◄ ساخت و سازهای منطقه 22؛ تشدید کننده آلودگی هوای تهران

قرار بر این بود که منطقه 22 تهران در افق نهایی 700 هزار نفر جمعیت داشته باشد، اما اکنون در حال تبدیل شدن به یک کلانشهر است که این مساله تشدید کننده آلودگی هوای تهران است.

به گزارش تین نیوز، اواخر دهه 60 بود که بحث ساخت منطقه ای جدید در شمال غرب تهران مطرح شد و در افق نهایی می بایست علاوه بر تعدیل جمعیت بین بافت کلاسیک و مدرن تهران، به عنوان تنفس گاه پایتخت عمل کند. اما مدیریت شهری غیر اصولی تهران در دو دهه گذشته نه تنها چشم انداز شهری نامطلوب در این منطقه به جا گذاشته، بلکه تاثیرات مخرب محیط زیستی منطقه 22 سرتاسر پایتخت را فرا گرفته و آلودگی هوای این کلانشهر را تشدید کرده است.

آیا ساخت و سازهای منطقه 22 اصولی بود؟

قبل از طرح ساماندهی تهران، تنها اراضی باقی مانده دارای قابلیت توسعه شهری، غرب محدوده تهران تا نزدیکی کرج بود. وسعت فراوان و یکپارچگی این محدوده با مساحت حدود 6000 هکتار، پتانسیل بی نظیری برای توسعه پایتخت به شمار می آمد. ساخت و سازهای منطقه 22 برای اسکان حدود 700 هزار نفر جمعیت پیش بینی شده بود.

توان محیطی استثنایی این منطقه در دامنه البرز و همجواری با پارک چیتگر و چند فضای سبز در امتداد جنوبی آن که حدود یک سوم وسعت ذکر شده را در بر می گیرد، از عوامل عمده ای بود که این منطقه را از نظر توسعه شهری پایتخت بسیار پر اهمیت می ساخت، اما اکنون منطقه 22 به عاملی موثر در تشدید آلودگی هوای تهران تبدیل شده است.

طراحان این مجموعه بر این باور بودند که ساخت و سازهای منطقه 22 نباید از ترکیب تک بناها با گرایش های سودجویانه به وجود آیند. بنابراین شکل گیری اصول طرح فضاهای عمومی نیز با رعایت منافع اجتماعی و اعمال کنترل شهرداری خواهد بود. فضاهای خصوصی نیز باید به صورت مجموعه و به شکل برج سازی مطرح شوند، تا فضاهای شهری کنترل شده تری، چه از لحاظ عملکردی و چه از نظر بصری و فرمی، به وجود آید.

چرا منطقه 22، عامل تشدید کننده آلودگی هوای تهران است؟

ساخت و سازهای غیر اصولی

پیش بینی می شد که ساخت و سازهای منطقه 22 نقش سازنده ای در تعدیل جمعیت بافت کلاسیک پایتخت و همچنین تامین نیاز به مسکن برای ساکنین تهران داشته باشند. اما اکنون شاهد نقش مخرب آن بر محیط زیست و از جمله آلودگی هوای شهر هستیم که ذهن بسیاری از افراد را به خود مشغول ساخته است و تهدیدی جدی برای سلامت افراد است.

ممانعت از وزش باد غالب

تاثیرات مخرب ساخت و سازهای منطقه 22 فراتر از اینهاست. با توجه به آنکه جهت باد غالب در تهران غربی شرقی یا در وصفی کلی تر از شمال غرب به جنوب شرق است، قطعا برج های سر به فلک کشیده این مجموعه همانند دیواری مستحکم در برابر وزش باد غالب عمل کرده و موجب  شکسته شدن آن می شوند. این مساله باعث تجمع آلاینده ها شده که نه تنها سلامت ساکنین این منطقه را تهدید کرده، بلکه عامل بالقوه آلودگی هوای کل شهر است. در واقع اگر وزش باد را عاملی تاثیرگذار در رفع آلودگی هوای تهران بدانیم، این منطقه در نقطه آغازین، مانع بزرگی در برابر باد غالب منطقه شده و تهویه طبیعی را مختل می کند.

اکنون پس از سال ها فعالیت مدعیان و حرفه مندان شهرسازی و معماری در منطقه 22 و همچنین حمایت افراد با نفوذ غیر کارشناس و همچنین متصدیان مدیریت شهری شاهد آن هستیم که این مثلا «تنفس گاه کلانشهر تهران»، خود عامل تشدید آلودگی هوای تهران است. چرا که منطقه ای که قرار بود نهایتا 700 هزار نفر جمعیت را در خود جای دهد، اکنون در حال مبدل شدن به شهری بزرگ با جمعیتی سرسام آور و غیر قابل کنترل در جوار ابرشهر تهران است که گویا هر ساله بر جمعیت آن افزوده نیز خواهد شد. حال خود قضاوت کنید که با وجود ساخت و سازهای غیر اصولی این منطقه که تشدید کننده آلودگی هوای شهر شده است، حصول اهداف آرمانی پروژه توسعه شهری و ایجاد تنفس گاه برای تهران تا چه حد ممکن خواهد بود.

مشخصا سوالات بیشماری مطرح است که پاسخگویی به آنها در این گزارش نمی گنجد، اما باید قویا متذکر شد که در صورت عدم چاره اندیشی اضطراری برای این مجموعه، در آینده ای نه چندان دور مصیبت های بزرگی در راه است که حتی فکر مواجه با آنها هم می تواند آزار دهنده باشد، چه برسد رویارویی میلیون ها شهروند با آن مشکلات!