این رقم در سال به چیزی در حدود 9 میلیارد و 125 میلیون لیتر تا 11 میلیارد لیتر قاچاق سوخت می رسد. اگر به برخی داده ها از نرخ فروش بنزین آزاد در استان های جنوبی و نزدیک مرز نگاهی بیاندازیم شاهد فروش بنزین با نرخی در حدود 30 هزار تومان هستیم.
البته باید توجه داشت که 90 درصد قاچاق سوخت کشور مربوط به گازوئیل است. در نتیجه بخش محدودی از آن یعنی کمتر از 10درصد به بنزین مربوط می شود. اما اگر همین 10 درصد را در نظر بگیریم، ارزش بنزین قاچاق شده (تنها حوزه بنزین) به رقمی در حدود 27 تا 32 هزار میلیارد تومان خواهد رسید.
سوال اینجا است که آیا این میزان از قاچاق انگیزه ای برای سرمایه گذاری در مسیرهای موازی یا تجهیزاتی که می تواند قاچاق را کاهش دهد ایجاد نمی کند؟
ریل؛ مسیر ایمن و کم هزینه انتقال سوخت، اما با ظرفیت های محدود
یکی از مسیرهایی که نه تنها برای مقابله با قاچاق بلکه برای کاهش هزینه های حمل و نقل و خطرات جاده ای مطرح می شود، جابه جایی سوخت از طریق ریل است.
با وجود اینکه استفاده از ریل برای انتقال سوخت به ویژه در جغرافیای گسترده ایران، مزایای زیادی دارد، اما به گفته برخی کارشناسان در حال حاضر حداکثر استفاده از این ظرفیت در حال انجام است.
به عبارت دیگر اگر قرار است از ریل به عنوان ابزاری برای کاهش هزینه ها و ریسک های انتقال سوخت به ویژه در حوزه قاچاق استفاده شود، باید ظرفیت انتقال سوخت به طور چشمگیری افزایش پیدا کند.
قاچاق میلیاردی سوخت؛ آیا سرمایه گذاری گسترده دولت در ریل توجیه پذیر نیست؟
حال سوال این است که آیا با وجود ارقام عظیمی که از قاچاق سوخت شاهد هستیم، آیا سرمایه گذاری در اصلاح الگوی انتقال سوخت در کشور توجیه اقتصادی ندارد؟ چنین سرمایه گذاری نیاز به رویکرد کوتاه مدت و فوری دارد.
در چنین شرایطی دولت و سازمان برنامه و بودجه باید منابع لازم برای توسعه امکانات ریلی برای انتقال سوخت را مورد توجه قرار دهند. در خصوص نقش دستگاه های اجرایی این حوزه مانند وزارت راه (راه آهن جمهوری اسلامی ایران) نیز باید طرحی فوری برای اعلام زیرساخت های مورد نیاز و رقم سرمایه گذاری ایجاد این زیرساخت ها ارائه شود.
