سفره درآمدهای آسمانی گسترده‌تر شد

رفت‌وآمد پروازهای خارجی از آسمان کشورمان در یکی دو سال اخیر بیشتر شده است؛ این را هم آمار اعلام‌شده از سوی مسئولان مبنی بر دو برابر شدن پروازهای عبوری در سال ۹۴ تایید می‌کند، هم خبر افزایش راه‌های هوایی که زمینه اصلی افزایش این پروازهاست.

به گزارش روزنامه گسترش تجارت، ایران ماه گذشته و با بهره‌برداری از ۵۲۰۰ کیلومتر راه هوایی جدید، به رکود ۳۶هزار کیلومتر راه هوایی دست یافت. رقمی که ۱۵هزار کیلومتر آن، مرهون تلاش‌های مسئولان صنعت هوانوردی در یکی دو سال اخیر است. براساس طرحی که به همت وزارت راه و شهرسازی و شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی و با همکاری نهادهای امنیتی و نظامی و وزارت امور خارجه کشور اجرا شد، از سال ۹۳ تاکنون دولت موفق شد ۱۵هزار کیلومتر به مسیرهای هوایی کشور اضافه کند. این اقدام بیش از هر چیز بر افزایش پروازهای عبوری از آسمان کشور و ارتقای وضعیت درآمدهای ارزی کشور از این محل تاثیرگذار خواهد بود. البته به گفته کارشناسان، برای بهره‌گیری بهتر از این فرصت بی‌نظیر، باید زیرساخت‌ها برای جذب بیشتر شرکت‌های خارجی به عبور از آسمان ایران، ارتقا یابد.

به گزارش گسترش تجارت، افزایش راه‌های هوایی ایران در سال‌های اخیر، رویداد مهمی برای بازار حمل‌ونقل هوایی کشورمان است. به گفته مسئولان، در دولت یازدهم طول راه‌های هوایی در قالب طرح «مدیریت آسمان ایرانشهر» در چند مرحله، در مجموع ۱۵هزار کیلومتر افزایش یافته و به حدود ۳۶هزار کیلومتر رسیده است. این توسعه، در گسترش بازار هوایی، چه در داخل و چه در خارج کشور موثر خواهد بود.

مهدی صفری‌مقدم، مدیرکل دفتر طرح جامع و مدل‌های حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی در گفت‌وگو با «گسترش تجارت» افتتاح ۵هزار و ۲۰۰ کیلومتر خط هوایی جدید در آسمان ایران را گامی مهم و استراتژیک برای جذب و افزایش ترانزیت پروازهای عبوری از فضای کشور دانست و گفت: طرح افزایش راه‌های هوایی ایران فرصتی بسیار ارزشمند برای افزایش درآمدهای پروازهای عبوری است. با افزایش راه‌های هوایی، درواقع فرصت مهمی برای درآمدزایی از این پروازها پیش رو داریم و با توجه به اهمیت این درآمدها برای کشور، باید از این فرصت حداکثر استفاده را برد. مدیرکل دفتر طرح جامع و مدل‌های حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی، ضمن قدردانی از تلاش وزارت راه و شهرسازی و شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران برای به ثمر رساندن طرح مدیریت آسمان ایرانشهر و توسعه چشمگیر راه‌های هوایی ایران، افزود: متخصصان مراقبت پرواز و مدیریت ترافیک هوایی، سال‌ها انتظار تحقق این هدف را داشتند که سرانجام محقق شد. به گفته وی، افزایش راه‌های هوایی علاوه بر کاهش مصرف سوخت و کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی، افزایش ایمنی را به دنبال داشته و موجب ارتقای ظرفیت و تسهیل جریان ترافیک هوایی کشور خواهد شد.

صفری‌مقدم با یادآوری اینکه افزایش راه‌های هوایی ایران، نخستین گام برای جذب و افزایش ترانزیت پروازهای عبوری است، اضافه کرد: برای استفاده بهینه از این فرصت باید برخی اقدامات تکمیلی انجام شود. به گفته او، این اقدامات شامل استقرار رویکردهای نوین مدیریت فضا و مدیریت جریان ترافیک، سیاست‌های بازاریابی و قیمت‌گذاری منعطف و رقابتی عبور از فضای کشور، ایجاد سامانه‌های ارتباطی و نظارتی مکمل زیرساخت‌های کنونی کشور، و تعامل نزدیک و سازنده با نهادهای بین‌المللی صنعت هوانوردی مانند یاتا (انجمن بین‌المللی حمل‌ونقل هوایی) و... است. مدیرکل دفتر طرح جامع و مدل‌های حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی با تاکید دوباره بر اهمیت افزایش راه‌های هوایی کشور به‌عنوان گامی مهم و کلیدی در ارتقای صنعت هوانوردی کشور، ادامه داد: لازم است اقدامات لازم برای استفاده از ظرفیت‌های ترانزیت هوایی کشور هرچه زودتر در دستور کار قرار گیرد.

فرصتی برای توسعه ترانزیت هوایی

یکی از دلایل اهمیت افزایش راه‌های هوایی، امکان افزایش ترانزیت هوایی و توسعه پروازهای عبوری از آسمان کشور است؛ مسئله‌ای که بنا به گفته کارشناسان و مسئولان صنعت هوانوردی، می‌تواند درآمدهای ارزی صنعت هوایی را تا چند برابر افزایش دهد و با توجه به اینکه درحال‌حاضر درآمد پروازهای عبوری، به‌طور انحصاری در اختیار شرکت فرودگاه‌هاست، این افزایش درآمد نقشی تعیین‌کننده در ارتقای کیفیت خدمات در صنعت فرودگاهی کشور خواهد داشت.

علیرضا منظری، معاون پیشین سازمان هواپیمایی کشوری افزایش راه‌های هوایی را فرصت مهمی برای افزایش پروازهای عبوری و درآمدهای حاصل از آن می‌داند و به «گسترش تجارت» می‌گوید: در صورت افزایش درآمدهای پروازهای عبوری می‌توان به این منبع درآمدی مانند نفت نگاه کرد. در واقع با توجه به تاکید رهبر معظم انقلاب بر اقتصاد مقاومتی، لازم است به‌دنبال درآمدهای غیرنفتی باشیم که یکی از بهترین این منابع درآمدی، کسب درآمد از پروازهای عبوری است.

این کارشناس پیشکسوت صنعت هوانوردی معتقد است اگر مقایسه‌ای میان روند تامین درآمد از نفت و پروازهای عبوری داشته باشیم، حتی می‌توان گفت درآمدزایی از پروازهای عبوری کم‌هزینه‌تر است. او در این زمینه توضیح داد: مالکیت نفت مربوط به حاکمیت و انفال عمومی است و باید برای کشف و بهره‌برداری از آن، دولت هزینه کند، اما برای استفاده از فضای عبوری کشور و افزایش پروازهای عبوری، کافی است دولت راه‌های هوایی را افزایش داده و اجازه عبور هواپیماها از فضای کشور را بدهد.

با توجه به اینکه فضای کشور در اختیار حاکمیت است، دولت می‌تواند با افزایش راه‌های هوایی و ارائه خدمات هوانوردی بیشتر-که هزینه‌هایی کمتر نسبت به اکتشاف و بهره‌برداری نفت دارد- درآمدهای ارزی فراوانی به‌دست آورد.

درحال‌حاضر با توجه به اینکه فضای هوایی کشور در اختیار شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران است، این شرکت دولتی، درآمد پروازهای عبوری را به مصرف داخلی می‌رساند اما منظری معتقد است می‌توان این درآمدها را در بخش وسیع‌تری از صنعت هوانوردی هزینه کرد. او در این زمینه توضیح داد: درآمد پروازهای عبوری می‌تواند به جای آنکه صرف امور جاری شرکت فرودگاه‌ها و سرمایه‌گذاری در فرودگاه‌های زیانده شود، در سرمایه‌گذاری‌های جدید استفاده شود تا خروجی مناسب‌تری داشته باشد. با توجه به اینکه فضای عبوری کشور در اختیار حاکمیت است، باید منابع درآمدی پروازهای عبوری نیز در اختیار حاکمیت قرار گیرد و از سوی حاکمیت بخش حمل‌ونقل هوایی کشور یعنی سازمان هواپیمایی کشوری در بخش‌های مختلف صنعت هوانوردی هزینه شود.

این کارشناس صنعت هوانوردی معتقد است درآمد حاصل از پروازهای عبوری ایران را می‌توان به‌طور مناسب در کشور توزیع کرد.

بخشی از این درآمدها را می‌توان صرف نوسازی ناوگان و ایجاد زمینه‌های پرواز ایمن برای هواپیماها کرد و بخشی دیگر را در اختیار فرودگاه‌های مناطق محروم قرار داد.

همچنین بخشی از این درآمدها باید در نوسازی ناوگان یا تجهیزات هوایی برای ارتقای کیفیت پرواز در فضای عبوری ایران به کار گرفت. وی با تاکید بر فراهم شدن زمینه افزایش درآمدهای پروازهای عبوری با افزایش راه‌های هوایی در دولت یازدهم، تاکید کرد: ایران باید به سمت کوتاه‌تر کردن راه‌های هوایی و کاهش نقاط ممنوعه در فضای کشور حرکت کند تا باز هم زمینه برای توسعه راه‌های هوایی فراهم شود.

و سخن آخر...

 براساس آنچه مسئولان صنعت فرودگاهی کشور می‌گویند در سال‌های اخیر درآمد پروازهای عبوری از آسمان کشور به بیش از ۴۰۰میلیارد تومان رسیده که بخشی از این افزایش درآمد، به دلیل تلاش دولت برای افزایش راه‌های هوایی و تسهیل شرایط عبور شرکت‌های خارجی از آسمان ایران بوده است. بر همین اساس، کارشناسان معتقدند توسعه راه‌های هوایی و کاهش نقاط ممنوعه، مهم‌ترین راهکار پیش روی دولت برای استفاده بهینه از درآمد پروازهای عبوری خواهد بود. از سوی دیگر برای استفاده بهینه از این فرصت درآمدزایی، باید ارتقای زیرساخت‌هایی مانند امکانات نوین مدیریت فضا، مدیریت جریان ترافیک و سامانه‌های ارتباطی و نظارتی مکمل زیرساخت‌های فعلی، در دستور کار قرار گیرد.