◄ پیشرفت کاریکاتوری با حبس عقل منفصل راه‌ آهن

 بیانات رهبر معظم انقلاب درباره علم نافع به مناسبت هفته پژوهش، (پایگاه اطلاع رسانی KHAMENEI.IR (1401.09.24) به شرح زیر است:

« علم نافع هم یعنی علمی که مسائل کشور را حل می کند؛ حل مسائل کشور، علمِ نافع است. یعنی با مسائل گوناگونی که در کشور وجود دارد، مواجهه علمی بشود (98.03.08)، اسلام ما را به علم نافع فرا می خواند، علم نافع از سوئی جوان ایرانی را به ابزارهای لازم برای پیشرفت و اعتلای کشور و ملتش مجهز می سازد، و از سویی به او هویت می بخشد (روز معلم، 99.02.12)

منظومه علمی کشور باید یک منظومه کامل باشد؛ معلوم بشود ما چه نیاز داریم، به چه اندازه نیاز داریم، تناسب بین بخش های مختلف علمی چگونه است. پیشرفت ما حالت کاریکاتوری پیدا نکند؛ یک نقشه منسجم، پیشرفت منسجم و صحیح باشد. فرهنگ نوآوری در دانشگاه باید گسترش پیدا کند ... دانشگاه ها باید درگیر مسائل کشور باشند. هدف از علم این است که نفع برساند. باید علم برای مردم نافع باشد؛ از برکات آن علم بایستی استفاده کنند. (90.06.02، دیدار با اساتید)

در بخش های مختلف و گوناگون ما نقاط کور داریم؛ حالا مثلا در مسائل اقتصادی، بیماری های مزمنی داریم من باب مثال پایین بودن بهره وری، اسراف در مصرف انرژی، یا فرض بفرمایید که مسئله وابستگی اقتصاد ما به نفت و نفتی بودن اقتصاد، دولتی بودن اقتصاد، مشکلات نظام مالیاتی، مشکلات نظام بودجه ریزی، همه اینها مشکلات است؛ و در همه اینها ارتباط بین دستگاه های دولتی و دانشگاه یک امر لازمی است ... منتها در کنار این بایستی به تحقیقات عمیق و بلندمدّت هم توجّه کرد. کارهای مهمی وجود دارد که سود نقد ندارد، دستاورد نزدیک ندارد، امّا جاده و بستر پیشرفت علمی کشور است؛ یعنی بایستی به دانشمند این فرصت را داد، این اجازه را داد که بلندپروازی کند (دیدار اساتید، نخبگان و پژوهشگران، 98.03.08)

حتی پایان نامه های دکتری، به من این جور گزارش کرده اند که با نگاه خوش بینانه، ده درصد پایان نامه های دکتری به درد مسائل کشور می خورد. خب پایان نامه دکتری یک ذخیره است، یک گنج است؛ پایان نامه های دانشجویان واقعا یک گنجینه و یک ذخیره است برای کشور. موضوع این پایان نامه چه باشد که برای کشور مفید باشد؟ (دیدار اساتید 94.08.20)»

• یکی از تعابیر مکرر مرحوم دکتر دادمان در مورد مرکز تحقیقات راه آهن عبارت عقل منفصل بود که به مناسبت های مختلف آن را بکار می بردند، این تعبیر در تبیین نقش مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی و مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری نیز بکار رفته اما در مورد راه آهن اهمیت ویژه‎ای دارد که بارها بیان شده است. در یادداشت های سه گام پرش از مرکز تحقیقات، (تین نیوز / کد خبر 157442)، نقش مرکز تحقیقات در بهینه سازی و بهره وری راه آهن (تین نیوز / کد خبر 177507)، اثر شوفر در سازمان های بزرگ و پیچیده (تین نیوز / کد خبر 220722) و بررسی دلایل خروج از خط واگن های باری لرستان ... (تین نیوز/ کد خبر 230408) این موضوع تشریح شده است.
• با نگاهی به یاداشت های پیشگیری و درمان عوارض مهندسی جزیره ای با رویکرد اقتصاد مقاومتی (تین نیوز / کد خبر 139529) و تعدد نگاه جزیره ای در تصمیمات غلط راه آهن می توان به پیشرفت کاریکاتوری راه آهن پی برد (اصلاح تصمیمات غلط، تین نیوز / کد خبر  251807) که تبلور آن در کاهش سهم ریلی در مسافری و ثبات سهم در بخش باری، وابستگی روزافزون به بودجه دولتی (کاهش سهم، تین نیوز / کد خبر 256059) در عین تمایل به پروژه های سست، پرهزینه و زمان سوز مانند قطار سریع السیر تهران - مشهد می باشد (تین نیوز / کد خبر 255298).

علت ضعف راه آهن در بهره وری را می توان در فرار از تجربه راه آهن های موفق از جمله BHP استرالیا یافت که با تحقیقات مشترک درونی با همکاری دانشگاه موناش استرالیا به نتایج چشمگیری دست یافت، اهم نتایج تحقیقات که غالبا طی سال های 1972 تا 2005 محقق شده: طول قطارها از 131 واگن به 312، دوره گردش واگن ها از 40 ساعت  به 30 ساعت، عمر چرخ واگنها از 340 هزار تن کیلومتر  به 1900، عمر ریل در خط مستقیم از 350 میلیون تن ناخالص به 1800، بار محوری از حدود 28  به 40 تن و بار خالص هر واگن از ۸۹ به ۱۳۰تن رسید.

در این مدت مصرف سوخت ویژه از ۱۴۵۰ به ۷۲۰ سانتیمتر مکعب بر تن بار و بهره وری نیروی انسانی طی سال های ۹۶ تا ۲۰۰۵ از ۱۲۶ هزار تن به ۳۱۰ هزار تن بر نفر افزایش یافت و بهره وری لکوموتیو این شرکت که اکنون حدود سه برابر و بهره­وری واگن نیز حدود چهار برابر متوسط دنیا است (تین نیوز / کد خبر 147966).

* کارشناس حمل و نقل