چین و آینده مناسبات راهبردی با ایران

۱.ادعای امارات درباره حاکمیت جزایر :

امارات متحده عربی ادعا می کند که حاکمیت بر جزایر سه گانه (ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک) در طول تاریخ به عهده حاکمانی با قومیت های عرب بوده و تفاهمنامه سال ۱۹۷۱ تحت فشار به امضا رسیده است. اما باید توجه داشت که ایران همواره کشوری چندقومیتی بوده و تمام این قومیت ها از جمله اعراب باملیت ایرانی در این سرزمین زندگی کرده اند و هنوز هم زندگی می کنند. حاکمیت محلی شارجه و رأس الخیمه که از بریتانیا واگذار شده بود، نمی تواند دلیلی برای ادعای مالکیت این جزایر باشد. اسناد تاریخی و حقوقی نیز به هیچ وجه ادعای امارات را تأیید نمی کنند.

۲.تحلیل تاریخی:

دکتر پیروز مجتهدزاده مورخ و ایران شناس، محقق و کارشناس مسائل و مطالعات سیاسی اهل ایران است؛ او در مقاله ای به نام «ادعای ابوظبی بر جزایر سه گانه ایرانی، ابزاری برای هویت سازی در امارات عربی متحده» اشاره می کند که این جزایر تا اوایل قرن نوزدهم بخشی از قلمروی بی چون و چرای ایران در خلیج فارس بوده اند. گسترش حضور استعماری بریتانیا در منطقه و ایجاد امارات تحت الحمایه بریتانیا باعث شد که این ادعاهای سرزمینی شکل بگیرد. اتحاد امارات متحده عربی نیز با حمایت بریتانیا از هفت شیخ نشین شبه جزیره مَسنَدم شکل گرفت و پس از آن ادعاهای سرزمینی مطرح شد.

۳.تاکتیک های امارات:

دکتر مجتهدزاده معتقد است که طرح ادعای سرزمینی علیه دیگر کشورها، تاکتیکی کهن و مؤثر برای کشورهای تازه تأسیس است تا هویت ملی خود را قوام دهند. امارات نیز از این تاکتیک استفاده می کند تا به وحدت و هویت ملی خود برسد. این ادعاها بیشتر به منظور تسهیل پروسه ملت سازی و تقویت هویت ملی امارات مطرح می شوند و کمتر به دنبال پذیرش عمومی یا اجماع بین المللی هستند.

چرا چین نباید ایران را در موضع ضعف قرار دهد؟!

۱.اهمیت استراتژیک ایران برای چین: ایران به عنوان یکی از بزرگترین کشورهای خاورمیانه، نقش حیاتی در تأمین انرژی و تجارت منطقه ای دارد. چین، که به شدت به واردات نفت و گاز متکی است، نمی تواند به راحتی روابط خود با ایران را تضعیف کند. همکاری های اقتصادی و تجاری بین ایران و چین، از جمله پروژه های بزرگ زیرساختی در چارچوب طرح “یک کمربند، یک جاده”، نشان دهنده اهمیت استراتژیک ایران برای چین است.

۲. توازن قدرت در منطقه: ایران یکی از قدرت های اصلی منطقه خلیج فارس است و تضعیف آن می تواند توازن قدرت را به نفع رقبای منطقه ای تغییر دهد. چین باید به اهمیت استراتژیک این توازن توجه کند و در اتخاذ مواضع خود دقت بیشتری به خرج دهد. حمایت از ادعاهای امارات می تواند به نفع رقبای منطقه ای چین  تمام شود و در نهایت به ضرر منافع بلندمدت چین باشد.

۳.همگرایی منافع اقتصادی و سیاسی: روابط اقتصادی ایران و چین، تنها به نفت و گاز محدود نمی شود. سرمایه گذاری های مشترک در بخش های مختلف، از جمله صنعت، معدن و فناوری، نشان دهنده همگرایی منافع اقتصادی و سیاسی دو کشور است. عدم توجه به منافع ایران می تواند این همکاری ها را تحت تأثیر قرار داده و فرصت های اقتصادی را کاهش دهد.

۴. امنیت منطقه ای: امنیت منطقه خلیج فارس برای چین که به واردات انرژی از این منطقه وابسته است، اهمیت زیادی دارد. ایران به عنوان یک نیروی ثبات بخش در منطقه، نقش مهمی در تأمین امنیت منطقه ای دارد. تضعیف ایران می تواند به افزایش بی ثباتی در منطقه منجر شود و در نهایت به ضرر چین باشد.

— حمایت چین با امضای بیانیه مشترک چین و امارات در مورد جزایر سه گانه ظاهرا چالشی برای ایران محسوب می شود، اما با رویکرد هوشمندانه و دیپلماسی فعال، ایران می تواند از این چالش به عنوان فرصتی برای تقویت موقعیت خود در منطقه و عرصه بین المللی استفاده کند. با بهره گیری از حمایت های دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی از سایر کشورها، ایران می تواند به حفظ و تقویت حاکمیت خود بر جزایر سه گانه ادامه دهد و نقش مهمی در تعیین معادلات منطقه ای ایفا کند.

جمهوری اسلامی ایران باید با استفاده از دیپلماسی هوشمندانه و توسعه مناسبات سیاسی ، تقویت بنیانهای اقتصادی داخلی و بین المللی، تقویت روابط با قدرت های دیگر، بهره گیری از ابزارهای اقتصادی و امنیتی، و اطلاع رسانی موثر، به مقابله با ادعاهای  خلاف واقع امارات و رفتار نامتعارف چین بپردازد. این رویکرد می تواند به تقویت موقعیت ایران در منطقه و عرصه بین المللی کمک کند و از منافع ملی ایران حمایت کند.