◄ زیرساخت قطارهای تیلتینگ (کج شونده)، خلاصه استاندارد 705 UIC

• اتحادیه بین المللی راه آهن ها استاندارد 705 UIC را در سال 2003 منتشر کرد، هدف این استاندارد کاهش زمان سیر قطارها در خطوط معمولی بود که نهایتا به تدوین استاندارد فوق برای هماهنگی راه آهن ها و سازندگان موجود و آینده منتج شد.

• توضیح: هرچند فرانسه به عنوان اولین راه آهن اروپایی با تاخیر دو دهه نسبت به ژاپن احداث خطوط سریع السیر را آغاز کرد و کشورهای دیگر مانند آلمان، ایتالیا، اسپانیا و ... در این مسیر گام برداشتند اما احداث خطوط سریع السیر برای کشورهای کم جمعیت و کوچک اروپایی مانند سوئد، اتریش، سوئیس و ... اقتصادی نبود و ایشان رویکرد افزایش سرعت قطارها در خطوط معمولی با فناوری هایی مانند قطارهای تیلتینگ (کج شونده) را پیش گرفتند که قطارهای X2000 در سال 1990 نمونه آن است.

• سرعت این قطارها 200 کیلومتر بود ولی قطارهای نسل بعدی X3000 که 2012 معرفی شد قابلیت سرعت 250 را داشت.

• به طور خلاصه، هدف این سند استاندارد کردن قوانین زیرساختی است تا امکان بهبود قابلیت همکاری و مزایای عملکرد از قطارهای کج شونده را فراهم کند. این به مدیران زیرساخت های راه آهن مرجعی جهت برنامه ریزی و ارتقای خطوط معمولی برای بهره برداری از قطارهای کج شونده بدون هزینه سنگین تغییر هندسه زیرساخت موجود و افزایش شعاع قوس ها را ارائه می کند.

• قابل توجه: از قطارهای سریع دنیا که در فهرست UIC 2023 درج شده (تین 263007) 35 مورد از نوع کج شونده و با سرعت 200 تا 250 کیلومتر برساعت، ولی قطارهای تالگو تا سرعت 350 نیز از نوع کج شونده اما برای خطوط سریع السیر هستند.

 ​

• قطارهای کج شونده در دو نوع فعال و منفعل (Active & Passive Tilting System) هستند که نوع منفعل آن (Talgo) پس از هماهنگی با شرکت سازنده از راه آهن قزاقستان برای آزمایش به ایران منتقل و در سال 1393 در مسیرهای مختلف به ویژه تهران مشهد مورد آزمایش قرار گرفت که به دلیل محدودیت سرعت 160 لکوموتیوهای دیزلی زیمنس (آزمایشی تا 176) و سرعت 80 در ایستگاه ها، به زمان سیر میانگین 7:12 و سرعت متوسط 130 دست یافتند درحالیکه قطارهای خودکشش زیمنس بدلیل بارمحوری کمتر و سرعت بیشتر ایستگاه با رکورد کمتر از 6 ساعت، امکان سیر کمتر از 7 ساعت را نیز دارند.

• استاندارد 705 UIC بر اساس پاسخ مورخ 860305 دفترفنی شرکت ساخت زیربناها به استعلام مجری طرح برقی کردن راه آهن، با اغلب خطوط احداث شده پس از انقلاب انطباق داشته و امکان افزایش سرعت آنها تا 230 را تایید می نماید (تین 150308).         

• استاندارد 705 UIC دستور العمل های زیرساختی را برای سیر قطارهای تیلتینگ (کج شونده) ارائه می کند. هدف استاندارد هماهنگ کردن قوانین زیرساختی برای عملیات برون مرزی قطارهای کج شونده است. دو نتیجه اصلی مشخص شدن فهرست موارد اساسی و محدوده مجاز برای قطارهای کج شونده بود. این سند پارامترهای اساسی مانند حداقل و حداکثر سرعت از 70 تا 230 کیلومتر (و حتی 50 کیلومتر) بر ساعت و حداکثر بارمحوری توصیه شده 180 کیلونیوتن (18 تن) را پوشش داده و پیشنهادهایی در مورد حداقل شعاع قوس ها، قوس های پیوندی، بربلندی (دور، شیب عرضی)، ریل و تجهیزات مسیر ارائه می دهد.

• دو محدوده سرعت تجاری قطارهای مسافری مورد توجه قرار گرفته است: بین 70 تا 160 و 70 تا 230 کیلومتر بر ساعت.

• توصیه هایی برای حداقل تجهیزات مسیر، از جمله ریل با پروفیل UIC 60 یا ریل 54 UIC، نوع فولاد توصیه شده 900A، با جوش پیوسته، تراورس های بتنی با فاصله 60 سانتیمتر، پابندهای فنری (ارتجاعی) ارائه شده است. این الزامات نوع و کیفیت بالاست را نیز پوشش می دهد. برای کیفیت سیر، پیشنهادهایی برای آزمون قطارها بر اساس استاندارد  UIC 518 ارائه می نماید.

• جدول هایی خلاصه ضوابط و استاندارد داخلی راه آهن های 14 کشور اروپایی را در رابطه با پارامترهایی مانند سرعت، بارمحوری، شعاع قوس، قوس های پیوندی، بربلندی (دور، شیب عرضی)، کسری دور، خط بالاسری (برق)، شیب معادل مخروطی چرخ و ریل، ضربه امواج هوایی ورود به تونل ها، حتی سیستم علائم و حفاظت مسافران در ایستگاه در این استاندارد تبیین نموده است.

• این استاندارد بر ضرورت محدود نمودن کسری دور (بربلندی) قوس های 250 تا 400 متر (مشابه قوسهای راه آهن لرستان) به نتایج تست قطار آزمون تاکید دارد و حداکثر شتاب جانبی خنثی نشده در قوس ها را کمتر از 2 متر بر مجذور ثانیه اعلام می دارد.

فایل پیوست را از اینجا دریافت کنید.