بنادر شمالی ایران؛ ظرفیت های بلااستفاده و چالش های بهره برداری

بنادر شمالی ایران، به ویژه انزلی، نوشهر، امیرآباد و آستارا، به دلیل موقعیت جغرافیایی استراتژیک خود در حاشیه دریای کاسپین ، پتانسیل بالایی برای تبدیل شدن به مراکز مهم تجاری و ترانزیتی در منطقه دارند. با این حال، این بنادر با وجود توانایی های بالقوه خود، هنوز نتوانسته اند به بهره وری کامل دست یابند و درصد قابل توجهی از ظرفیت های عملیاتی آن ها بلااستفاده مانده است. یکی از مهم ترین دلایل این وضعیت، زیرساخت های ناکافی و مدیریت ضعیف است که مانع از بهره برداری بهینه از این بنادر می شود.

به گزارش تین نیوز به نقل از سی نیوز، این گزارش به بررسی وضعیت فعلی، چالش ها و فرصت های موجود در بنادر شمالی ایران پرداخته و راهکارهایی برای بهبود شرایط آن ها پیشنهاد می دهد.

وضعیت فعلی

در سال های اخیر، تنها بخش کوچکی از ظرفیت عملیاتی بنادر شمالی ایران مورد استفاده قرار گرفته است. به عنوان مثال، بنادر امیرآباد، فریدونکنار، نوشهر، انزلی، کاسپین و آستارا توانایی تخلیه و بارگیری ۳۵ میلیون تن بار را دارند، اما در عمل تنها حدود ۶ میلیون تن بار از این بنادر جابجا شده است. این آمار نشان دهنده بهره برداری ناکافی از ظرفیت های موجود و نیاز به توجه بیشتر به این منطقه است.

چالش های موجود

زیرساخت های ناکافی: بنادر شمالی ایران با مشکلاتی نظیر عمق کم کانال های دسترسی ، یخ زدگی در فصل زمستان ، کمبود تجهیزات بارگیری و تخلیه ی کالاها و… که عملکرد آنها را محدود می کند مواجه اند.

مدیریت ضعیف: مشکلات مدیریتی و عدم هماهنگی موثر با بنادر کشورهای همسایه نیز بر کارایی این بنادر تاثیر منفی داشته است.

تحریم های اقتصادی: محدودیت های تجاری بین المللی و تحریم های اقتصادی نیز به کاهش حجم تجارت و بهره برداری از بنادر شمالی منجر شده است که دولت جدید باید به آن توجه ویژه نماید.

فرصت های پیش رو

اجرای سند جامع بنادر: در سال ۱۴۰۳،سند جامع بنادر به عنوان یک طرح کلیدی در راستای توسعه زیرساخت های بندری کشور، در پاسخ به نیازهای فزاینده به بهبود و ارتقاء عملکرد بنادر تدوین شده است. با توجه به موقعیت جغرافیایی بنادر شمالی و اهمیت آنها در تجارت منطقه ای و بین المللی، این سند به منظور افزایش رقابت پذیری و بهره وری بنادر در سطح جهانی طراحی شده است که اجرای آن می تواند بنادر شمالی را به بهره وری کافی برساند.

توسعه کریدور شمال-جنوب: تلاش ها برای توسعه کریدور شمال-جنوب ادامه دارد. این کریدور می تواند نقش مهمی در افزایش ترانزیت کالا از طریق بـنادر شمالی ایفا کند و موجب جذب بیشتر تجارت بین المللی شود.

عملکرد و آمار

در سال ۱۴۰۲، بنـادر شمالی با جابجایی بیش از ۱۴ میلیون تن کالای کانتینری، عملکرد بهتری نسبت به سال های قبل داشته اند که نشان از بهبود زیرساخت ها و افزایش فعالیت های تجاری دارد. با این حال، هنوز بخش عمده ای از ظرفیت این بنـادر بلااستفاده مانده است.

بندر امیرآباد و نوشهر همچنان با کاهش حجم جابجایی کالا مواجه اند که نیاز به بهبود زیرساخت ها و مدیریت بهتر دارد. بهبود مدیریت و افزایش سرمایه گذاری ها می تواند به بهره برداری بهتر و کامل تر از ظرفیت های موجود کمک کند.

بنـادر شمالی ایران دارای پتانسیل های فراوانی برای تبدیل شدن به مراکز مهم ترانزیتی و تجاری هستند. با اجرای برنامه های توسعه ای و بهبود زیرساخت ها و مدیریت، این بـنادر می توانند نقش بیشتری در تجارت بین المللی و ترانزیت منطقه ای ایفا کنند. استفاده بهینه از این ظرفیت ها نیازمند همکاری های بین المللی، جذب سرمایه گذاری های جدید و توسعه کریدورهای ترانزیتی است که دولت جدید باید به آن توجه ویژه ای داشته باشد. امید است که با توجه بیشتر به این منطقه و اجرای برنامه های توسعه ای، شاهد رشد و شکوفایی بنـادر شمالی ایران باشیم.

منابع

• آمارفکت، آمار عملکرد تخلیه بار در بنادر کشور، ۱۴۰۲

• سازمان بنادر و دریانوردی، گزارش عملکرد بنادر شمالی، ۱۴۰۲

• خبرگزاری تسنیم درباره وضعیت بـنادر شمالی ایران، ۱۴۰۲