حمل و نقل ریلی قاتل شهرها یا نجات دهنده ؟ افسانه دوپارگی شهری را بشکافیم
وضعیتی که امروز کلان شهرهای ما با آن دست وپنج نرم می کنند ، از آلودگی هوای کشنده تا ترافیک های فلج کننده، تصادفی نیست .
وضعیتی که امروز کلان شهرهای ما با آن دست وپنج نرم می کنند ، از آلودگی هوای کشنده تا ترافیک های فلج کننده، تصادفی نیست .
به گزارش تین نیوز به نقل از پرتال حمل و نقل ریلی، وحید علی قارداشی عضو هیات مدیره انجمن حمل و نقل پاک و ایمن در نشستی تخصصی در دوره «شهرداد» ، با تشریح دقیق نقش راه آهن در برنامه ریزی منطقه ای و شهری ، استدلال می کند که آنچه امروز در آن گرفتاریم ، حاصل بذرهایی است که در دهه های گذشته کاشته ایم . این گزارش به بررسی عمیق سخنان وی و راهکارهای جهانی برای نجات شهرها می پردازد .
میراث گذشته و ضرورت تغییر ریل گذاری
«این جهان کوه است و فعل ما ندا»؛ این بیت مولانا آغازگر بحثی بود که نشان می دهد وضعیت امروز شهرهای ما نتیجه کنشگری های دیروز است . همان طور که لندن در دهه ۱۹۵۰ با «زمستان سیاه» و مرگ هزاران نفر بر اثر آلودگی مواجه شد و مسیر خود را تغییر داد ، یا مکزیکوسیتی که روزگاری آلوده ترین شهر جهان بود و اصلاح شد، شهرهای ایران نیز محکوم به تغییرند . اما این تغییر چگونه ممکن است ؟ پاسخ در بازخوانی نقش زیرساخت های حمل ونقلی ، به ویژه راه آهن نهفته است .
راه آهن و خاصیت «زایندگی» : از دزدآب تا زاهدان
تاریخ ایران گواهی می دهد که ریل ، شهرساز است . علی قارداشی با اشاره به تحول نام و ماهیت شهرها ، مثال های می زند :
زاهدان (دزدآب سابق) : روستایی کوچک که با ورود خط راه آهن از هند (توسط انگلستان) در اواخر قاجار و اوایل پهلوی ، به مرکز استان سیستان و بلوچستان تبدیل شد و شهرهای باستانی مثل زابل را پشت سر گذاشت . هنوز هم گران ترین بخش زاهدان (بلوار مطهری) در مجاورت همان ریل قدیمی است .
اراک (سلطان آباد) : شهری که در رقابت با همدانِ چند هزار ساله، به لطف عبور راه آهن سراسری در کمتر از ۱۰۰ سال هم وزن آن شد .
قائم شهر (شاهی) : که جایگزین قطب های تاریخی مازندران مثل آمل و بابل شد .
این خاصیت «زایندگی» (Generativity) راه آهن است . اگر این زایندگی با برنامه ریزی همراه باشد ، توسعه پایدار شکل می گیرد و اگر رها شود ، نتیجه اش سکونتگاه های غیررسمی و حاشیه نشینی است ؛ مانند محله «کشتارگاه» یا «شهرک ولیعصر» در پشت راه آهن اراک .
