«سرخس» و «دوغارون» در آستانه پیوستن به مناطق آزاد

به گزارش تین نیوز به نقل از بازار، منطقه ویژه اقتصادی سرخس نخستین منطقه ویژه اقتصادی تشکیل شده در کشور بود که موضوع آن در سال ۱۳۷۴ مطرح و در سال ۱۳۷۶ منطقه ویژه اقتصادی سرخس رسماً تشکیل شد و از همان سال ها بحث تبدیل شدن آن به منطقه آزاد مطرح بوده اما تا امروز فرجامی نداشته است.

در حالی که طی این ۲۸ سال، بسیاری از نقاط کشور تبدیل به منطقه آزاد شدند اما سرخس و هم چنین دوغارون از این شانس بی بهره بودند.

منطقه ویژه اقتصادی سرخس نیز که به دلیل موقعیت جغرافیایی و راهبردی در کانون کشورهای عضو اکو قرارگرفته، به عنوان دروازه طلایی ورود به کشورهای آسیای میانه، چین، روسیه و پل ارتباطی بازارهای مهم تجاری آسیای مرکزی با کشورهای حوزه خلیج فارس، اروپا و کشورهای افغانستان و پاکستان شناخته می شود.

سال ۱۳۷۴ بنا به نیاز کشور برای ارتباط با کشورهای تازه استقلال یافته اتحادیه جماهیر شوروی، با تصمیم دولت و آستان قدس رضوی، قرار شد منطقه ویژه اقتصادی در شمال شرقی ترین نقطه کشور در شهرستان سرخس که بخش زیادی از اراضی آن موقوفه است، ایجاد و در نهایت به منطقه آزاد اقتصادی تبدیل شود.

فعالیت این منطقه ویژه اقتصادی هم زمان با افتتاح راه آهن مشهد - سرخس - تجن با حضور رهبران و نمایندگان بیش از ۱۰۰ کشور جهان در سال ۱۳۷۵ آغاز شد و این منطقه که در ۱۵۰ کیلومتری شرق مشهد و ۱۵ کیلومتری شهر سرخس قرار دارد تا امروز چشم انتظار پیوستن به مناطق آزاد کشور بوده است.

سرمایه گذاری در سرخس

آستان قدس رضوی سال ها است که با هزینه سه هزار و ۵۰۰ میلیارد تومانی زمینه ارتقای منطقه ویژه اقتصادی سرخس به منطقه آزاد را فراهم کرده است.

منطقه ویژه اقتصادی سرخس با برخورداری از پنج هزار و ۲۹۰ هکتار از نظر وسعت دومین منطقه ویژه اقتصادی بزرگ کشور است و همه زیرساخت های لازم برای ورود به کشورهای آسیای میانه از طریق مسیرهای ریلی، جاده ای و هوایی نیز در آن ایجادشده است.

ایجاد فرودگاه الماس سرخس با طول باند چهار کیلومتر و عرض ۶۰ متر پس از فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد، بزرگ ترین فرودگاه در شرق کشور است که قابلیت نشست و برخاست انواع هواپیماهای پهن پیکر را دارد.

در حوزه ریلی نیز تاکنون ۴۰ کیلومتر ریل عریض و نرمال در منطقه ویژه اقتصادی سرخس ایجادشده و واگن هایی که وارد ایستگاه سرخس می شوند، ورودشان بدون نیاز به عملیات پرهزینه تعویض بوژی خواهد بود و عملیات تبادل کالا، بارگیری و یا ترانشیپمنت در کنار سکوهای عظیم لیفتراکی انجام می شود.

زیر ساخت ها آماده است

نماینده مردم مشهد در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه تبدیل سرخس به منطقه ازاد می تواند تحول قابل توجهی در حوزه تجارت ایجاد کند می گوید: سرخس و دوغارون از جمله قطب های تجارت هستند که نه تنها فرصتی برای استان خراسان رضوی محسوب می شوند بلکه مسیر توسعه صادرات به کشور های روسیه ،افغانستان و ترکمنستان را تسهیل می کنند.

حجت الاسلام پژمان فر بیان می کند: در طی سال های گذشته تلاش بسیاری توسط نمایندگان ادوار مختلف برای پیوستن این مناطق به جمع مناطق آزاد شده است.

وی با اشاره به این موضوع که آستان قدس رضوی سرمایه گذاری بسیار قابل توجهی در ایجاد زیر ساخت ها داشته است به ما می گوید: در سرخس به دلیل ایجاد خط ریل، فرودگاه و جاده و سایر امکانات و همین طور نقش استراتژیکی که در منطقه دارد زمینه برای تبدیل منطقه ویژه اقتصادی به منطقه آزاد تجاری فراهم است.

وی با بیان اینکه سرخس قابلیت و امکانات منطقه آزاد را دارد بیان می کند: سرمایه گذاری های انجام شده و موجود خود گواه این مدعاست و لذا امیدواریم هر چه زودتر این منطقه نیز به جمع مناطق ازاد کشور بپیوندد زیرا با این اتفاق میمون شاهد ایجاد هزاران شغل و رونق تولید و صادرات خواهیم بود.

سرخس موثر اما گمنام

نماینده مردم سرخس در مجلس شورای اسلامی نیز در این رابطه اذعان می کند: آزاد شدن منطقه در واقع مکمل تمامی اقدامات و سرمایه گذاری های بیش از ۲۶ ساله ای است که تاکنون صورت گرفته و می تواند آن را به نقطه اوج خود برساند.

سید احسان قاضی زاده هاشمی می گوید: این منطقه یک منطقه صادرات محور است و از آنجایی که نزدیکترین منطقه آزاد به مشهد مقدس محسوب می شود، موجب رونق اقتصادی در خراسان رضوی خواهد شد.

وی ادامه می دهد: سرخس عمق استراتژیک دارد، یعنی کل کشورهای آسیای میانه را در بر می گیرد و تقویت کننده کریدور شمال به جنوب بوده و موجب رونق ترانزیت کالا بین روسیه، چین، چابهار و بندرعباس خواهد شد، ضمن اینکه در حال حاضر ترانزیت نهاده های مختلف و گندم بین روسیه و هند از طریق مرز سرخس صورت می گیرد.

قاضی زاده هاشمی جذب سرمایه گذاران خارجی را اولین اثر این منطقه آزاد ذکر کرده و اذعان می کند: حجم تبادلات ریلی ایران از سرخس حدود 2 میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار ست که قالب این تبادلات صادراتی هستند.

قاضی زاده هاشمی اولین اثر آزاد شدن این منطقه را حضور مؤثر و قوی تر سرمایه گذاران خارجی می داند و می افزاید: در حال حاضر نیز روس ها، چینی ها و اماراتی ها پیشنهاد سرمایه گذاری جدی ارزی را در سرخس دارند.

وی با اشاره به اینکه آزاد شدن این منطقه در واقع یک نوع کمک کار و پیش برنده برای سهولت امر سرمایه گذاری خارجی است اذعان می کند: وجود معافیت های مالیاتی و گمرکی باعث جذب سرمایه گذارن خارجی شده و قطعاً می تواند به رونق اقتصادی خراسان رضوی و شهرستان سرخس کمک کند.

وی تاکید می کند: ایجاد منطقه آزاد تجاری- صنعتی سرخس حجم گسترده تری از سرمایه گذاری های داخلی و خارجی را وارد منطقه خواهد کرد که این گسترش حجم سرمایه گذاری، باعث افزایش حجم چرخش های مالی، چرخش های اعتباری، پولی و بانکی شده و حضور بانکهای خارجی و سرمیه گذاران خارجی را به همراه خواهد داشت که اینها همه باعث تحول منطقه و رونق اقتصادی و به تبع آن رونق اشتغال خواهد شد.

وی می گوید: در مقطع بعدی و در مذاکرات بین المللی که کشورمان دارد، امیدواریم معادل این منطقه آزاد در ترکمنستان هم شکل بگیرد تا بتوانیم از این طریق بر روی تقویت بازارچه های مرزی و اقداماتی که در آنجا صورت خواهد گرفت، ایفای نقش کنیم.

نماینده مردم سرخس، فریمان، احمدآباد و رضویه در مجلس شورای اسلامی می گوید: به دنبال این هستیم که مسیر سوآپ گاز، گوگرد، برق و حوزه انرژی از طریق مرز سرخس صورت گیرد و قطعاً ما در آینده شاهد تحولات جدی در منطقه خواهیم بود.

چشم انداز انتقال ۲۰ میلیون تن بار

رئیس هیئت مدیره منطقه ویژه اقتصادی سرخس نیز در خصوص اهمیت این منطقه اظهار می کند: سرخس دروازه واردات و صادرات ایران به کشورهای حوزه CIS، روسیه و چین به حساب می آید و علاوه بر ارتباط ریلی و جاده ای با کشورهای همجوار، مزیت های قابل توجهی در حوزه تولید دارد.

محمدرضا برهمند با بیان اینکه حدود ۷۰ درصد ترانزیت ریلی کشور از مرز سرخس انجام می شود می گوید: از همین رو سرخس یک مرز شناخته شده بین المللی در حوزه ریلی به شمار می رود.

وی می افزاید: اگرچه رشد و توسعه تولید یکی از اهداف در دست اقدام منطقه به شمار می رود، اما برنامه اصلی در حوزه لجستیک با چشم انداز انتقال حدود ۲۰ میلیون تن بار در سال است ضمن این که میزان انتقال بار در سال ۱۴۰۰ تقریبا ۲۴۰ هزار تن بود و در سال گذشته به ۳/۴ میلیون تن افزایش یافت.

وی تاکید می کند: با توجه به ظرفیت و زیرساخت های موجود، در تلاش هستیم در یک بازه حداقل سه ساله، این رقم به ۲۰ میلیون تن برسد.

برهمند می افزاید: در مسیر تحقق این هدف، راه اندازی قطار برنامه ای چین-سرخس در دستور کار است و امیدواریم قطار برنامه ای از مرز خورگس قزاقستان تا مرز سرخس ایران را تا ظرفیت روزانه ۵ قطار برسانیم و این هدف در دسترس و قابل انجام است.

رئیس هیئت مدیره منطقه ویژه اقتصادی سرخس اذعان می کند: در این راستا در سال گذشته قراردادی با سرمایه گذار چینی به امضا رسید و در حال حاضر هم در مرحله اجرای قرارداد هستیم. یکی از تعهدات طرف چینی، انتقال روزانه ۶ قطار باری برنامه ای است، به گونه ای که مشخص باشد در روزهای هفته چه باری از مرز قزاقستان تا سرخس به مقصد بندرعباس یا ترکیه (از طریق مرز رازی) منتقل می شود. این برنامه با یک قطار در روز آغاز خواهد شد و به روزانه ۶ قطار افزایش داده می شود.

وی می گوید: در این منطقه سعی شده با کاهش هزینه های تولید به حداقل، شرایطی فراهم شود تا سرمایه گذاران بتوانند با قیمت مناسب محصولات خود را عرضه کنند و از این طریق کمک جدی به مهار تورم شود. علاوه براین هزینه های حمل و نقل به شدت کاهش داده شده است.

برهمند ابراز می کند: با توجه به این که بیشتر مواد اولیه محصولاتی که وارد کشور می شود وارداتی است، تلاش شده علاوه بر واردات مواد اولیه از کشورهای چین، تاجیکستان و ازبکستان با کمترین هزینه، محصولاتی هم که به کشورهای روسیه و حوزه CIS صادر می شود، تقویت شده و با هزینه کمتری انجام شود.

بستر جدید صادرات

حسین جعفری یکی از فعالان اقتصادی و صادرکنندگان کالا در خراسان رضوی اظهار می کند: منطقه ویژه اقتصادی دوغارون در نقطه صفر مرزی با کشور افغانستان و در فاصله ۱۸ کیلومتری شهرستان تایباد واقع شده لذا قرار داشتن در مسیر جاده ابریشم و کریدورهای بین المللی و وجود گمرک دوغارون با بیش از صدسال قدمت می تواند ارتقای منطقه ویژه دوغارون به منطقه آزاد تجاری و صنعتی را در گسترش روابط اقتصادی ایران و افغانستان شتاب دهد.

این فعال اقتصادی تأکید می کند: دوغارون درست در ۱۲۰کیلومتری با ولایت هرات که کانون مبادلات و فعالیت های اقتصادی افغانستان است قرار دارد و لذا نمی توان از این مزیت ها به همین راحتی عبور کرد.

جعفری به ما می گوید: منطقه ویژه اقتصادی دوغارون نیز به دلیل هم جواری با کشور افغانستان از ظرفیت بسیار برای تبدیل شدن به منطقه آزاد برخوردار است و هرگونه تعلل در این راستا فرصت سوزی به حساب می آید.

وی به ما می گوید: در منطقه دوغارون نیز افغانستان کشور اول هدف صادراتی خراسان رضوی است و سالانه میلیاردها دلار صادرات به این کشور انجام می شود و لذا ازآنجاکه خراسان رضوی در کریدور شمال به جنوب قرارگرفته و کالاها می توانند از طریق گمرک دوغارون به طور مستقیم از بندر چابهار به افغانستان ترانزیت شوند لذا پیوستن این مناطق به مناطق آزاد گامی روبه جلو محسوب می شود.

این فعال اقتصادی با اشاره به این موضوع که با این شرایط، اتکا به پایانه خروجی در دوغارون کافی نیست و با تبدیل منطقه ویژه اقتصادی دوغارون به منطقه آزاد می توان با توسعه سرمایه گذاری در آن، بستر جدید در حوزه صادرات و ترانزیت برای ایران فراهم کرد.

پیوستن سرخس و دوغارون به مناطق آزاد قطعی است

استاندار خراسان رضوی در همین رابطه از تایید مصوبه ایجاد مناطق آزاد اقتصادی سرخس و دوغارون درمجمع تشخیص مصلحت نظام خبر می دهد.

یعقوبعلی نظری در نشست اعضای شورای اداری خراسان رضوی در مشهد در این رابطه گفت: لایحه ایجاد منطقه آزاد تجاری-صنعتی سرخس در مجلس شورای اسلامی حدود یک ماه گذشته مصوبه ای را تحت عنوان آزاد شدن منطقه ویژه دوغارون و سرخس داشت که هفته گذشته در شورای نگهبان هم مورد تایید قرار گرفت.

وی افزود: سپس این مصوبه از شورای نگهبان به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال و پس از بررسی ها در مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز منطقه آزاد شدن سرخس و دوغارون تایید شد.

نظری عنوان کرد: با تمرکز ویژه ریاست محترم جمهور، ما هم در استان پیگیری های لازم در حوزه این دو منطقه را داشتیم و روز گذشته به صورت رسمی این اتفاق خوب رخ داد.

وی با اشاره به اهمیت مرزهای خراسان رضوی تاکید کرد: خراسان رضوی با ترکمنستان به عنوان دروازه ورودی آسیای میانه و افغانستان هم مرز است که روابط اقتصادی با این کشورها به ویژه افغانستان برای ما اهمیت زیادی دارد.

استاندار خراسان رضوی ادامه داد: یکی از مزیت های ویژه این استان قرار گرفتن در کریدورهای ویژه تجاری دنیا است؛ کریدور شمال-جنوب ، شرق-غرب و دروازه ورودی سرخس که تا چابهار و بندرعباس کشیده می شود.

نظری با تاکید بر این که «حوزه ترانزیتی برای ما اهمیت ویژه ای دارد» متذکر شد: طی سال گذشته ۴۳ درصد در حوزه ترانزیتی رشد داشتیم و بالاترین تردد ریلی کشور هم در رمز سرخس به ثبت رسید.

استاندار اذعان کرد: در مرز دوغارون هم پس از تغییر و تحولاتی که در افغانستان رخ داد، رشد زیادی داشتیم که این روند صعودی همچنان ادامه دارد. همچنین حدود دو ماه گذشته ریل افغانستان هم به صورت رسمی افتتاح شد و این کریدورها می تواند نقش اثرگذاری در افزایش مبادلات اقتصادی ما داشته باشند.