◄ فرصت جدید برای حضور پررنگ تر ایران در کریدور چین به اروپا
محمد مهدی کریمی قهی: ایران با تکمیل تنها ۲۱۰ کیلومتر ریل استاندارد و برقی سازی راه آهن سرخس به چشمه ثریا می تواند وارد جریان اصلی ترانزیت چین–اروپا شود؛ فرصتی که همزمان با همکاری با چین و ترکیه اهمیت استراتژیک تازه ای یافته است.
محمد مهدی کریمی قهی: ایران اینک در نقطه حساسی از ترانزیت قاره ای ایستاده است؛ تنها با تکمیل حدود ۲۱۰ کیلومتر ریل استاندارد و برقی سازی مسیر سرخس به چشمه ثریا، امکان ورود به شاهراه اصلی ترانزیت چین به اروپا برای کشور فراهم می شود. این فرصت استراتژیک هم زمان با اعلام آمادگی ترکیه برای مشارکت در این پروژه، اهمیت راهبردی تازه ای یافته است.
مراد ارکول، سرکنسول ترکیه در مشهد، در دیدار با استاندار خراسان رضوی تأکید کرد که آنکارا آماده همکاری در برقی سازی این محور ریلی است و این پروژه می تواند همکاری اقتصادی ایران و ترکیه را به سطحی جدید ارتقا دهد.
هم زمان، حضور وزیر راه و شهرسازی ایران، فرزانه صادق، در نشست بین المللی چین–اروپا در شی آن، نشان داد تهران بر این مسیر به عنوان ورودی کلیدی قطارهای باری چین به اروپا نگاه می کند.
صادق در این نشست با اشاره به نیاز چین به مسیرهای امن و کوتاه برای حمل بار، بر اولویت نوسازی ناوگان، تأمین لکوموتیو و ارتقای خطوط ریلی تأکید کرد.
پروژه برقی سازی مسیر سرخس به چشمه ثریا نه تنها سرعت حمل بار و ایمنی مسیر را افزایش می دهد، بلکه ایران را به یک مرکز مهم ترانزیتی در شبکه شرق به غرب تبدیل می کند. ترکیه نیز با مشارکت در این مسیر تلاش دارد جایگاه خود را در مسیرهای نوظهور حفظ کند و از رقابت با مسیرهای جدید عقب نماند.
بنابر آمار منتشر شده، از ۱۹ هزار قطار چین به اروپا در سال ۲۰۲۴، ۸۰ درصد از قزاقستان عبور کرده اند و ایران با اجرای اتصال استاندارد و پیش بینی پذیر تبادل بوژی در مرز سرخس می تواند بخش قابل توجهی از این بارها را جذب کند.
ادامه روند فعلی پروژه ها می تواند تکمیل مسیرهای باقی مانده را تا یک دهه به تأخیر اندازد، در حالی که رقبا مانند ترکیه، قزاقستان و مسیر قفقاز به سرعت سهم خود را افزایش می دهند.
حسین گروسی، مدیرعامل منطقه آزاد ماکو، تأکید کرد که ۲۱۰ کیلومتر باقی مانده تنها با سرمایه گذاری حدود ۵۰۰ میلیون دلار قابل تکمیل است و ابزارهایی مانند تهاتر نفت می تواند بخشی از تأمین مالی را ممکن سازد.
هر چند که گره زدن منافع بخش غیردولت با حاکمیت، علاوه بر تزریق سرمایه سریع تر، چابکی لازم در تسریع هر چه زودتر این پروژه را دربرخواهد داشت.
تحلیلگران معتقدند بهره برداری از این مسیر نه تنها درآمد ارزی قابل توجهی برای کشور به همراه دارد، بلکه با مشارکت بخش غیردولتی می تواند رابطه ملت و حاکمیت را تقویت کند و سرعت اجرایی پروژه ها را افزایش دهد.
ایران امروز فرصتی کم نظیر دارد تا با همزمانی همکاری با چین و ترکیه، تکمیل ریل های باقیمانده و استانداردسازی خطوط، وارد جریان اصلی ترانزیت شرق به غرب شود و سهم خود از بازار گسترده اوراسیا را تثبیت کند.
* کارشناس ترانزیت
