مخالفت وزارت بهداشت با تغییر استانداردهای شاخص آلودگی هوا

رئیس گروه سلامت هوا و تغییر اقلیم وزارت بهداشت ضمن اشاره به عوارض شدید آلودگی هوا بر سلامت کودکان، گفت: هر چه که در راستای سلامت مردم باشد، وزارت بهداشت با آن موافق است و هرچه که به سلامت مردم آسیب برساند، وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت مردم با آن مخالف خواهد بود. 

به گزارش تین نیوز به نقل از ایسنا،  عباس شاهسونی درباره برخی اظهارات اخیر مسئولان وزارت آموزش و پرورش مبنی بر لزوم تغییر شاخص های تعطیلی مدارس ناشی از آلودگی هوا، گفت: بعضی روزها در تهران غلظت ذرات معلق PM۲.۵ بیش از ۱۰ برابر راهنمای سازمان جهانی بهداشت می شود که این یعنی غلظت ذرات معلق به حدی زیاد است که برای سلامتی مردم و بویژه گروه های حساس خطرناک است. 

کاش وزیر آموزش و پرورش پیشنهاد بهتری داشت

وی افزود: یکی از گروه های حساس کودکان هستند و این درست نیست که صرفا با تغییر شاخص آلودگی هوا، صورت مسئله را پاک کنیم. ما باید اقدام جدی برای کاهش مواجهه و کاهش غلظت آلاینده های هوا داشته باشیم. ای کاش وزیر محترم آموزش و پرورش پیشنهاد می دادند که اقداماتی نظیر نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، بهبود کیفیت سوخت و بهبود کیفیت خودروهای تولید داخلی و... برای کاهش غلظت آلاینده های هوا صورت گیرد. ما هم در وزارت بهداشت تعطیلی مدارس را راهکار اصلی نمی دانیم، اما چاره دیگری جز این نداریم که با این کار مواجهه کودکان با آلودگی هوا را کاهش دهیم. 

عدد مبنای غیرحضوری شدن مدارس مصوب هیئت وزیران است

او تاکید کرد: مبنای رسیدن غلظت آلاینده های هوا به ۱۵۰ که به دنبال آن غیرحضوری شدن مدارس صورت می گیرد، در راستای قانون هوای پاک مصوب هیئت وزیران در سال ۱۳۹۶ است. برای تغییر این شاخص که در قانون مطرح شده است باید کمیته ای متشکل از وزارت بهداشت، سازمان محیط زیست، وزارت کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت تشکیل شود تا تصمیماتی با رویکرد سلامت محور اخذ کنند و نه اینکه بیاییم صورت مسئله را پاک کنیم. مگر سازمان محیط زیست که استانداردهای ذرات معلق هوا را افزایش داد، به هدف خود رسید که ما با عدم غیرحضوری کردن مدارس به هدف خود برسیم؟

وزارت بهداشت؛ مخالف هر آنچه که به ضرر سلامت باشد 

شاهسونی با تاکید بر اینکه اولویت وزارت بهداشت سلامت همه مردم بویژه گروه های آسیب پذیر از جمله کودکان، سالمندان و بیماران زمینه ای است، اظهار کرد: هر چه که در راستای سلامت مردم باشد وزارت بهداشت با آن موافق است و هرچه که به سلامت مردم آسیب برساند، وزارت بهداشت به عنوان متولی سلامت مردم با آن مخالف خواهد بود. 

وی افزود: از طرفی نکته حائز اهمیت این است که خوشبختانه با زیرساختی که خود وزارت آموزش و پرورش به دنبال شیوع کرونا راه انداخت و اپلیکیشن شاد را طراحی کرد، مدارس امسال هیچ وقت تعطیل نشدند و به شکل مجازی فعال بودند درحالی که سال های قبل که زیرساختی وجود نداشت، مدارس تعطیل می شدند. اما اکنون آموزش از راه دور برقرار است.

استاندارد سالیانه ذرات معلق در ایران ۶ برابر راهنمای WHO

او ادامه داد: مقایسه کشور ما با سایر کشورها که وضعیت آلودگی هوای بدتری از ما دارند مانند چین، هند و... نمی تواند راهکار باشد. ما باید خود را با کشورهایی مقایسه کنیم که آلودگی هوا ندارند و یا  میزان غلظت آلاینده های هوای آنها کنترل شده است. باید ببینیم چه استانداردهایی دارند و چه کار کرده اند که به آن شرایط رسیده اند. استاندارد سالیانه ذرات معلق ما در کشور ۶ برابر راهنمای سازمان بهداشت جهانی است و این یعنی مواجهه مردم با آلودگی هوا بالا است؛ پس باید به جای تغییر شاخص ها، رویکرد خود را بر کاهش آلاینده ها و کنترل منابع انتشار بگذاریم.

چرا سلامت کودکان زمان آلودگی هوا به خطر می افتد؟

او با اشاره به اینکه کودکان یکی از مهم ترین گروه هایی هستند که به شدت در معرض خطرات ناشی از آلودگی هوا قرار دارند، تصریح کرد: این خطرات بیشتر بر اثرات سمی آلاینده ها بر سیستم تنفسی تاکید دارند. البته تاثیرات زیان بار آلاینده ها بر ارگان های دیگر نیز اهمیت دارد. سیستم تنفسی در کودکان مهم ترین بخش آسیب پذیر در اثر آلودگی هوا شناخته شده است. کودکان در واحد زمان، هوای بیشتری را نسبت به وزن بدن شان استنشاق می کنند در حالی که سطح کوچکتر از ریه به آن معنی است که هوای تنفسی بیشتری را به ریه ها می رساند.

وی افزود: از طرفی سطح وسیع فعالیت فیزیکی و گذراندن زمان بیشتر در فضاهای باز نسبت به بزرگسالان، احتمال مواجهه بیشتر با آلاینده ها را در کودکان فراهم می کند. نتایج مطالعات نشان داده است کودکانی که زمان بیشتری را در فضاهای باز مناطق شهری آلوده سپری می کنند با احتمال نارسایی بیشتری در عملکرد دستگاه تنفسی مواجهند. مجاری تنفسی در کودکان باریک تر از بزرگسالان است و تا قبل از بلوغ دستگاه تنفسی رشد نیافته تر و عملکرد ضعیف تری دارد؛ به طوری که ۸۰ درصد آلوئول ها در کودکان پس از تولد تشکیل می شود و این تغییرات تا نوجوانی ادامه می یابد. به این ترتیب درصد ورود آلاینده ها به سیستم تنفسی کودکان بیش از افراد دیگر خواهد بود.

آثار آلودگی هوا بر توسعه دستگاه تنفسی کودکان

شاهسونی ادامه داد: همین امر می تواند زمینه ساز تشدید اثرات نامطلوب آلاینده ها در کودکان شود. حتی در مقادیر بی اثر آلاینده ها برای بزرگسالان، دستگاه تنفسی در معرض سمیت ناشی از آلاینده ها قرار دارد. از طرفی به دلیل رشد نیافتگی دستگاه تنفسی در کودکان، ترمیم آسیب های وارد به سلول های اپیتیکال مجرای تنفسی به طور صحیح انجام نمی شود. مطالعات نشان داده است که آلاینده هایی مانند دی اکسید نیتروژن و بویژه ازن بر توسعه دستگاه تنفسی در سنین کودکان تاثیرگذار است. 

او با اشاره به اینکه کودکان قادر به متابولیزه، سم زدایی و دفع مواد سمی همانند بزرگسالان نیستند، توضیح داد: در نتیجه مواد سمی به مدت طولانی تری در دستگاه گردش خون می ماند و سبب آسیب بیشتر به اندام ها می شود. به طور نمونه کودکان تا ۷۰ درصد سربی را که وارد بدنشان می شود را جذب می کنند؛ در حالی که در بزرگسالان حدود ۲۰ درصد آن جذب می شود. از طرفی بزرگسالان کمتر از یک درصد از سرب جذب شده را حفظ می کنند در حالی که در بدن کودکان تمایل به حفظ سرب بیشتر است. به طور کلی تکامل نیافتگی دستگاه ایمنی و دیگر دستگاه های حیاتی در کودکان، احتمال آسیب در مواجهه با آلاینده های هوا را افزایش می دهد.

وجود بیش از ۶ میلیون کودک مبتلا به آسم در جهان

وی با اشاره به اینکه آسم به عنوان یک بیماری غیرواگیر و مزمن شناخته شده است، تصریح کرد: این بیماری سبب التهاب و تنگی مجاری هوایی می شود. آسم به عنوان یکی از بیماری های شایع در کودکان است. بر اساس آمار در دنیا بیش از ۶.۳ میلیون کودک مبتلا به آسم وجود دارد. برخی از مطالعات صورت گرفته در ایران هم حکایت از شیوع این بیماری در دو دهه اخیر بویژه در میان کودکان دارد. مشخص شده است که برخی از آلاینده های هوا باعث حملات حاد آسمی، اختلال رشد ریه و در نتیجه کاهش در عملکرد ریوی در طول زمان بویژه در کودکان می شود. مطالعات، همبستگی مثبتی میان مراجعه به بیمارستان برای بیماری آسم و افزایش غلظت روزانه آلاینده های ذرات معلق PM۲.۵، ازن و دی اکسید نیتروژن را نشان می دهد.

عفونت تنفسی؛ شایع ترین علت مرگ کودکان در کشورهای درحال توسعه

وی با بیان اینکه عفونت های حاد تنفسی یکی از شایع ترین دلایل بیماری و مرگ در کودکان در کشورهای در حال توسعه هستند، گفت: خطر این بیماری در کودکان بیشتر از دیگر گروه های سنی است. براساس مطالعات صورت گرفته آلودگی هوا و آلاینده های موجود در مناطق شهری و صنعتی در ایجاد یا تشدید برخی دیگر از بیماری ها از جمله لوسمی (سرطان خون) یکی از شایع ترین سرطان ها در کودکان موثر است. مطالعات ارتباط معنی داری میان مواجهه با آلاینده های ناشی از ترافیک و خطر ابتلا به لوسمی در میان کودکان را نشان می دهند. بنزن به عنوان یکی از آلاینده ها از احتراق ناقص در موتورهای بنزینی ایجاد می شود و عامل خطری در ایجاد لوسمی شناخته شده است. در کل برخی از شواهد حاکی از افزایش بروز لوسمی در ایران است. 

تنفس سرب در هوا و کاهش ضریب هوشی کودکان

وی افزود: تاثیر برخی از آلاینده ها مانند فلزات سنگین و هیدروکربن های آروماتیک حلقوی مرتبط با اثرات عصبی تکاملی و عصبی رفتاری در کودکان از جمله طیف اختلالات اوتیسم مشخص شده است. در مطالعات مختلف تاثیر فلز سنگین سرب در کاهش ضریب هوشی کودکان مشخص شده است. تترا اتیل سرب افزوده شده به بنزین، سوخت های فسیلی، کارخانه های سیمان، کارخانه های ذوب و استخراج فلزات مهم ترین منبع ایجاد سرب در هوا هستند. 

او در خاتمه تاکید کرد: در کل آلودگی هوا جدا از پیامدهای نامطلوب مستقیمی که بر سیستم تنفسی کودکان می گذارد، می تواند سبب اختلال و بیماری در دیگر سیستم های بدن کودکان (در شدتی بیشتر از آنچه در بزرگسالان ممکن است دیده شود) شود. ناکارآمدی سیستم ایمنی بدن، تکامل نیافتگی بسیاری از ارگان های بدن و ناآگاهی از خطرات به دلیل اقتضای سن، زمینه ساز آسیب های بیشتر در مواجهه با آلودگی هوا در کودکان خواهد شد.