از مرزهای بین کشورها مشخص می کند. هدف استاندارد کردن پروتکل های آزمایش ترمز، اطمینان از تحویل ایمن و روان قطارهای باری و مسافری و در عین حال به حداقل رساندن تاخیر در مرزهای بین المللی است. نسخه اول که در ژانویه 1976 منتشر شد و رویه های اولیه را معرفی کرد، از 1980 اجرایی شد و ویرایش دوم در ژوئیه 2001 دستورالعمل برون مرزی را بروزرسانی کرد. چهار نوع تست ترمز تعریف شده است:

الف) آزمایش کامل (Complete test, A test): اعمال و رها کردن ترمزها را در تمام وسایل نقلیه ترمزدار بررسی می کند و زمانی که قطار ابتدائا در ایستگاه تشکیلاتی تنظیم می گردد استفاده می شود. اگر در 24 ساعت گذشته انجام شده باشد، فقط تست تداوم قبل از حرکت مورد نیاز است.

ب) آزمایش جزئی (Partial test, B test): ترمزهای واگن های متصل/ جدا شده را بررسی می کند. زمانی استفاده می شود که وسایل نقلیه در یک یا چند نقطه در طول قطار متصل/ جدا شده باشند.

ج) آزمایش اتصال (Attachment test, C test): ترمزهای اولین وسیله نقلیه اضافه شده را در پشت نقطه اتصال بررسی می کند و هنگامی که وسایل نقلیه در جلو / وسط قطار متصل می گردند استفاده می شود. برای صرفه جویی در زمان می توان آن را با تست پیوستگی ترکیب کرد.

د) آزمایش پیوستگی (continuity test, D test): ترمزهای آخرین وسیله نقلیه را بررسی می کند. برای تایید پیوستگی پس از تغییرات ایجاد شده در آرایش قطار استفاده می شود (ماده 95، ص 260 مقررات سیر و حرکت، آزمایش ترمز تشریح شده است).

این استاندارد سناریوهایی را مشخص می کند که هر نوع آزمایش باید در چه زمانی انجام شود، مانند: آزمایش کامل پس از تشکیل کامل قطار جدید (قبل از حرکت)، آزمایش جزئی پس از اتصال / جدا کردن (انفصال) وسایل نقلیه در در ایستگاه های میانی، آزمایش اتصال پس از اتصال وسایل نقلیه در جلو / وسط قطار، آزمایش پیوستگی پس از افزودن واگن در انتهای قطار.

هدف از روش های استاندارد، ارتقای ایمنی و در عین حال امکان تحویل سریع پس از تست ترمز مناسب است. این دستورالعمل به قطارها اجازه می دهد تا از طریق رعایت تمامی راه آهن های مرتبط، به طور یکپارچه از مرزهای بین المللی عبور کنند. به طور خلاصه، دستورالعمل UIC استانداردسازی اصول و روش های تست ترمز، با هدف تسهیل عملیات بین المللی ایمن و روان است.

فقدان تجهیزات درون کابین و انتهای قطار مانند AFM، EOT، و عدم استفاده بجا از قابلی تهای جعبه سیاه (اکنون در قطارهای خودکشش حومه بلا استفاده موجود ولی امکان استفاده در لوکوموتیو هم دارد) ... که می توانند خطاهای احتمالی را بکاهند، تعدد سوانح فرار قطار به ویژه در دو دهه اخیر، عدم استفاده طولانی از سیمولاتور لوکوموتیو، فشار کار زیاد مامورین قطار، بکارگیری ماموران بازنشسته ...، ضرورت استفاده از این استاندارد در بروزرسانی مقررات سیروحرکت را می افزاید (تین 266084).

برای استفاده در مقررات، باید ضمن بررسی دقیق و استعلام ابهامات از سایر راه آهن ها و نهایتا UIC، به ریشه یابی عمیق سوانح فرار قطار مانند بندرعباس (تین 256484) ... هم پرداخت و به ابعاد روانشناسی و جامعه شناسی نیز توجه نمود (تین 220264).

عدم استفاده از استاندارد ترمز در تدوین مقررات به عنوان یکی از موارد متعدد غفلت از تجربیات و استانداردهای جهانی است که لازمه داشتن راه آهنی ایمن، کارآمد و اقتصادی است و باید از سوی وزارت راه، سازمان برنامه، سازمان مدیریت و حتی مجلس اجرای آن از شرکت راه آهن و شرکت ساخت مطالبه گردد (سالیانه میلیاردها تومان بابت حق عضویت UIC ... پرداخت می گردد).    

فایل مرتبط را از اینجا دریافت کنید.