◄ هزینه حمل ونقل شهری جهش می کند/ رانندگان اینترنتی اولین قربانیان بنزین جدید
با آغاز عرضه بنزین ۵۵۰۰ تومانی از نیمه آذر، هزینه جا به‌جایی در شهرها جهش خواهد کرد و رانندگان تاکسی های اینترنتی، که بخشی از بار حمل ونقل شهری را بر دوش دارند، نخستین گروهی هستند که فشار این افزایش قیمت را با کاهش درآمد و افزایش هزینه های روزانه تجربه می کنند.
با آغاز عرضه بنزین نرخ سوم با قیمت ۵۵۰۰ تومان به ازای هر لیتر، بخش حمل ونقل شهری وارد مرحله ای جدید از فشار هزینه ای شده است؛ مرحله ای که به گفته کارشناسان اقتصادی، مستقیم ترین و سریع ترین اثر خود را بر نرخ کرایه ها، هزینه سفرهای درون شهری و درآمد رانندگان تاکسی اینترنتی برجای می گذارد.
به گزارش تین نیوز، هزینه سوخت یکی از اصلی ترین مؤلفه های قیمت تمام شده سفرهای شهری است. رانندگان خودروهای سواری و موتورسیکلت های فعال در تاکسی های اینترنتی که شمار آن ها به چندین میلیون نفر می رسد بخش قابل توجهی از هزینه های روزانه خود را به بنزین اختصاص می دهند. با افزایش قیمت بنزین، سهم هزینه سوخت در سبد هزینه ای این رانندگان جهش کرده و به طور طبیعی به سمت افزایش کرایه ها سوق می دهد.بررسی های میدانی نشان می دهد رانندگان قادر نیستند کل فشار هزینه را به مسافر منتقل کنند؛ به ویژه در ساعات کم تقاضا و مسیرهای کوتاه. نتیجه این وضعیت، کاهش حاشیه سود رانندگان و افزایش نارضایتی در زنجیره ارائه خدمات حمل ونقل اشتراکی است.
اقتصاددانان هشدار می دهند: تورم حمل ونقل در راه است
دولت از نیمه آذرماه بنزین نرخ سوم را با قیمت ۵۵۰۰ تومان عرضه می کند؛ تحلیل گران انرژی معتقدند دولت به دلیل ناترازی شدید در حوزه انرژی و نیاز به حدود ۱۵ میلیارد دلار منابع ارزی برای واردات بنزین وارد فاز اصلاح قیمتی شده است. با این حال، کارشناسان حمل ونقل و اقتصاد حمل ونقل تأکید می کنند اصلاحات قیمتی بدون اقدامات تکمیلی از جمله بهبود مصرف سوخت خودروها، رقابتی سازی صنعت، حذف انحصار و ارتقای شفافیت فقط منجر به افزایش قیمت کرایه ها و فشار معیشتی می شود.
اقدامی که به گفته کارشناسان، بیشترین فشار را بر بخش حمل ونقل شهری و رانندگان تاکسی های اینترنتی وارد می کند. بر اساس برآوردها، چندین میلیون راننده خودرو و موتورسیکلت در کلان شهرها معیشت خود را از طریق سفرهای اینترنتی تأمین می کنند و افزایش بهای سوخت می تواند هزینه های روزانه آن ها را به طور جدی بالا ببرد و قدرت کسب درآمدشان را کاهش دهد.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند که افزایش قیمت بنزین در شرایط فعلی که تورم عمومی در سطوح بسیار بالا قرار دارد، موجب شکل گیری تورم دومینووار در حوزه حمل ونقل خواهد شد. برآوردها نشان می دهد تورم نقطه ای احتمالاً تا پایان سال به ۵۵ تا ۶۰ درصد می رسد و رشد هزینه حمل ونقل یکی از موتورهای این افزایش خواهد بود.
اقتصاددانان معتقدند این تصمیم در شرایطی اتخاذ شده که کشور با یکی از سخت ترین دوره های تورمی روبه رو است و تورم نقطه ای تا پایان سال احتمالاً به ۵۵ تا ۶۰ درصد می رسد. از نگاه کارشناسان، افزایش قیمت بنزین بدون اجرای اصلاحات ساختاری از جمله ارتقای کیفیت خودروهای داخلی، کاهش مصرف سوخت، ایجاد رقابت در صنعت و بهبود فضای کسب وکار نه تنها نتیجه مطلوبی ندارد بلکه فشار معیشتی بر خانوارها و فعالان حوزه حمل ونقل را تشدید می کند.
در بخش انرژی نیز تحلیل ها نشان می دهد هزینه بالای تأمین سوخت، از جمله نیاز به حدود ۱۵ میلیارد دلار برای واردات بنزین ، دولت را ناچار به این اقدام کرده است؛ اما کارشناسان هشدار می دهند که اصلاحات قیمتی بدون همراهی مجموعه ای از سیاست های جانبی، تنها موجب افزایش تورم و بی ثباتی می شود.
گرانی سفرهای روزانه شهروندان
به گفته یک تحلیلگر اقتصادی، «هر یک درصد افزایش در هزینه های حمل ونقل، اثر مستقیم بر قیمت کالاها و خدمات شهری دارد و سفرهای روزانه شهروندان را گران تر می کند.»
«وحید شقاقی شهری»، دانش آموخته دکتری اقتصاد از دانشگاه تربیت مدرس و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی تهران در این باره می گوید دولت به دلیل ناترازی شدید انرژی و هزینه سنگین واردات سوخت مجبور به افزایش قیمت بنزین شده، اما اصلاح قیمتی بدون اصلاحات ساختاری نتیجه ای جز تورم بیشتر ندارد. او تأکید می کند که اقتصاد ایران به نقطه ای رسیده که اقدامات جزیره ای مثل افزایش قیمت ها نه تنها مشکل را حل نمی کند بلکه بی ثباتی و فشار معیشتی را تشدید می کند.
شقاقی هشدار می دهد که با تداوم این روند و نبود برنامه جامع، تورم نقطه ای تا پایان سال به ۵۵ تا ۶۰ درصد خواهد رسید. از نگاه او، مشکل اصلی اقتصاد در انحصار، نبود رقابت، ناکارآمدی صنایع، قیمت گذاری دستوری، و ضعف شفافیت است؛ و تا این مسائل اصلاح نشود، هر افزایش قیمتی در حامل های انرژی فقط اثر تورمی دارد و هیچ اصلاح پایداری ایجاد نمی کند.
این اقتصاددان مطرح کشور تأکید می کند افزایش قیمت بنزین بیشترین فشار را بر چند میلیون راننده تاکسی اینترنتی خودرو و موتورسیکلت وارد می کند؛ چون بخش بزرگی از معیشت شهری به این گروه وابسته است.
به گفته او، این رانندگان اولین گروهی هستند که از افزایش قیمت سوخت آسیب می بینند، چون هزینه حمل ونقل مستقیماً به بهای بنزین گره خورده و امکان انتقال کامل هزینه به مسافر هم وجود ندارد.
شقاقی هشدار می دهد که در شرایط تورم بالا، هر شوک قیمتی در سوخت باعث افزایش هزینه سفرهای شهری شده و کاهش قدرت خرید مردم را به دنبال دارد؛ در نتیجه تقاضا برای سفر هم افت می کند و فشار دوطرفه به رانندگان وارد می شود.
او تأکید می کند که نبود بسته های حمایتی، نوسازی ناوگان، افزایش بهره وری خودروها و برنامه مشخص برای کاهش مصرف سوخت، باعث می شود رانندگان تاکسی های اینترنتی بیشترین آسیب را از این سیاست ببینند.
شقاقی می گوید تا زمانی که اصلاحات ساختاری در صنعت حمل ونقل، کیفیت خودروها، رقابتی سازی بازار و شفافیت قیمتی انجام نشود، «افزایش قیمت بنزین تنها خرج بیشتری روی دوش مردم و رانندگان می گذارد» و هیچ اثر اصلاحی واقعی ایجاد نمی کند.
نتیجه برای شهروندان: افزایش هزینه سفر و کاهش رفاه حمل ونقلی
با توجه به تغییرات جدید قیمت بنزین، کارشناسان پیش بینی می کنند که طی ماه های آینده کرایه تاکسی های اینترنتی و سنتی روند افزایشی خواهد داشت و به دنبال آن، سفرهای شهری اقشار کم درآمد کاهش می یابد. این وضعیت به افزایش اجباری سهم حمل ونقل عمومی در جابه جایی ها منجر می شود، درحالی که موتورسواران و خودروهای فرسوده به دلیل مصرف بالاتر سوخت بیشترین فشار را متحمل می شوند. در مجموع، انتظار می رود نارضایتی رانندگان تاکسی های اینترنتی نیز به طور محسوسی افزایش یابد، زیرا هزینه های آن ها سریع تر از درآمد رشد می کند.
کارشناسان تأکید می کنند اگر دولت همزمان با افزایش قیمت سوخت، بسته های حمایتی و طرح های نوسازی ناوگان را فعال نکند، هزینه حمل ونقل شهری در زمستان امسال جهش شدیدی را تجربه خواهد کرد.
