تمام جزئیات فنی برنامه هسته‌ای ایران حل و فصل شده است
تین نیوز | فرهنگ جهانپور استاد دانشگاه آکسفورد با اشاره به اینکه تمام جزئیات فنی برنامه هسته ای ایران حل و فصل شده گفت:غرب باید تضمین بدهد که در مدتی مشخص شورای امنیت تحریمها علیه ایران را فسخ می کند.
پروفسور فرهنگ جهانپور در گفتگو با روزنامه تهران تایمز به بررسی روند مذاکرات هسته ای میران ایران و گروه کشورهای 1+5 پرداخته که در ادامه از نظر می گذرد. جهانپور استاد پیشین دانشگاه و رئیس دانشکده زبان های دانشکده اصفهان، در حال حاضر به تدریس در دانشگاه های کمبریج و آکسفورد مشغول بوده و استاد دوره های آنلاین دانشگاه های آکسفورد، ییل و استنفورد است. وی بورس یک ساله فرصت مطالعاتی در دانشگاه هاروارد را داشته و طی 28 سال گذشته به تدریس در رشته سیاست های خاورمیانه در بخش تحصیلات تکمیلی دانشگاه آکسفورد مشغول بوده است.
ارزیابی شما از آینده مذاکرات ایران و کشورهای 1+5 چیست؟
من همچنان در مورد خروجی مثبت در مذاکرات هسته ای بین ایران و کشورهای 1+5 خوش بین هستم. به نظر می رسد تمام جزئیات تکنیکی حل و فصل شده است. دو طرف می دانند طرف مقابل کجا ایستاده است و رئوس یک توافق بسیار مشخص است. غرب از ایران می خواهد ثابت کند که برنامه هسته ای اش صلح آمیز است. در مقابل ایران هم می خواهد تحریم هایی که به خاطر نگرانی از برنامه هسته ای اعمال شده، برداشته شود.
به عنوان نتیجه بحث های فراوان و با نگاه به گزارش های متعدد آژانس بین المللی انرژی اتمی، واضح است که ایران برنامه هسته ای نظامی ندارد و با توجه به اظهارات رئیس جمهور آمریکا اوباما، جو بایدن معاون اول وی و جان کری وزیر خارجه مشخص است که آنها نیز به این که ایران به دنبال اهداف نظامی در این برنامه نیست، باور دارند.
همه آنچه که آنها می گویند این است که می خواهند ایران را از دستیابی به توانایی تولید سلاح هسته ای در آینده بازدارند. سوال اینجا است که با چه سرعت و چه وسعتی تحریم ها می تواند برداشته شود. اینجا جایی است که مشکل اصلی آغاز می شود.
چرا این نقطه را مشکل اصلی می دانید؟
علت این است که تحریم ها در سه بخش اعمال شده اند. دسته اول آنهایی هستند که توسط شورای امنیت سازمان ملل اعمال شده اند و به این بستگی دارد که ایران چگونه آژانس را با انجام تمام مفاد ان پی تی قانع کند.
ایالات متحده به تنهایی نمی تواند این تحریم ها را بردارد، زیرا برای این کار به رای گیری در شورای امنیت نیاز دارد و این مسئله نیز به تاییدیه آژانس در این خصوص که تمام نگرانی ها در مورد برنامه هسته ای ایران مرتفع شده و پرونده این کشور می تواند به حالت عادی بازگردد، بستگی دارد. دومین بخش از این تحریم ها آنهایی است که توسط کنگره آمریکا و یا دستورات اجرایی رئیس جمهوری این کشور اعمال شده است. هر چند رئیس جمهور می تواند این دستورات را تعلیق کند، اما وی نمی تواند در مورد تحریم هایی که از سوی کنگره اعمال شده کاری انجام دهد. ایران نگران است که تعلیق موقت تحریم ها توسط رئیس
جمهوری آمریکا کافی نباشد زیرا این تحریم ها می تواند بار دیگر توسط کنگره و مطمئنا رئیس جمهوری بعدی اعمال شود.
سومین بخش از تحریم ها، آنهایی است که اتحادیه اروپا با هدایت آمریکا علیه ایران اعمال کرده است. اگر تمایلی در اروپایی ها برای رفع این تحریم ها باشد، آنها می توانند به راحتی این کار را انجام دهند. با این حال مشخص نیست که آنها بدون موافقت آمریکا و پیش از دستیابی ایران و 1+5 به یک توافق جامع دست به چنین کاری بزنند. به همین دلیل وضعیت کمی پیچیده است و برای ارزیابی آن توسط هر دو طرف به زمان نیاز است. با تمام این احوال آنچه که از حساسیت موضوع کاسته این است که مشکلات تکنیکی همه حل شده و تنها بخش سیاسی آن باقی مانده که نیاز به تصمیمات سیاسی هر دو طرف دارد. غرب باید به ایران تضمین
بدهد که همه تحریم ها به شکل همزمان با گزارش های تاییدی آژانس برداشته می شود.
اخیرا برخی از مقامات غربی تحت فشار نوجمهوریخواهان آمریکا، بر مسئله پایان مهلت مذاکرات و ادعاهای مطرح شده در مورد ابعاد نظامی برنامه هسته ای ایران پافشاری کرده اند. مفاد ان پی تی ارتباطی به مهلت مذاکرات ندارد، اما برخی در غرب همچنان اصرار دارند که ایران باید تعداد سانتریفیوژهایش را برای جلوگیری از خطر ساخت سلاح هسته ای ظرف شش ماه یا یک سال مهلت انجام مذاکرات، کاهش دهد.
موضوع دیگر به ادعاهای مطرح شده در مورد آزمایش های نظامی و استناد به شواهدی ساختگی مربوط است و بسیاری از کارشناسان غربی و متخصصان آژانس آن را چنان جدی نمی گیرند. با این وجود، این هم موضوع دیگری است که نیازمند حل و فصل از طریق دادن دسترسی به آژانس برای بازرسی از سایت های مورد استفاده در آزمایش های نظامی است.
آنچه که باید در وهله نخست انجام گیرد این است که دو طرف باید به تصمیمی سیاسی برسند تا اختلافات به طریق مسالمت آمیز و روشی مناسب حل شود. اگر این کار انجام شود، به برنامه ای مدون نیاز است تا هر دو طرف گام های موازی برای رسیدن به توافق جامع نهایی بردارند. باید چارچوب زمانی مشخص شود و بهتر خواهد بود که تا پایان دوره دولت کنونی آمریکا باشد زیرا ورود دولت جدید به مذاکرات، آن را پیچیده می کند.
با توجه به این طرح، با هر گامی که ایران برای اجرای مفاد توافقنامه برمی دارد تعداد متناسبی از تحریم ها باید برطرف شود تا این که سرانجام –مثلا در پایان سال دو سال- تمام تحریم ها لغو شده و پرونده هسته ای ایران به آژانس بازگردد.
در این میان غرب باید تضمین بدهد که در مدتی مشخص شورای امنیت سازمان ملل قطعنامه ها را فسخ می کند.
آیا سنای جمهوری خواه ممکن است مذاکرات را از مسیر فعلی منحرف کند و یا حتی به شکست بکشاند؟
مطمئنا فشار زیادی از سوی سنا برای تصمیم گیری آمریکا اعمال می شود. همانطور که اشاره کردم رئیس جمهور به تنهایی نمی تواند تحریم های اعمال شده از سوی گنگره را بردارد، هر چند این قدرت را دارد که برای مدت کوتاهی اجرای آن را متوقف کند. انتخابات میاندوره ای جدید در آمریکا که موجب قدرت یافتن جمهوریخواهان در هر دو مجلس سنا و نمایندگان شد، در واقع وضعیت را پیچیده تر کرد. اما این به معنای غیرقابل عبور بودن این مسیر نیست.
اگر ایران و کشورهای 1+5 به یک توافق برسند، با استقبال بسیاری از کشورها و کارشناسان مواجه می شوند، در این حالت برای کنگره مشکل خواهد بود که به تنهایی اقدام و برخلاف نظر بسیاری از کشورهای جهان عمل کند. از این رو ایران باید مذاکرات را ادامه دهد و در راستای توافق جامع حرکت نماید، به این امید که رئیس جمهوری آمریکا بتواند کنگره را راضی به تبعیت از خود کند. در هر حال حتی اگر وی موفق به این کار نشود، در صورت لغو تحریم های شورای امنیت و موافقت اکثریت کشورهای اروپایی با لغو تحریم ها، کنگره به این تبعیت وادار می شود. نهایتا آنچه که هر دو طرف باید در نظر داشته باشند این است که
انتخاب دیگری برای حل اختلافات به شکل مسالمت آمیز وجود ندارد، صرفنظر از این که این روش چقدر به طول بیانجامد. حل این مشکل می تواند ایران و غرب را به هم نزدیک و اقتصاد داخلی ایران را شکوفا کند، همانطور که موقعیت منطقه ای وبین المللی اش را بهبود می بخشد.
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.