سوخت و بندر داریم صنعت بانکرینگ قدرتمند نداریم!
صنعت بانکرینگ و صنایع وابسته و مرتبط با این صنعت می تواند بخش مهمی از اقتصاد دریامحور کشور ما را تشکیل دهد اما با وجود بنادر متعدد در جنوب کشور و دارا بودن منابع سوخت، این صنعت مورد بی توجهی قرار گرفته است.
صنعت بانکرینگ و صنایع وابسته و مرتبط با این صنعت می تواند بخش مهمی از اقتصاد دریامحور کشور ما را تشکیل دهد اما مورد بی توجهی قرار گرفته است.
روزنامه اقتصاد سرآمد در گزارشی به این موضوع پرداخته و نوشته است: با افزایش مصرف سوخت های فسیلی در جهان، منطقه خاورمیانه به یکی از مناطق مهم و کلیدی برای تأمین انرژی در جهان تبدیل شده است و سالانه هزاران کشتی اقیانوس پیما وارد خلیج فارس می‌شوند و این مسئله، منطقه خلیج فارس را به یکی از پر ترددترین مناطق دریایی جهان تبدیل نموده است. این حجم بالای تردد، ارائه خدمات به کشتی های عبوری را به یکی از مهم ترین زمینه های ارزآوری و اشتغال زایی صنایع دریایی تبدیل ساخته و ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی ویژه در منطقه استراتژیک خلیج فارس می تواند سهم زیادی از این منافع را نصیب خود کند. زیرا مرزهای طولانی مشترک آبی با کشورهای خلیج فارس، فاصله کوتاه بنادر و جزایر جنوبی کشور با خطوط دریایی، گذر اجباری کلیه کشتی های ورودی خلیج فارس به مقصد کشورهای منطقه از سواحل جنوبی کشور، ایران را در شرایط برتری نسبت به کشورهای حوزه خلیج فارس قرارداده است. به گزارش روزنامه دریایی سرآمد، مریم رسولی - کارشناس محیط زیست دریایی، سازمان بنادر و دریانوردی در این باره نوشت:
فاصله کوتاه بنادر ایران تا آبراه های بین المللی منطقه و بخصوص تنگه هرمز، این جذابیت را برای کشتی های عبوری فراهم می کند که بدون تغییر مسیر با قدرت مانور مناسب سوخت مورد نیاز خود را در شمال خلیج فارس دریافت و به سفر دریایی خود ادامه دهند. در منطقه خلیج فارس هم به عنوان یکی از مناطق استراتژیک مورد توجه در دنیا،رقابت شدیدی بر اجرای عملیات سوخت رسانی به کشتی ها بر قرار است. سوخت رسانی بخشی اساسی و حیاتی از زندگی ماست.از آنجا که در حدود ۷۰درصد تجارت جهانی از طریق حمل و نقل دریایی صورت می‌گیرد. کیفیت،قیمت،سهولت و ایمنی کار با سوخت مورد استفاده در موتور هزاران کشتی عبوری از آب‌ها، امری فوق العاده با اهمیت است. با این وجود صنعت سوخت‌رسانی امکان پویایی قابل توجهی دارد. این صنعت محدوده وسیعی از فعالیت‌ها و فهرستی طویل از نظام و قواعد که شامل حال تعداد گسترده ای از ایفا کنندگان نقش در تمام بنادر دنیا می‌شود را در بر می گیرد. همچنین تغییرات غیرقابل پیش بینی بازارهای انرژی جهانی،نامطئن بودن توسعه های سیاسی و اجتناب پذیر بودن پیشرفت‌های تکنیکی را باید به پیچیدگی های قواعد محلی،ملی،منطقه ای و بین المللی اضافه کرد که تصویر کلی را پیچیده‌تر می‌کند.
کشور ما،علی‌رغم وجود منابع عظیم نفتی و تولید و صدور گسترده فرآورده های آن و نیز قرار گرفتن در مسیر اصلی عبور و مرور بین‌المللی کشتی‌ها از طریق مرزهای آبی کشور، تاکنون توجه کافی به این صنعت مبذول نداشته و لذا قادر به ایجاد سیستمی منظم برای بانکرینگ نبوده است که از دلایل عمده آن می‌توان عدم وجود برنامه‌ریزی های الزم و در اختیار نداشتن تاسیسات جانبی و زیرساختی را نام برد. بنابراین ضروری است که برای پیشگیری از فرصت‌سوزی و از دست رفتن این موقعیت بسیار مناسب برای درآمدزایی و کسب اعتبار جهانی،گام‌های موثر برداشته شود.
بررسی چالش‌های پیش روی صنعت دریایی بانکرینگ
امروزه صنعت سوخت‌رسانی به کشتی‌ها در بسیاری از کشورها به عنوان یک منبع درآمد تلقی می‌شود و این در حالی است که برخی از آن‌ها حتی منابع نفتی نیز ندارند و سوخت را از کشورهای دیگر تامین می‌کنند. تجربه کشورهای حاشیه خلیج فارس نشان می‌دهد، توسعه خدمات سوخت‌رسانی به کشتی‌ها در بنادر جنوبی ایران می‌تواند سالانه چندین میلیارد دلار درآمد نصیب کشورکند، اما متاسفانه هنوز از این ظرفیت به دلیل عدم نگرش صحیح به مقوله سوخت‌رسانی و نقص در قوانین اجرایی به خوبی استفاده نمی شود و به همین دلیل است که بحث سوخت رسانی به کشتی ها در ایران مدت ها است که با چالش،نارسایی و ناهماهنگی روبه رو است.
بانکرینگ،اصطلاحی است که برای عملیات سوخت رسانی به کشتی ها در دریا به‌کار می رود ویا به عبارتی خرده فروشی فرآورده های سنگین پالایشی(نفت کوره) برای سوخت کشتی‌ها است.البته بانکرینگ اینک به یک صنعت تبدیل شده است که در کنار تحویل سوخت خدمات گسترده دیگری نیز به کشتی ها ارائه می گردد.
بندر فجیره بعد از سنگاپور، بزرگترین مرکز بانکرینگ جهان می‌باشد که سالانه سهم بالایی از سوخت رسانی منطقه را به خود اختصاص داده است و پروژه هایی برای افزایش ظرفیت ذخیره سازی سوخت و همچنین بالا بردن توان پهلوگیری کشتی هایی با ظرفیت بالاتر نیز در این بندر در حال اجرا می باشد.
با توجه به ظرفیت های موجود در ایران و افزایش میزان تقاضای نفت کوره بانکرینگ در خلیج فارس و دریای عمان بایستی در آینده نزدیک با کمک بخش خصوصی فعالیت در زمینه سوخت رسانی و خدمات جانبی به کشتی ها را در کلیه بنادر جنوبی کشور توسعه دهد. به منظور توسعه صنعت بانکرینگ در کشور ضمن شناسایی و معرفی شرکت های جدید و فعال در این حوزه، فروش نفت کوره و نفت گاز، بانکرینگ به تناژ بالایی می‌رسد. صنعت سوخت رسانی نیاز به سوخت برای شناورهای تجاری و غیر تجاری از نیازهای اساسی و با اهمیت صنعت دریانوردی است.با توجه به سهم ۷۲ درصدی هزینه های مربوط به سوخت مصرفی از هزینه های کل راهبری شناورها،این موضوع از نکات غیر قابل چشم پوشی این صنعت می باشد. در فرایند بانکرینگ در حالت کلی علاوه بر کار سوخت رسانی به کشتی ها برخی خدمات دیگر نیز ارائه می شود.
مروری بر مشتقات صنعت بانکرینگ
تامین آذوقه چند ماهه کارکنان کشتی - انجام تعمیرات مورد نیاز دستگاه‌ها و ماشین آلات که نیازمند یک کارگاه مناسب و چند تعمیرکار مجرب و ابزارآلات مربوط است - تحویل قطعات یدکی ارسالی از طرف مالک به نزدیک‌ترین بندری که کشتی در حوالی آن بندر لنگر انداخته است - تامین دارو، وسایل پزشکی و درمانی برای کارکنان کشتی و تحویل آن‌ها در لنگرگاه - تامین روغن موتور مورد نیاز کشتی‌ها - تامین رنگ مورد نیاز برای انجام رنگ آمیزی در طول سفر توسط کارکنان مربوطه - تامین آب مورد نیاز کشتی در صورتی که آب شیرین کن آن‌ها دچار مشکل شده باشد - تامین ابزار آلات و ملزومات و سایر وسایل مورد نیاز.
بنابراین فرصت مناسبی برای کسب درآمد از طریق سوخت رسانی،فروش آب و غذا و تعمیرات کشتی و سایر خدمات وجود دارد. ایران، مرکز ۴۰ درصد ذخایر نفت و گاز جهان قرار گرفته است. در جنوب کشور عمده ترین کشورهای تولید کننده نفت جهان و در شمال حوزه های نفتی دریای خزر و کشورهای ساحلی روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان قرار دارند. بنابراین ایران از دیدگاه مبادالت کالایی و انرژی به منزله مهمترین گلوگاه منطقه برای انتقال انرژی و توسعه تجارت منطقه ای و بین الملی به شمار می‌آید. سوخت مصرفی کشتی‌ها سوخت مورد استفاده در کشتی‌های تجاری بر اساس استانداردهای مختلفی رده بندی می‌گردد.
مهمترین راهکارهای موثر ایران در صنعت بانکرینگ
سرمایه گذاری مشترک دراز مدت با شرکت‌های خارجی فعال در این زمینه - مذاکره برای سرمایه گذاری مشترک و دراز مدت برای بانکرینگ سوخت مایع تولیدی ایران و کشورهای آسیای میانه در حال حاضر شرکت های خارجی در سرمایه‌گذاری‌ها و عملیات بانکرینگ بندر فجیره وجود دارد( تشکیل کنسرسیوم شرکت‌های بانکرکننده و استفاده از هم افزایی جهت استفاده بهینه از کلیه ظرفیت های این صنعت - امکان تامین خدمات جانبی بانکرینگ)از قبیل خدمات درمانی، فوریت های پزشکی، محل اقامت، تعمیرات جزئی و کلی کشتی، تامین مواد غذایی، ایجاد تاسیسات آب شیرین کن، پروازهای منظم هوایی برای تعویض خدمه، تامین لوازم یدکی و ارائه خدمات مختلف بانکی از ارگان های ذیربط دولتی وجود داشته باشد.
افزایش زیر ساخت‌های لازم و خدمات جانبی کشتیرانی در مراکز بانکرینگ در طول ساحل خلیج فارس و دریای عمان به‌ویژه مراکز پرترددی مانند جنوب جزیره قشم - بازاریابی و اطلاع رسانی مناسب، به این منظور می توان علاوه بر استفاده از نشریات و وب سایت های مختلف، با برگزاری همایش های بین المللی قابلیت و ظرفیت های موجود برای صنعت بانکرینگ را معرفی نمود. لازم به ذکر است همه ساله همایش‌های بین المللی معتبری توسط امارات و سنگاپور به این منظور برگزار می گردد. - معافیت های مالیاتی موقت برای شرکت های خصوصی فعال در این زمینه جهت بالا بردن قدرت رقابت و همچنین افزایش انگیزه ورود به بخش خصوصی به این صنعت - فراهم کردن سیستم های پشتیبانی بانکی برای فروش اعتباری - انواع سوخت مورد نیاز صنعت بانکرینگ با قیمت مناسب و قابل رقابت با بندر فجیره در قالب قراردادهای بلند مدت از سوی شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران جهت ایجاد ثبات در سوخت رسانی و تشویق به ایجاد سرمایه‌گذاری جدید - تسهیل و بازنگری شرایط گشایش اعتبار اسنادی داخلی در بخشنامه اخیر بانک مرکزی در مواردی که ذینفع اعتبار بخش دولتی است - با توجه به شرایط پیچیده و پرهزینه گشایش اعتبار اسنادی طبق بخشنامه جدید بانک مرکزی مشارکت های بانکرینگ جهت حفظ سهم خود در بازار منطقه علاوه بر پرداخت از طریق اعتبار اسنادی،امکان استفاده از روش های دیگری نیز جهت خرید فرآورده از شرکت ملی پخش فرآورده های نفتی ایران داشته باشد.
بنابراین بایستی با بازنگری در مقررات و فرایندهای گمرکی و بندری با لحاظ کردن شرایط روز و در راستای توسعه صنعت نفت و همچنین با صدور مجوزهای لازم از سوی ارگان‌های مختلف دولتی ذی ربط برای ساخت و ساز تاسیسات مورد نیاز در بنادر، امکان اختلاط فرآورده ها در تاسیسات خشکی و تولید فرآورده مورد نیاز جهت بانکرینگ فراهم و تسهیل شود.
از آنجا که در شرایط فعلی،امکان دسترسی شرکت های ایرانی به بازارهای پولی منطقه جهت تامین ماالی نیازهای سرمایه گذاری در بخش‌های زیرساختی صنعت بانکرینگ مخازن ذخیره سازی،اسکله و خطوط لوله و ساماندهی ناوگان شناورهای سوخت رسان در بنادر کشور وجود ندارد، جهت سرمایه گذاری در زیرساخت‌های این صنعت و امکان رقابات با بنادر مشابه در منطقه از قبیل بنادر فجیره، تدابیری از سوی دولت اتخاذ گردد تا امکان دریافت تسهیلات مالی ارزان قیمت از سیستم بانکی میسر شود.
انتهای پیام
