◄ راه‌ آهن زاهدان یونسی و پندی از پروژه سالار شادمهر

عباس قربانعلی بیک: مدیرعامل راه آهن با اشاره به مزایای افتتاح کمربندی سالار شادمهر، گفت: بهره برداری از این کمربندی ریلی، علاوه بر ارتقای سطح ایمنی تردد قطارها، با رفع گلوگاه های موجود، موجب افزایش بهره ری و رونق فعالیت های اقتصادی در منطقه شرق کشور خواهد شد. با کاهش چهار ساعته در زمان سیر قطارها و تسهیل و تسریع در فرآیند ترانزیت کالا به کشور افغانستان، نقش مهمی در توسعه روابط تجاری و بین المللی ایفا خواهد کرد. مدیرعامل راه آهن در تشریح مشخصات فنی این پروژه ملی گفت: این کمربندی ریلی به طول ۲۹ کیلومتر، به صورت زیرسازی دوخطه و روسازی یک خطه احداث شده است. درطول مسیر، ۶۷۶۵ متر مربع پل و آبرو بناشده و بیش از ۳ میلیون مترمکعب عملیات خاکی صورت گرفته است. همچنین، برای اجرای این پروژه، بالغ بر ۸۹ هکتار از اراضی تملک و آزادسازی شده و ارزش روز این پروژه به حدود ۲۵۰۰ میلیارد تومان میرسد (تین 297390). 

اطلاعات یکی از پیمانکاران پروژه: کارفرما: شرکت راه آهن، محل: تربت حیدریه، شروع: بهمن 1395، شرح قرارداد: طراحی، تأمین و اجرای کمربندی راه آهن شامل زیر سازی، پل سازی و روسازی محور سالار-شادمهر به روشEPC غیر صنعتی به طول 29 کیلومتر، عملیات خاکی 1,400,000 و بتن ریزی 21,000 مترمکعب، پل سازی 6,300 متر مربع، آرماتوربندی 1,500 تن.

هرچند حجم عملیات خاکی در گزارش پیمانکار 1.4 میلیون متر مکعب اعلام شده اما مدیرعامل راه آهن حجم عملیات خاکی را 3 میلیون تن اعلام نموده که به نظر می رسد دقیق تر باشد که با احتساب این عدد سطح مقطع خاکریز 103 متر (با طول 29 کیلومتر) و ارتفاع خاکریز بیش از 7 متر (در حالت دوخطه 6 متر) خواهد شد که با توجه به تاریخ شروع به نظر می رسد علاوه بر افزایش هزینه (هرکیلومتر زیرسازی و روسازی حدود 1.1 میلیون دلار)، زمان احداث را هم طولانی (9 سال) نموده است. بررسی اجمالی نقشه توپوگرافی و ارتفاع ایستگاه های سالار (1250 متر) و شادمهر (1202 متر) مبین شیب متوسط کمتر از 2 در هزار در جهت سالار به شادمهر (جهت بار) است که تقریبا مسطح و مشابه یک ایستگاه است (عرض مسیر تملک شده حدود 30 متر منظور شده است).  

به گزارش تین نیوز (293165)، ساخت خط ریلی چابهار زاهدان با ۶۳۴ کیلومتر طول از 1387 آغاز شده و دارای ۱۴ ایستگاه مسافری، ۲۷ ایستگاه بین راهی و یک ایستگاه تشکیلاتی است که ظرفیت جابجایی ۲ میلیون نفر مسافر و ۷.۷ میلیون تن بار را در سال دارد. پروژه راه آهن چابهار زاهدان از این جهت به عنوان یک ابر پروژه شناخته می شود که ارزش روز آن یک ونیم میلیارد دلار است؛ همچنین در این طرح ۱۷ کیلومتر تونل، ۲۰ کیلومتر پل خاص اجرا شده و نیز عملیات خاکی آن با حجم ۷۰ میلیون مترمکعب، 2.5 میلیون مترمکعب بتن ریزی و روسازی با ۹۰ هزارتن ریل اجرا شده است ( متوسط سطح مقطع 110 مترمربع).

با اهتمام ویژه دولت به تکمیل این پروژه برای توسعه جنوب شرق کشور، این پروژه طی ۳۰۰ روز آینده به بهره برداری می رسد.

با اتمام چابهار زاهدان در 1404، احداث راه آهن زاهدان یونسی (زاهدان، بیرجند، گناباد، یونسی) جدیت بیشتر خواهد یافت. 

به گزارش خبرگزاری میزان (15 شهریور 1402) به گفته وزیر: راه آهن زاهدان- زابل- بیرجند تا مشهد با ۹۱۰ کیلومتر طول و ۴۳۰ کیلومتر آن در استان خراسان جنوبی قرار دارد، این پروژه با ۳۹ ایستگاه (23 قطعه) با اعتبار ۱.۷ میلیارد یورو (بیش از 2 میلیون دلار برکیلومتر) اجرا خواهد شد (۱۱۲ پل بزرگ بطول 11655 متر و ۲۵ تونل بطول 11710 متر). 

تجربه احداث 9 ساله مسیر 30 کیلومتری سالار شادمهر و تجربه احداث سایر خطوط ریلی که غالبا با تاخیر زیاد تمام شده و هزینه را هم بسیار فراتر از بودجه افزایش داده است، نگرانی تکرار تجربیات برای این مسیر را تشدید مینماید. (متوسط تاخیر 14 پروژه احداث راه آهن تا 1402 بیش از 10 سال بوده که تجربه مسیر گلوگاهی سالار شادمهر آنرا تایید می نماید (تین 285760).   

با بررسی تجربه راه آهن سالار شادمهر و پندهای آن، نه تنها می توان مدت احداث و تاخیر راه آهن زاهدان یونسی را کاهش داد بلکه هزینه احداث هم کاسته خواهد شد و هزینه نگهداری در دوره بهره برداری نیز کاهش و ایمنی قطارها افزایش خواهد یافت و علاوه بر امکان دسترسی سریعتر بارهای سرخس به بندرچابهار و فرصت تحقق سهم 25% ترانزیت در برنامه هفتم، مردم استان های شرقی زودتر از آن بهره مند خواهند شد، برای تحقق این اهداف باید از تجربه جهانی برای طبقه بندی خطوط استفاده نمود (تین 236718).