◄ راهکارهای تعامل برد - برد با مالکان و پیمانکاران تعمیرات لکوموتیو

بر اساس آمار 15 تیرماه (فرم 101) ، از تعداد 177 لکوموتیو بخش خصوصی، تنها 73 دستگاه در سرویس بوده (43 درصد) و در فروردین امسال 116 دستگاه (69 درصد، گرم به کل) آماده به کار بوده در حالی که مصاحبه اخیر دبیر انجمن شرکت های ریلی مبین کاهش 12 درصدی حمل بار نسبت به دو سال گذشته بوده و موجب عدم النفع شرکت های فولادی هم شده است (تین نیوز / کد خبر 258510).

در نامه 27 خرداد مالکان لکوموتیو انجمن صنفی شرکت های ریلی به معاونان ناوگان و بهره برداری راه آهن، مشکل توقف 45 دستگاه لکوموتیو به تاخیر 9 ماهه صورت وضعیت های شرکت های خصوصی مالک لکوموتیو منتسب شده است (تین نیوز / کد خبر 257521).

برای لمس بهتر نتایج تضعیف شرکت های مالک لکوموتیو کافی است به عدم النفع اقتصاد کشور از گازوئیل مصرف شده اضافه در حمل و نقل جاده ای توجه کنیم که با محاسبات صرفه جویی سوخت لکوموتیو (تین نیوز / کد خبر 258711) با احتساب کاهش بیش از 40 لکوموتیو معادل به بیش از 120 میلیون دلار در سال و در حالت مطلوب 200 میلیون دلار (بیش از 60 لکوموتیو) بالغ می شود.

(صرفه جویی سالانه سوخت بار ریلی، 1200 میلیون دلار و با افزایش سهم 30 درصدی بیش از 3 میلیارد دلار خواهد شد). 

این مشکلات موجب کاهش انگیزه بخش خصوصی مالک لکوموتیو و الزام دولت به خریداری لکوموتیو می شود همانگونه که در لایحه پیشنهادی دولت برای برنامه هفتم برای اولین بار تامین 550 دستگاه لکوموتیو باری منظور شده است (تین نیوز / کد خبر 258622). 

شرکت رولندبرگر در صفحه 193 گزارش سپتامبر 2018 (شهریور 1397) با عنوان راهبرد و ساختار جدید توسعه راه آهن ایران تعداد لکوموتیو متوسط چند کشور را در آمار 2015 برابر 1500 دستگاه و در ایران 485 دستگاه اعلام  کرد (تین نیوز / کد خبر 239248).

در صفحه 196، هزینه نگهداری متوسط 122 هزار دلار بر لکوموتیو و در ایران 619 هزار دلار و برای سایر کشورها چنین آمده: 

آلمان 153، سوئیس 164، اتریش 137، فرانسه 136، ایتالیا 127، لهستان 89، انگلیس 146، ترکیه 65 و روسیه 80، در همین صفحه خارج از سرویس بودن ناوگان 38 درصد اعلام (اروپا 14درصد) و اشاره به تاثیر برقی سازی بر کاهش هزینه نگهداری نشده است.

یکی از دلایل هزینه بالا با سهم 65 درصد قطعات یدکی و 35 درصد نیروی انسانی، عمر بالای لکوموتیو اعلام شده است (تین نیوز / کد خبر 239248)

در صفحه 197، بهره وری متوسط لکوموتیو باری کشورهای فوق 34 (بدون ایران و روسیه) و در ایران 52 میلیون تن کیلومتر بر لکوموتیو ذکر شده و آن را عامل توقف لکوموتیوها دانسته که غلط و برعکس از متوسط جهانی کمتر است (تین نیوز / کد خبر 237558) و در صفحه 50 گزارش به پایین بودن سهم 20 درصد بخش خصوصی در مالکیت لکوموتیو که قرار بوده به 100 درصد برسد اشاره شده است.

صفحه 75 گزارش با ذکر موارد جهانی مشابه  JR freightو VIA Rail به موضوع مدل غلط خصوصی سازی (VS) اشاره کرده و در صفحه 255 در جدول SWOT هزینه بالای نگهداری لکوموتیو و سن بالای لکوموتیوها به عنوان نقاط ضعف آورده شده ...، در صفحه 325 خرید 600 لکوموتیو باری و  300 مسافری تا سال 2028 پیشنهاد شده است (1699 میلیون دلار در 2019).

اگر بالا بودن متوسط هزینه نگهداری لکوموتیوهای باری در ایران (نسبت 4 برابری) ریشه یابی شود موارد زیر آشکار می شود:

1- تاخیر چندین ماهه پرداخت مطالبات شرکت های مالک و پیمانکار که ایشان را به جبران هزینه با روش های غیرمستقیم وادار می نماید (شورای رقابت، تین نیوز / کد خبر 248297)، 2- تحمیل هزینه های غیر قراردادی مانند هزینه سفرهای غیررسمی پرسنل راه آهن، خرید خودرو و تجهیزات ...، 3- غفلت از ارتقای تجهیزات و سیستم های کنترلی، تجهیز لکوموتیو به سیستم های نمایش وضعیت برای عیب یابی و به کارگیری سامانه های مدیریت ناوگان (ردیابی لکوموتیو)، 4- غفلت از ثبت و تحلیل گزارش های لکوموتیورانان و تعمیرکاران تحلیل و ریشه یابی خرابی ها در لکوموتیو، 5- کم توجهی به تحلیل سوانح با منشا یا سهم مهم لکوموتیو، 6- کم توجهی به عوامل کشش و بهره وری لکوموتیو، سیر، تناژ، فراز، بارمحوری ...، 7- کم توجهی به تجهیزات آزمایش ترمز و پیوستگی قطار AFM، EOT، 8- کم توجهی به تجهیزات آموزش و ارزیابی (سیمولاتور، جعبه سیاه ...)، 9- کم توجهی به توزین دینامیک واگن ها، 10- غفلت از عیب یابی ناوگان HBD, HWD, FWD  و ...، 11- غفلت از برقی سازی، 12- غفلت از تعویض موتور، 13- غفلت از تعیین و اعمال تعهدات RAMS در قراردادها، 14- غفلت از آثار ضبط ناعادلانه ضمانتنامه و مناقصه صوری

* کارشناس حمل و نقل