◄ فرصتی قبل از تفکیک دو وزارت ترابری و شهرسازی برای تعامل راه‌ آهن و مسکن

حمایت از کارگر، حمایت از ثروت ملی است. کارگران، استقلال و قدرت و آبرو برای کشور می آورند. حمایت فقط افزایش حقوق نیست بلکه مهارت آموزی، بیمه و بهداشت و درمان، امنیت شغلی و ضمانت حفظ کار، مسکن و ایجاد روابط منطقی و عادلانه میان کارگر و کارآفرین و دولت نیز باید مورد توجه قرار گیرد. (بخشی از بیانات رهبرمعظم انقلاب در 4000212).

سخنگوی کمیسیون عمران در هنگام اعلام نتایج بررسی برنامه خانم صادق مالواجرد در این کمیسیون، به موضع رسمی خانم صادق مبنی بر ضرورت تفکیک وزارتخانه مذکور و پیگیری آن اشاره نمودند که نشان از جدیت نمایندگان مجلس و دولت دارد.

ضمن تبریک تشکیل اولین جلسه رسمی هیئت دولت چهاردهم با وزرای جدید و آرزوی موفقیت برای همه وزرا به ویژه خانم دکتر صادق مالواجرد و از آنجایی که تا زمان تشکیل دو وزارت ترابری و شهرسازی، مدتی برای فراهم شدن مقدمات لازم است، پیشنهادی برای استفاده از این فرصت جهت همکاری و هم افزایی بخش ریلی با بخش مسکن و شهرسازی ارائه می گردد.   

همکاری و هم افزایی راه آهن و بخش مسکن با استفاده از تجربیات جهانی از جمله راه آهن ژاپن نه تنها در تحقق تکالیف قانونی بخش ریلی برون شهری چاره ساز خواهد بود بلکه می تواند در حل مشکل مسکن نقش کلیدی ایفا نماید. در ابتدا به نتایج پژوهش های سال 91 در زمینه مسکن اشاره می شود که به مجلس، دولت، مجمع و قوه قضائیه ارسال شد (تین 222103):

با بررسی آمار سال های 46 تا 91 (45 سال) مشاهده شد قیمت زمین مسکونی خصوصا در تهران (مناطق پایین تر از مرکز شهر)، رشد حدود 15000 برابری داشته (در مقابل رشد کمتر از 500 برابری ارزش نرخ ارز آزاد و 833 برابری تورم بانک مرکزی).

سال 66 به پیشنهاد یکی از دوستان در یک حرکت گروهی برای خرید زمین و احداث ساختمان مشارکت کردیم، ایشان زمینی را در بلوار فردوس غربی (بهار شمالی) به مساحت 1000 متر به مبلغ دو میلیون و دویست هزار تومان با مشارکت ده نفر از معلمان ابتدای انقلاب در منطقه ده آموزش و پرورش خریداری کردند. (بعدها بدلیل منابع مالی شرکا به یازده نفر افزایش یافتند)

بیست و پنج سال بعد یعنی سال 91 پس از اسرار مکرر دوستان قدیم و مالکان جدید برای تخریب و نوسازی این مجموعه با مشارکت یکی از سازندگان مجرب در حالی اقدام کردیم که ساختمان در شرایط کاملا خوبی بود. برای مشارکت باید ارزش زمین به عنوان آورده مالکان تعیین می شد تا سهم طرفین را پس از مشارکت تعیین گردد که با ارزیابی مجدد زمین 900 متری ارزش آن 4 میلیارد تومان تعیین و توافق گردید، 2000 برابر شدن قیمت زمین ظرف 25 سال در حالی بود که در جدول تورم سال 96 بانک مرکزی شاخص سال 66 برابر 0.6 و شاخص سال 91 حدود 53 یعنی 88 برابر بود و طلا 138 برابر(تین 230659).

برای درک بهتر نگرانی رهبر عزیز در مورد کارگران، حکم حقوقی یک مدیرکل اجرایی مهم در راه آهن با فرض لیسانس و استخدام رسمی با بیست سال سابقه و دو فرزند، در سال 66 برابر 12430 تومان بوده که در سال 91 به حدود 1370000 تومان رسیده است یعنی 110 برابر. با احتساب این ارقام، مدت زمان فراهم شدن پول مورد نیاز خرید سهم زمین 100 متری در منطقه مذکور برای یک مدیر کل راه آهن با فرض پس انداز 100 درصد و بدون کسر هزینه زندگی در سال 66 به 16 ماه یعنی کمتر از 2 سال و در سال 91 به 292 ماه یعنی بیش از 24 سال می رسد (می توان با همین مقیاس سهم مسکن از درآمد کارگران را محاسبه نمود).

اما راهکار پیشنهادی مبتنی بر رویکرد جهانی توسعه بر پایه ترابری (TOD) می باشد که چند سالی است در ایران نیز مورد توجه محافل تخصصی و کارشناسان قرار گرفته، این رویکرد به شرکت های بهره بردار حمل و نقل اجازه درآمد از بخش های دیگر و افزایش جابجایی را در کنار افزایش خدمات و منافع عمومی می دهد و در هر دو بخش ریلی برون شهری و درون شهری قابل اجرا است.  

این راهکار در راه آهن برخی کشورها مانند ژاپن و در مترو شهرهایی مانند هنگ کنگ به کار گرفته شده و به عنوان نمونه در سال 2012 در هنگ کنگ سهم آن از درآمد بخش حمل ونقل پیشی گرفته است. با گسترش خوب حمل ونقل ریلی حومه در سال های اخیر در راه آهن و برقراری سرویس های مستمر روزانه (اکنون 60 قطار) تا فاصله بیش از 100 کیلومتر و وجود ایستگاه های مناسب برای احداث شهرک های مسکونی به ویژه برای کارمندان و کارگران راه آهن، با مجوز وزیر به راه آهن می توان این حرکت را آغاز نمود.