دوغارون، فرصت های از دست رفته در تجارت با افغانستان

به گزارش تین نیوز به نقل از ایرنا، مرز بین المللی دوغارون در شهرستان تایباد و در فاصله ۲۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشهد اصلی ترین دروازه رسمی تجاری ایران و افغانستان در شرق کشور است، کالاهای ایرانی از دوغارون در حالی راهی بازارهای افغانستانی ها می شود که این کشور نخستین شریک صادراتی استان خراسان رضوی است.

سالانه ۲.۵ میلیارد دلار کالا از مناطق مختلف کشور از طریق مرز دوغارون به افغانستان صادر می شود که فراورده های نفتی، مواد غذایی، مصالح ساختمانی و میوه و تره بار بیشترین صادرات به این کشور با ۴۰ میلیون نفر جمعیت را تشکیل می دهد.

ایران با هفت کشور ترکیه، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، پاکستان، عراق، افغانستان و ارمنستان مرز زمینی دارد که هریک از آنها در حوزه پذیرش کالاهای صادرات ایرانی جایگاه ویژه و متمایزی دارند.

دوغارون مهمترین مسیر صادرات و ترانزیت کالا به افغانستان بوده و این کشور با ۶ کشور ایران، پاکستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان و چین هم مرز است، اما فعالان اقتصادی و سرمایه گذاران افغان نگاه ویژه ای به دوغارون دارند.

فعالیت های اقتصادی و نقش راهبردی دوغارون فرصتی شد تا با تلاش مدیران و مسوولان دستگاههای متولی کشوری، استانی و شهرستانی در سال ۱۴۰۲ منطقه ویژه اقتصادی دوغارون جای خود را به منطقه آزاد تجاری - صنعتی بدهد و بستر ایجاد فرصت های مراودات اقتصادی، اشتغال پایدار، ارتقای زندگی و معیشت ساکنان این خطه مرزی باشد و نگاه تجار افغانستان و شرکای آنها به این کانون اقتصادی را متفاوت کند.

اما به رغم ویژگی های خاص گذرگاه دوغارون که در ردیف یکی از پنج گمرک برتر کشور قرار دارد، این منطقه هنوز به شکوفایی که از آن انتظار می رود، نرسیده است.

صادرات کالا از ایران به کشورهای همجوار یکی از پرسودترین تجارت ها به شمار می رود، پس تردیدی نیست که همسایگان کشور ما اصلی ترین مقاصد صادرات کالاهای ایرانی هستند، از این رو نشان دادن جایگاه راهبردی گذرگاه ها به رقبا که در واقع همان کشورهای همسایه هستند نیازمند نگاه ویژه دولتمردان جمهوری اسلامی ایران در همه سطوح است.

جذب سرمایه گذاری داخلی و خارجی، فرماندهی واحد برای فعالیت های حوزه صادرات، واردات، ترانزیت و مسافر، ایجاد اشتغال پایدار، تامین معیشت خانواده های مرزنشین از جمله مطالبات و محورهای تسهیل در صادرات و رونق تجارت در مرز دوغارون است.

دوغارون و تسهیل در عرضه کالاهای ایرانی در بازارهای هدف

مدیرعامل سازمان منطقه آزاد تجاری- صنعتی دوغارون گفت: افزون بر ۲ و نیم میلیارد دلار کالا سالانه از دوغارون به افغانستان صادر می شود که این رقم بیشتر از مجموع صادرات کالاهای ایرانی به اروسیا و اروپا است، این سطح تعاملات تجاری نشان از جایگاه برجسته گذرگاه رسمی دوغارون دارد.

محمدرضا مودوی افزود: همسایگی افغانستان با چین، پاکستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان برای ایران یک فرصت طلایی است، گسترش تجارت جمهوری اسلامی ایران با افغانستان از طریق دوغارون می تواند زمینه ای برای روانه شدن کالاهای ایرانی به سمت بازارهای هدف این پنج کشور مذکور باشد.

وی ادامه داد: افغانستان در گام نخست باید به دنبال فراهم کردن زیرساخت های لازم در حوزه افزایش فعالیت های اقتصادی خود برای جلب نگاه کشورهای همسایه باشد که تعاملات آنها با هر یک از کشورهای ایران، تاجیکستان، چین، ترکمنستان و ازبکستان می تواند این مهم را محقق کند و نیم نگاهی برای به دست گرفتن بازارهای اروپایی باشد.

به گفته وی، تراز تجاری ایران با افغانستان همواره مثبت است که دوغارون سهم زیادی را از آن خود کرده است، واردات سالانه کمتر از ۵۰ میلیون دلاری کالا از افغانستان به ایران از دوغارون همواره مورد انتفاد فعالان اقتصادی افغان قرار گرفته است که شواهد نشان می دهد در آینده ای نزدیک آن را افزایش خواهند داد.

مدیر عامل منطقه آزاد تجاری- صنعتی دوغارون اظهار کرد: واردات کالاهای افغانستانی به منطقه آزاد دوغارون و انجام فرآیندهای فرآوری و صادرات مجدد با نام و نشان کالاهای افغانستانی ها نقش زیادی در افزایش تراز تجاری افغان ها با ایران دارد.

مودودی گفت: جایگاه راهبردی دوغارون بر تجار و سرمایه گذاران افغانستانی پوشیده نیست، صادرات ۶۰ درصد کالاهای ایرانی از این معبر به سمت افغانستان و بازارهای هدف این کشور نشان از موقعیت متمایز آن در بین سایر مرزهای کشور دارد.

وی بیان کرد: فعالیت های معدنی، صنعتی، تجاری، لجستیک، نمایشگاهی و توریست پذیری در دوغارون برای ایران و افغانستان حائز اهمیت است که ارزآوری چشمگیری را برای کشور به همراه خواهد داشت.

نبود فرماندهی واحد در گذرگاه دوغارون

فرماندار تایباد در ادامه گفت: نبود فرماندهی واحد برای فعالیت های حوزه صادرات، واردات، ترانزیت و مسافری در دوغارون مهمترین چالش های پیش روی این کانون اقتصادی به شمار می رود، مرزی با ظرفیت هایی طلایی که هنوز نتوانسته است این مهم در آن محقق شود.

حسین جمشیدی افزود: جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی آنچنان که از دوغارون انتظار می رود هنوز در این منطقه جای خود را برای ورود فعالان اقتصادی به آن باز نکرده و رقابت پذیری همچنان در آن نقش کمرنگی را به خود گرفته است.

وی ادامه داد: ایجاد فرصت های شغلی پایدار برای ساکنان این خطه مرزی در کنار ظرفیت های طلایی دوغارون همچنان مغفول مانده است و نتوانسته دغدغه به حق مرزنشینان را در چارچوب قانون کاهش دهد.

فرماندار تایباد با بیان اینکه افغانستانی ها سالانه بیش از یک و نیم میلیارد دلار در بخش درمان هزینه می کنند، بیان کرد: مردم این کشور همسایه هم اینک خدمات درمانی مورد نیاز خود را با سفر به سمت کشور هندوستان دریافت می کنند.

جمشیدی افزود: فاصله ۱۲۰ کیلومتری شهر هرات با دوغارون فرصتی برای به دست گرفتن جمعیت افزون بر سه میلیون نفری این شهر مهم افغانستان و شهرهای همجوار آن است که بدون تردید می توان زمینه ای برای فراهم کردن زیرساخت های حوزه گردشگری سلامت قلمداد کرد.

به گفته وی، متاسفانه در موضوع گردشگری و جذب گردشگر تاکنون در مرز دوغارون گام های مثبتی برداشته نشده است، که این مهم نیاز به توجه مسوولان کشوری و استانی دارد و در این میان نباید ارزآوری به کشور را نادیده گرفت.

وی اظهار کرد: خراسان رضوی به دلیل این که از شرایط مطلوب جغرافیایی، موقعیت خاص اقلیمی، مذهبی و تاریخی در منطقه بهره می برد و از آن جایی که توسعه بخش سلامت این استان در چند سال گذشته شکوفا و رونق گرفته است، مقصد گردشگری سلامت شمار زیادی از گردشگران محسوب می شود.

فرماندار تایباد اضافه کرد: امنیت مرزهای شمال شرق، نزدیک بودن ایران به افغانستان و قرابت های فرهنگی دیرینه ۲ کشور، نگاه شهروندان افغانستانی به دوغارون و کشور ما را دوچندان کرده است که این مهم نیاز به تقویت دارد.

بیشترین حجم کار منطقه آزادی تجاری دوغارون، ترانزیت کالا از طریق بندرعباس است. کالاهای بازرگانان افغانستانی، پاکستانی و گاه هندی و دیگر ملل همسایه افغانستان از طریق کشورهای حوزه خلیج فارس به گمرک های بندرعباس و بندر لنگه منتقل و از آنجا به گذرگاه رسمی دوغارون ترانزیت می شود.

پایانه مرزی و منطقه آزاد تجاری- صنعتی دوغارون در ۱۸ کیلومتری شهر تایباد و همجوار با کشور افغانستان، در زمره پنج پایانه برتر اقتصادی کشور است.

خراسان رضوی از شرق حدود ۳۰۲ کیلومتر مرز مشترک با کشور افغانستان دارد که ۹۰ کیلومتر از این امتداد در شهرستان تایباد است.

شهرستان ۱۵۱ هزار نفری تایباد در ۲۲۵ کیلومتری جنوب شرقی مشهد واقع است.