آمریکا کشورهای طرفدار کربن صفر را تهدید کرد

ائتلاف رسیدن به صفر یک اتحاد جهانی است که توسط مجمع جهانی دریانوردی و مجمع اقتصادی جهان در سال۲۰۱۹ راه اندازی شد. این ائتلاف بیش از ۲۰۰عضو از جمله شرکت های کشتیرانی، بنادر، تأمین کنندگان سوخت، مؤسسات مالی و سازمان های غیردولتی دارد و هدف اصلی آن تجاری سازی کشتی های بدون انتشار کربن تا سال۲۰۳۰ است.

در حالی که کشورهای جهان برای مقابله با تغییرات آب و هوایی تلاش می کنند، حالا «رویترز» با انتشار گزارشی اعلام کرده که دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا موضعی تهاجمی علیه یک توافق نامه کلیدی سازمان بین المللی دریانوردی اتخاذ کرده است. براساس این گزارش، دولت ایالات متحده آمریکا با صدور بیانیه ای کشور های جهان را تهدید کرد که در صورت عدم رد توافق نامه کاهش انتشار سوخت دریایی سازمان بین المللی دریانوردی، با تعرفه ها، محدودیت های ویزا و عوارض بندری سخت مواجه خواهند شد.

به گزارش تین نیوز به نقل از روزنامه اقتصاد سرآمد، کشورهای جهان از طریق سازمان بین المللی دریانوردی وابسته به سازمان ملل، در ماه آوریل پیش نویس توافق نامه ای را امضا کردند که براساس آن، کشتی هایی که استانداردهای جهانی انتشار کربن را نقض کنند، ملزم به پرداخت هزینه خواهند شد. بررسی ها نشان می دهد که صنعت کشتیرانی جهانی حدود ۳درصد از انتشار دی اکسیدکربن جهان را تشکیل می دهد و توافق IMO با هدف تسریع در روند کربن زدایی طراحی شده است. در حالی که حدود ۹۰درصد تجارت جهانی از طریق دریا انجام می شود، انتشار گازهای گلخانه ای بدون وجود یک مکانیسم توافق شده به طور فزاینده ای افزایش خواهد یافت. در چنین شرایطی وزارت امور خارجه آمریکا در روزهای اخیر به کشورهای عضو IMO هشدار داده است که چارچوب موسوم به «چارچوب صفر خالص» را نپذیرند. سخنگوی این وزارتخانه اعلام کرده که آمریکا به طور فعال در حال بررسی و آماده سازی اقداماتی از جمله اعمال تعرفه ها، محدودیت های ویزا و یا عوارض بندری است.

دولت ترامپ در راستای تقویت قدرت اقتصادی آمریکا و ایفای نقش پررنگ تر در کشتیرانی جهانی، از تعرفه ها به عنوان ابزاری برای کسب امتیازات بیشتر از شرکای تجاری خود استفاده می کند. واشنگتن با تهیه پیش نویسی که منجربه توافق شد، از مذاکرات مربوط به کاهش کربن خارج شد و در ماه آگوست اعلام کرد علیه کشورهایی که از این توافق حمایت کنند اقدام خواهد کرد؛ چراکه به باور واشنگتن این اقدامات باری غیرضروری بر صنعت کشتیرانی تحمیل می کند و کمک چندانی به کاهش انتشار گازهای گلخانه ای نخواهد کرد. این در حالی است که سازمان بین المللی دریانوردی مستقر در لندن، که شامل ۱۷۶کشور عضو است، مسئولیت تنظیم مقررات ایمنی و امنیت کشتیرانی بین المللی و جلوگیری از آلودگی های ناشی از آن را برعهده دارد. به گفته سخنگوی IMO، جلسه بعدی این سازمان در ماه اکتبر فرصتی مناسب برای رسیدگی به نگرانی های کشورهای عضو پیش از آغاز فرایند تصویب خواهد بود.

زمینه های توافق برای به صفر رساندن کربن

توافق نامه موسوم به «چارچوب صفر خالص» یک توافق بین المللی با هدف کاهش انتشار گازهای گلخانه ای از سوخت های دریایی است. اقدام دولت آمریکا پیرامون تهدید کشورهای موافق اجرای این توافق نامه طی روزهای گذشته تنش های جدیدی در روابط بین المللی ایجاد کرده است، تنش هایی که می تواند صنعت کشتیرانی را مختل کند. سازمان بین المللی دریانوردی با ۱۷۶عضو، مسئولیت تنظیم مقررات ایمنی، امنیت و جلوگیری از آلودگی در حمل ونقل دریایی را برعهده دارد. صنعت کشتیرانی حدود ۳درصد از انتشار جهانی CO۲ را تشکیل می دهد و حدود ۹۰درصد تجارت جهانی از طریق دریا انجام می شود. بدون مکانیسم های مؤثر، انتشارها افزایش خواهد یافت. در آوریل ۲۰۲۵، IMO پیش نویس توافقی را تصویب کرد که از سال ۲۰۲۸، کشتی ها را ملزم به پرداخت جریمه برای نقض استانداردهای انتشار کربن می کند. این چارچوب شامل عوارض بر سوخت های با انتشار بالا و مکانیسم قیمت گذاری گازهای گلخانه ای است. این توافق با رأی ۶۳کشور در مقابل ۱۶مخالف و ۲۴ممتنع تصویب شد، اما برای نهایی شدن نیاز به اکثریت در جلسه اکتبر دارد. این اقدام بخشی از استراتژی IMO برای دستیابی به اهداف صفر خالص تا سال ۲۰۵۰ است، اما مخالفانی مانند آمریکا آن را «مالیات جهانی کربن بر آمریکایی ها» می دانند.

آمریکا در آوریل ۲۰۲۵ از مذاکرات IMO خارج شد و در اوت همان سال، اعلام کرد؛ علیه کشورهایی که از این چارچوب حمایت کنند، تلافی خواهد کرد. وزارت خارجه آمریکا به طور فعال با کشورهای عضو تماس گرفته و هشدار داده که در صورت تصویب توافق، اقدامات تنبیهی مانند تعرفه های تجاری، محدودیت های ویزا و عوارض بندری اعمال خواهد شد. سخنگوی وزارت خارجه تأکید کرده که آمریکا به طور فعال گزینه هایی مانند تعرفه ها، محدودیت های ویزا یا عوارض بندری را بررسی و آماده  و حتی شرکای خود را به اقدامات مشابه تشویق می کند. به گزارش رسانه ها، این تهدیدها بخشی از استراتژی گسترده تر ترامپ برای تقویت اقتصاد آمریکاست. همچنین دولت ترامپ این توافق را «غیرقابل دستیابی» می داند و معتقد است که استانداردهای سوخت و انتشارها، هزینه ها را برای شهروندان آمریکایی افزایش خواهد داد.

واکنش های بین المللی به تهدید آمریکا

بررسی رسانه های بین المللی جهان نشان می دهد که واکنش های صورت گرفته از سوی دولت های مختلف به این تهدیدهای آمریکا متنوع بوده است. دولت هلند تأیید کرده که از سوی نمایندگان آمریکایی، هشدار شفاهی دریافت کرده مبنی بر اینکه در صورت حمایت از توافق، با تعرفه ها یا اقدامات تلافی جویانه مواجه خواهد شد. اتحادیه اروپا، به ویژه بروکسل، با تلاش های آمریکا برای مختل کردن توافق مخالفت کرده و آن را «تلاش برای غرق کردن توافق جهانی انتشارهای دریایی» توصیف کرده است. در این میان، برخی تحلیلگران هشدار می دهند که مخالفت آمریکا می تواند اتخاذ کلی چارچوب را به خطر بیندازد و اقتدار IMO را تضعیف کند. در عین حال، کشورهایی مانند چین و هند ممکن است از این تنش ها برای پیشبرد منافع خود استفاده کنند. در فضای مجازی، مانند پلتفرم X، بحث هایی درباره کمپین آمریکا برای derail مالیات کربن IMO وجود دارد، جایی که ایالات متحده پس از شکست در آوریل، فشارهای پشت صحنه را افزایش داده است.

از منظر زیست محیطی نیز این تهدیدها می تواند پیشرفت جهانی در کاهش انتشارها را کند نماید. صنعت کشتیرانی بدون مقررات یکپارچه، ممکن است به سمت سوخت های کثیف تر گرایش یابد که با اهداف پاریس همخوانی ندارد. تحلیلگران پیش بینی می کنند که بدون این چارچوب، انتشارها افزایش یابد و اهداف صفر خالص ۲۰۵۰ IMO به خطر بیفتد. از دیدگاه اقتصادی، تعرفه های آمریکا می تواند زنجیره تأمین جهانی را مختل کند. ایالات متحده به عنوان بزرگ ترین اقتصاد جهان، می تواند با اعمال عوارض بندری، هزینه های حمل ونقل را افزایش دهد که در نهایت به مصرف کنندگان آمریکایی و جهانی منتقل می شود. این اقدام ممکن است منجربه جنگ تجاری جدید شود؛ به ویژه با متحدانی مثل اروپا و کانادا. بااین حال، حامیان ترامپ استدلال می کنند که این رویکرد، منافع اقتصادی آمریکا را اولویت می دهد و می تواند مذاکرات بهتری برای تجارت عادلانه به ارمغان بیاورد.

این تهدیدهای دولت آمریکا در در روابط بین الملل نشان دهنده بازگشت به سیاست هایی است که می تواند اعتماد به سازمان های چندجانبه مانند IMO را کاهش دهد. اگر آمریکا موفق به جلوگیری از تصویب شود، ممکن است مدل های منطقه ای جایگزین ظاهر شوند که کارایی کمتری دارند. همچنین این مسئله می تواند تنش ها با چین را افزایش دهد، زیرا پکن از توافق IMO حمایت می کند. به باور کارشناسان، تهدیدهای آمریکا علیه کشورهایی که توافق IMO را رد نمی کنند، نقطه ای بحرانی در تقابل بین منافع ملی و تعهدات جهانی است. در حالی که دولت ترامپ بر حفاظت از اقتصاد داخلی تأکید دارد، این رویکرد می تواند تلاش های جمعی برای مقابله با تغییرات آب و هوایی را تضعیف کند.