◄ ضرورت ایجاد سازمان نظام حمل و نقل و لجستیک کشور

مقدمه

پیشرفت هر کشوری مرهون تلاش های بی شمار متخصصان آن است. متخصصان هر جامعه با تکیه بر دانش و توان علمی خود، اقدام به اجرای پروژه هایی می کنند که زیر ساخت های آن جامعه را تشکیل می دهند و تسهیلات ارتباطی، حمل و نقل، صنعت و ... را فرآهم می آورند. دراین بین رشته حمل و نقل و لجستیک به دلیل فعالیت اشتقاقی خود و مکمل سایر حوزه ها نقش بسیار اساسی را بازی می کند و باوجود این، در کشور فعالیت این حوزه ها هنوز از بعد مدیریتی و حقوقی مورد توجه جدی قرار نگرفته و در طول سال های متمادی، ارگان ها و سازمان هایی که متولی دفاع از حقوق فعالان، حمل و نقل و لجستیک، ارتقای کیفیت کاری و آموزشی آنها و نیز نظارت بر فعالیت آنها بودند، نتوانسته اند خدمات مطلوب را به مشتریان ارائه نمایند. این سازمانها و نهادها که به منظور نظم بخشیدن و ایجاد ساختار مناسب فعالیت های حمل و نقلی به وجود آمده بودند، گاها خود به عنوان معضلی برای جامعه حمل و نقل کشور به حساب می آیند. چرا که نه تنها نتوانسته اند که به اهداف اساسنام های خود دست یابند بلکه عملکرد نادرست آنها ضربات بسیار زیادی به بدنه حمل و نقل و لجستیک کشور زده است.

نظام نداشته حمل و نقل و لجستیک در کشور، ساختار پیچیده ای دارد که نمی توان آن را با هیچ یک از ساختارهای تعریف شده و استاندارد جهانی، مطابقت داد. چرا که این نظام نه ساختار کاملا غیردولتی (NGO) دارد و نه ساختار کاملا دولتی و متاسفانه این وابستگی به دولت، باعث گردیده تاکنون نتواند به عنوان یک نهاد مستقل، فعالیت های خود را تعریف نموده و به جایگاه عملکردی خود در سطح عالی دست یابد.

یکی از مهمترین ارگان هایی که می تواند مستقیما مسئولیت حمایت، ارتقای علمی، و نظارت بر فعالیت فعالان این حوزه را دارد، سازمان نظام حمل و نقل و لجستیک است که وجود آن بیش از پیش ضروری احساس می شود.

سازمان نظام حمل و نقل و لجستیک کشور

سازمانی غیردولتی است که به منظور تعیین ضابطه و معیارهای نحوه فعالیت افراد، شرکت ها و موسسات خصوصی و  نهادهای وابسته به دولت در بخش حمل و نقل درون شهری و برون شهری و خدمات لجستیک  تشکیل می گردد. 

مستند قانونی

سازمان نظام حمل و نقل حمل و نقل و لجستیک کشور باستناد قانون تغییر نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری مصوب  4/4/1353 و آیین نامه ترکیب شورای عالی هماهنگی ترابری کشور و وظایف و اختیارات شورا مصوب 8/10/1353 به صورت رسمی تاسیس گردید.

"ماده11- وزارت راه و ترابری برای اجرای قسمتی از وظائف خود و سازمان های وابسته می تواند با موافقت شورای عالی هماهنگی ترابری کشور و با رعایت شرایطی که شورای عالی مذکور تعیین خواهد کرد شرکت تشکیل دهد و یا با بخش خصوصی اعم از داخلی و خارجی همچنین وزارتخانه ها و مؤسسات دولتی ایرانی مشارکت نماید. "

ماده 9 قانون تغییر نام وزارت راه به وزارت راه و ترابری 

به وزیر راه و ترابری اختیار داده می شود که تشکیلات هر یک از سازمان ها و مؤسسات و واحدهای تابع یا وابسته آن وزارت را در صورتی که لازم تشخیص دهد ادغام یا منحل نموده و تشکیلاتی بر اساس وظائف مذکور در این قانون و سایر قوانین با تأیید سازمان امور اداری و استخدامی کشور تنظیم کرده و به موقع اجرا بگذارد.

واگذاری بند و ماده 2 آیین نامه ترکیب شورای عالی ترابری کشور به استناد تبصره 1 بند ج قانون اصلاح موادی از قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و اجرای سیاست های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی

بند و ماده 2 آیین نامه ترکیب شورای عالی ترابری کشور

"تعیین ضابطه و معیارهای لازم با همکاری دستگاه های مربوط برای ایجاد و اداره و توسعه موسسات"

بند ج اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی

سرمایه گذاری، مالکیت و مدیریت در فعالیت ها و بنگاه های مشمول گروه سه مادة (2) این قانون منحصراً در اختیار دولت است. 

تبصره1 ـ خرید خدمات مالی، فنی، مهندسی و مدیریتی از بنگاه های بخش های غیردولتی در فعالیت های گروه سه ماده (2) این قانون به شرط حفظ مالکیت صددرصد (100%) دولت طبق آئین نامه ای که ظرف مدت شش ماه به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی با هماهنگی دستگاه های ذی ربط به تصویب هیئت وزیران می رسد، مجاز است.  

وظایف پیشنهادی سازمان نظام حمل و نقل و لجستیک به شرح زیر است:

1 - تهیه و تنظیم مقررات مورد نیاز برای تاسیس شرکت های حمل و نقل و لجستیک

2 - طبقه بندی کلیه شرکت های حمل و نقل و لجستیک (مشخصات فنی و ....)

3 - تعیین ضابطه ها و معیارهای لازم برای ایجاد اداره و توسعه مؤسسات حمل و نقل (داخلی و بین المللی ) و مراکز لجستیک

4 - تشکیل واحدهای مطالعاتی و تحقیقاتی لازم برای انجام وظائف بالا

5- تعیین ضابطه ها و معیارهای لازم برای ایجاد شرکت های هوشمند حمل و نقل و لجستیک

6-و......

اهداف سازمان نظام حمل و نقل و لجستیک

• بهبود نظام مدیریت، برنامه ریزی اجرا و نظارت در حمل و نقل و لجستیک

• ارتقای سطح کیفی نیروی انسانی موجود و آماده سازی نیروهای متخصص 

• ارتقای سطح ایمنی در شاخه های مختلف حمل و نقل 

• ارتقای سطح  نگهداری زیربناهای بخش بر اساس ظرفیت 

•  به کارگیری فناوری مطلوب در شبکه های موجود با هدف افزایش بهره وری و ظرفیت

• کاهش هزینه ها، اقتصادی نمودن فعالیت ها، افزایش بهره وری، توسعه کیفی منابع انسانی و ارتقای کیفیت خدمات در بخش حمل و نقل و لجستیک

•  استاندارد سازی استفاده از تجهیزات و ناوگان با فنآوری جدید 

• کاهش زمان اجرای پروژه های زیربنایی، نگهداری و بهره برداری 

•  بهبود و گسترش فناوری های اطلاعات، اصلاح روش ها و مکانیزه کردن سیستم ها و ایجاد زمینه تبادل الکترونیکی اطلاعات

• گسترش مطالعات و تحقیقات علمی و کاربردی در حمل و نقل و لجستیک 

شرح وظایف سازمان

شرح وظایف پیشنهادی سازمان به شرح زیر است:

• برنامه ریزی در جهت تقویت و توسعه فرهنگ حمل و نقل عمومی.

• برنامه ریزی به منظور رشد و اعتلای حرفه های مهندسی و مدیریت حمل و نقل و لجستیک و مشاغل مربوط به آن.

• ارتقای دانش فنی و کیفیت کار شاغلان در بخش های حمل و نقل از طریق ایجاد پایگاه های علمی و فنی، آموزش و انتشارات

• همکاری با مراجع ذیربط در امر کنترل ایمنی حمل و نقل از قبیل اجرای دقیق و صحیح آیین نامه هاو ضوابط توسط اعضای سازمان حسب درخواست 

• نظارت بر حسن انجام خدمات حمل و نقل و لجستیک توسط اشخاص حقیقی و حقوقی در طرح ها و فعالیت های غیر دولتی 

• مشارکت در امر ارزشیابی و تعیین صلاحیت شاغلان در امور فنی مربوط به فعالیت های حوزه های حمل و نقل و لجستیک.

• تنظیم روابط بین صاحبان حرفه های حمل و نقل و کارفرمایان و کمک به مراجع مسئول در بخش حمل و نقل و لجستیک در زمینه ارجاع مناسب کارها به صاحبان صلاحیت و جلوگیری از مداخله اشخاص فاقد صلاحیت در امور فنی. و تخصصی

• کمک به ارتقای کیفیت طرح های حمل و نقلی و لجستیکی در محدوده استان ها و ارایه گزارش بر حسب در خواست شرکت در کمیسیون ها و شوراهای تصمیم گیری در مورد این گونه طرح ها همکاری با وزارت راه و شهرسازی و شهرداری ها در زمینه کنترل فعالیت های حمل و نقل  با استفاده از خدمات اعضای سازمان.

• ارایه خدمات کارشناسی فنی به مراجع قضایی و قبول داوری در اختلافاتی که دارای ماهیت فنی است.

کارگروه های کاری

در ساختار سازمان نظام حمل و نقل و لجستیک پنج کارگروه در نظر گرفته شده که شامل:

• کارگروه جاده ای 

• کارگروه ریلی 

• کارگروه دریایی

• کارگروه حمل و نقل درون شهری  

• کارگروه هوشمند سازی حمل و نقل می باشد.       

سازمان دارای هیئت امنا و هیات مدیره می باشد و......                                                                                        البته این موضوع پیشنهادی نیاز به بحث و گفتگوی فراوان دارد که در جای خود کارشناسی خواهد شد.

* کارشناس رسمی دادگستری (حمل و نقل و لجستیک )