◄ ساماندهی ترافیک شهر تهران/ بخش نخست
سنگین شدن، مختل شدن و بند آمدن ترافیک شهری به عوامل متعددی بستگی دارد. برای حل هر مسئله ای در ابتدا باید دریافت که چه عامل یا عواملی در بروز آن مسئله دخیل بوده اند وچگونه آن مسئله را حاد و بغرنج نموده اند. در این صورت می توان با از بین بردن یا کم اثر کردن آن عوامل به حل مسئله کمک نمود. در خصوص مسئله ترافیک شهری نیز می بایست به شناخت عوامل مؤثر و همچنین آسیب شناسی آن پرداخته شود.
شناخت مسئله
امروزه حمل و نقل شهری جزئی لاینفک از سبک زندگی است و تصور اینکه شهری بدون اتومبیل باشد، حداقل تا پیشرفت های آتی تکنولوژیکی حمل و نقل، امری غیر ممکن به نظر می رسد. با این که بیش از ۱۰۰ سال از حضور اتومبیل در فضاهای شهری می گذرد، به نظر می رسد طی این مدت طولانی می بایست تاکنون راهکارهایی قاطعی برای نظم بخشی به ترافیک و حمل و نقل شهری به دست آمده باشد تا شاهد سنگین شدن یا بند آمدن ترافیک در شهرها نباشیم. اما هنوز در بسیاری از شهرهای جهان این مسئله به شکلی گسترده مشاهده می شود و به نظر می رسد برنامه ریزان حمل و نقل شهری از حل کامل آن عاجز بوده اند.
سنگین شدن، مختل شدن و بند آمدن ترافیک شهری به عوامل متعددی بستگی دارد. برای حل هر مسئله ای در ابتدا باید دریافت که چه عامل یا عواملی در بروز آن مسئله دخیل بوده اند وچگونه آن مسئله را حاد و بغرنج نموده اند. در این صورت می توان با از بین بردن یا کم اثر کردن آن عوامل به حل مسئله کمک نمود. در خصوص مسئله ترافیک شهری نیز می بایست به شناخت عوامل مؤثر و همچنین آسیب شناسی آن پرداخته شود.
یکی از کارهائی که در کشورهای توسعه یافته برای حل مسئله ترافیک شهری در ابتدائی ترین اقدامات انجام می گیرد، محاسبه نسبت تعداد اتومبیل به تعداد جمعیت هر شهر است. اخیراً رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ در همین رابطه آماری ارائه کرد که عیناً نقل می گردد: «یک پنجم کل خودروهای کشور، معادل 4 میلیون دستگاه خودرو در تهران شماره‌گذاری شده و این را باید در کنار خودروهایی در نظر گرفت که به‌صورت شناور در تهران تردد می‌کنند... وضعیت تهران به این صورت است که بیش از 9 میلیون جمعیت ساکن، 3 میلیون جمعیت شناور و 20 میلیون سفر روزانه دارد. این شهر 5700 تقاطع دارد که تنها 660 تقاطع آن به صورت هوشمند مدیریت و کنترل می‌شود. همچنین نسبت خودروها به معابر آن نیز 8 برابر است.» (تسنیم، ۱۳۹۶).
بر اساس آمارهای جهانی، تعداد خودرو به هر هزار نفر جمعیت، ملاک محاسبه سرانه موجود خودروهاست. به طور مثال در کشور ایالات متحده امریکا به ازای هر هزار نفر ۸۰۰ خودرو، در استرالیا ۷۳۶ خودرو، در موناکو ۸۹۹ خودرو وجود دارد که در رده های بالای نسبت خودرو به جمعیت هستند. در این آمار جهانی کشور ایران تقریبا با ۲۱۵ خودرو به ازای هر ۱۰۰۰ نفر، حدوداً رتبه ۷۰ را دارد. در ایران نیز شهر تهران با دارا بودن سرانه خودرو به ازای هر یک هزار شهروند، 471 دستگاه، دارای بالاترین نسبت خودرو به جمعیت در بین شهرهای کشور محسوب می گردد.
با توجه به آمارهای فوق و سرانه های موجود بسیاری از شهرهای مهم و بزرگ کشورهای توسعه یافته، می توان متوجه شد که نسبت تعداد اتومبیل به جمعیت بسیاری از آن ها بیشتر از تهران است، اما در عین حال می توان مشاهده نمود که مسائل ترافیک شهری در آن ها نیز به خوبی مدیریت شده و معضلات ترافیک شهری در آن ها بسیار کمتر از تهران بوده و یکی از مهم ترین دلایل آن نیز این است که در شهرهای بزرگ دنیا، با اینکه تعداد خودروهایشان بیشتر از تهران است، اما اهالی آن ها الزاماً همیشه از خودروهای شخصی، برای تردد در شهرها استفاده روزمره نمی کنند.
این یادداشت که در چهار بخش ادامه دار تدوین شده، به عوامل انسانی، فیزیکی و کالبدی که باعث ایجاد اختلال در ترافیک شهر تهران شده اند، خواهد پرداخت. قطعاً با شناخت این گونه عوامل و درک درست از چگونگی ایجاد آن ها، بهتر می توان راهکارهای مفید را برای حل یا کاهش آثار منفی حمل و نقل شهری ارائه داد. بخش ۱ به بیان مسئله پرداخته است و در بخش ۲ که در شماره بعدی ارائه خواهد شد، عوامل انسانی ایجاد اختلال در ترافیک شهر تهران تشریح خواهد گردید.
ادامه دارد...
* عضو هیئت علمی دانشگاه تهران
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تین نیوز در وب منتشر خواهد شد.
تین نیوز نظراتی را که حاوی توهین یا افترا است، منتشر نمی‌کند.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.
انتشار مطالبی که مشتمل بر تهدید به هتک شرف و یا حیثیت و یا افشای اسرار شخصی باشد، ممنوع است.
جاهای خالی مشخص شده با علامت {...} به معنی حذف مطالب غیر قابل انتشار در داخل نظرات است.