مناطق آزاد؛ نقشه راه جدیدی برای روابط اقتصادی ایران و کشورهای شورای همکاری

مذاکرات ایران و شورای همکاری برای سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران ممکن است به امضای توافقنامه های سرمایه گذاری منجر شود که در نهایت به نفع دو طرف است.

در همین راستا، ایران اخیرا کشورهای عضو شورای همکاری نظیر عربستان، امارات و قطر را به سرمایه گذاری در مناطق آزاد خود دعوت کرد، علاوه بر اینکه توافقنامه ای با عمان در همین خصوص به امضا رساند.

کشورهای عضو شورای همکاری نیز آمادگی خود برای سرمایه گذاری در این مناطق را اعلام کردند چرا که آن را فرصتی برای تقویت همکاری اقتصادی و افزایش حجم تجارت می دانند.

در سال 2022، حجم تجارت بین ایران و کشورهای عضو شورای همکاری به حدود 20 میلیارد دلار رسید و انتظار می رود این تجارت شاهد رشد قابل توجهی طی سال های آتی باشد.

همانطور که سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران به کشورهای عضو شورای همکاری در راستای دستیابی آسان تر به بازارهای محلی و منطقه کمک خواهد کرد.

به نظر کارشناسان، ممکن است این مذاکرات به امضای توافقنامه های سرمایه گذاری بین ایران و کشورهای عضو شورای همکاری بیانجامد که در نهایت به نفع دو طرف خواهد بود.

دعوت ایران به سرمایه گذاری در مناطق آزاد

حجت الله عبدالملکی، مشاور رئیس جمهور ایران 17 اوت گفت که تهران با کشورهای عضو شورای همکاری برای سرمایه گذاری در مناطق آزاد مذاکره می کند.

وی در گفت وگو با الجزیره، ضمن بسیار مهم خواندن همکاری بین ایران و عربستان، گفت که کشورش مذاکرات عمیقی را با قطر و امارات برای سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران آغاز کرده است.

عبدالملکی که دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری و صنعتی و ویژه اقتصادی ایران نیز است گفت که امارات اخیرا آمادگی اش را برای سرمایه گذاری در مناطق آزاد و ویژه ایران و ایجاد منطقه آزاد مشترک اعلام کرده است.

وی تاکید کرد که ایران به دنبال جذب سرمایه گذاری های عربستان است به ویژه با توجه به اینکه عربستان پیش از این آمادگی خود برای سرمایه گذاری در ایران را اعلام کرده است.

عبدالملکی پیش از این نیز گفته بود که اتاق سرمایه گذاری خارجی در امارات، آمادگی خود برای سرمایه گذاری حدود 100 میلیارد دلاری در مناطق آزاد ایران را اعلام کرده است.

وی درخصوص عربستان افزوده بود که کشورش با ریاض برای تقویت همکاری مشترک در راستای دستیابی به توافق برای ایجاد مناطق آزاد مذاکره می کند.

عبدالملکی تصریح کرده بود که ما به دنبال گسترش مناطق آزاد مشترک با کشورهای دیگر به ویژه کشورهای همجوار و کشورهای عربی و اسلامی هستیم.

وی بیان کرده بود که تهران یادداشت تفاهمی با عمان و سوریه درخصوص همکاری در مناطق آزاد امضا کرده است.

عوامل جذب سرمایه گذاری ها

مناطق آزاد ایران، سکویی برای جذب سرمایه گذاری های خارجی است چرا که مزایای بسیاری نظیر معافیت از عوارض گمرکی و مالیات و تسهیل اقدامات اداری و نزدیکی به بازارهای محلی و منطقه ای دارد.

سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران می تواند از طریق افزایش حجم تجارت دوجانبه، تقویت همکاری اقتصادی و دستیابی آسان تر به بازارهای محلی و منطقه ای، به نفع کشورهای عضو شورای همکاری باشد.

سرمایه گذاری ها در مناطق آزاد ایران همچنین از طریق جذب سرمایه گذاری های خارجی، ایجاد فرصت کاری جدید، تقویت توسعه اقتصادی و دستیابی راحت تر به بازارهای کشورهای عربی و شورای همکاری به نفع ایران خواهد بود.

دولت ایران معتقد است که سرمایه گذاری ها در مناطق آزاد ایران به تولید ناخالص داخلی به میزان 5 درصد طی سال های آتی کمک خواهد کرد.

براساس اطلاعات شورای عالی مناطق آزاد تجاری و صنعتی و ویژه اقتصادی ایران، ایران 15 منطقه آزاد و 33 منطقه اقتصادی ویژه دارد که در آن 2 هزار و 500 شرکت فعالیت می کنند و ارزش صادرات سالانه آنها معادل 18 میلیارد دلار است.

در این مناطق بیش از 700 هزار نفر فعالیت می کنند و این بدان معناست که این مناطق ظرفیت های کاری را از سایر مناطق جذب می کند.

انتظار می رود سرمایه گذاری های خارجی در مناطق آزاد ایران به حدود 100 میلیارد دلار طی سال های آتی برسد و پیش بینی می شود مناطق آزاد ایران، حدود یک میلیون فرصت کاری جدید در سال های آتی ایجاد کند.

راهی برای خروج از بحران

در همین راستا، عامر السبایله، کارشناس مسائل استراتژیک معتقد است که ایران پس از بحران پیچیده در سطح بین المللی، خود را ناچار دید تا سیاست از میان برداشتن اختلافات با همسایگان خود را در پیش گیرد.

وی در گفت وگویی با الخلیج آنلاین افزود که ایران به دنبال این است که هیچ کشوری از اختلافات ایران با کشورهای عضو شورای همکاری سوء استفاده نکند به ویژه پس از آنکه اسرائیل وارد منطقه شده است.

السبایله تصریح کرد که ایران به دنبال از بین بردن اختلافات با کشورهای عضو شورای همکاری و بازسازی روابط مبتنی بر ایده منافع مشترک است.

این کارشناس مسائل استراتژیک معتقد است که سخت می توان باور کرد که این امکان وجود دارد که روابط به سرعت عادی شود چرا که مسائل امنیتی و بی اعتمادی گسترده ای بین دو طرف وجود دارد در نتیجه باید زمان بگذرد و ایران اقدامات حقیقی و عملی برای اعتمادسازی با کشورهای عضو شورای همکاری اتخاذ کند.

وی اشاره کرد که دعوت برای سرمایه گذاری در مناطق آزاد ایران، یکی از راه ها برای اعتمادسازی است که می توان آن را خوب ارزیابی کرد.

السبایله گفت که ایران مرحله اعتمادسازی با کشورهای عضو شورای همکاری را آغاز کرده بنابراین اقدامات عملی در قبال آنها اتخاذ می کند.

وی افزود که ایران به دنبال آن است که منطقه را مرجع روابط مشترک با کشورهای عضو شورای همکاری قرار دهد و درها را به روی امریکا و اسرائیل برای دخالت در این روابط ببندد.

السبایله اشاره کرد که ایده اقتصاد برای تحقق اعتماد سازی و روابط مشترک ایران و شورای همکاری مهم است زیرا همه به دنبال منافع خود هستند.

منافع اقتصادی و سیاسی

از طرفی دیگر حسام عایش، کارشناس مسائل اقتصادی گفت که روابط شورای همکاری و ایران به ویژه با امارات جدید نیست و حجم تبادل تجاری میان دو طرف به 40 میلیارد دلار می رسید و سپس به 10 میلیارد دلار کاهش یافت.

وی افزود که ایران سرمایه گذاری های گسترده ای در امارات دارد و بنابر برخی گزارش ها، تهران 300 میلیارد دلار در امارات سرمایه گذاری دارد.

عایش در گفت وگو با الخلیج آنلاین اشاره کرد که چشم انداز روابط شورای همکاری و ایران به آسانی به جریان در نخواهد آمد بنابراین، سرمایه گذاری ها و روابط اقتصادی یکی از مهم ترین ابزارها برای تاثیرگذاری و عقلانی کردن رویکرد کشورها است.

وی اظهار داشت که تهران به سرمایه گذاری های گسترده نیاز دارد و کشورهای عضو شورای همکاری به متنوع سازی سرمایه گذاری و درآمد خود نیاز دارند و ایران کشور بزرگی است سرمایه گذاری در آن می تواند برای کشورهای عضو شورای همکاری سودمند باشد.

این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید کرد که ایران به سرمایه گذاری گسترده نیاز دارد و دلیل آن حجم تولید ناخالص داخلی این کشور است که تنها به حدود 330 میلیارد دلار می رسد که این رقم برای یک کشور بزرگ نفتی که مساحت و امکانات گسترده ای دارد، مناسب نیست.

وی توضیح داد که اما این سرمایه گذاری ها به سرعت راهی ایران نمی شود زیرا بی اعتمادی و شک و تردید در روابط دو طرف وجود دارد و این امر مستلزم مقدمه چینی از طریق فرصت های اقتصادی و بررسی دقیق آن است.

عایش گفت که این سرمایه گذاری ها باید بازده اقتصادی و مالی داشته باشد که این امر قطعی است و همچنین باید بازده سیاسی نیز داشته باشد.

وی توضیح داد که بازده سیاسی این سرمایه گذاری ها باید در شناساندن نقش سیاسی ایران در منطقه، جلوگیری از دخالت هایی که شورای همکاری از آن نگران است و توانایی برای اعتمادسازی نسبت به اینکه ایران محیط آماده ای برای سرمایه گذاری ها و روابط سیاسی امن تر را فراهم می کند، مجسم شود.