توقف کامیون ها در دوغارون؛ خوابی که گران تمام می شود

به گزارش تین نیوز به نقل از بازار،  سال هاست که مسئولان حوزه حمل ونقل و به ویژه شرکت های بخش خصوصی بین المللی بر سر خواب کامیون ها و توقف چندروزه آن ها در مرز دوغارون به عنوان دروازه اصلی تجارت با افغانستان با متولیان امر مناقشه دارند.

وضعیت راه های منتهی به مرز دوغارون و معطلی چندروزه کامیون های باری به دلیل بی نظمی؛ بازرسی خودروها، ناهماهنگی دستگاه های اجرایی و کمبود نیرو در مرز و یا برخی اتفاقات غیرمنتظره مانند درگیری های مرزی موجب شده تا هم چنان زمان توقف خودروهای باری برای شرکت های حمل ونقل هزینه ساز شود.

این مشکل که بنا بر فعالان این حوزه افزون بر دو دهه در این گذرگاه مرزی خودنمایی می کند هنوز به طور کامل برطرف نشده و به قولی موجب فرصت سوزی در برابر کشورهای همسایه می شود.

بنا بر اظهارات رئیس اداره ترانزیت و حمل ونقل بین المللی اداره کل راهداری خراسان رضوی بررسی های صورت گرفته در خصوص افزایش مدت زمان خواب ناوگان ها در پایانه های مرزی از جمله دوغارون و هم چنین پایانه مرزی لطف آباد – سرخس عمدتاً نشات گرفته از مشکلات داخلی است.

تا پیش از تابستان ۱۴۰۰ و قبل از روی کار آمدن طالبان در افغانستان، سالانه یک و نیم میلیارد دلار صادرات، سه میلیارد دلار ترانزیت خروجی و ۲۰ میلیون دلار واردات از طریق مرز دوغارون بین ایران و افغانستان انجام می شد که باروی کار آمدن طالبان این آمار به شدت کاهش یافت.

رقبای ایران به دنبال ایجاد مسیرهای جدید

رئیس کمیسیون حمل ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی خراسان رضوی  اظهار می کند: در شرایطی که کشور در دایره تحریم و جنگ اقتصادی قرار دارد لذا باید از مرز دوغارون به عنوان فرصت استفاده کرد و برای توسعه و سرعت بخشیدن به صادرات کالا استفاده کرد.

احمد زمانیان یزدی مشکل اتلاف وقت برای تردد خودروهای ترانزیتی و حامل کالاهای صادراتی را مشکلی دیرینه می خواند و می گوید: البته امسال به دلیل کاهش بارهای صادراتی تردد در مرز کاهش داشت و شاهد رفت وآمد آسان تری نسبت به گذشته بودیم اما واقعیت این است که این مشکل هنوز به طور کامل رفع نشده است و به محض افزایش حجم بارهای صادراتی این مشکل بیش از گذشته خود را نشان می دهد.

وی اذعان می کند: توقف ناوگان حمل ونقل بین المللی و ترانزیتی در مرز و مشکلاتی که این روند برای رانندگان به وجود آورده است به دفعات در جلسات متعدد با مسئولان امر مطرح شد و لذا تداوم این وضعیت ما را بر آن داشت تا موضوع را از مسیر شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی استان پیگیری کنیم.

زمانیان همچنین از افزایش چشمگیر هزینه کرایه ها به عنوان مشکل دیگری یاد می کند که ریشه در مشکلات موجود در بخش حمل ونقل بین المللی دارد و توضیح می دهد: این روند برای بخش های مختلف اقتصادی، چالش های جدی رقم می زند و لذا پیش از هر اقدامی در این حوزه، می بایست به چرایی افزایش کرایه حمل ناوگان ها بپردازیم و سپس نسبت به آن تمهیدات لازم را در نظر بگیریم.

وی با اشاره به دور تسلسل مشکلات در این بخش اذعان می کند: نگرانیم فرصت ها در بخش ترانزیت و حمل ونقل از دست برود و ظرفیت های موجود را به رقبایمان واگذار کنیم.

وی عنوان می کند: فعالیت های ترانزیتی می تواند درآمدی چه بسا بیشتر از فروش نفت خام برای کشورمان به ارمغان بیاورد اما متأسفانه فرصت ها مغتنم شمرده نشد و امروز رقبای ما مجدانه تعریف مسیرهای جدید را در دستور کاردارند.

مشکلات از زبان فعالان حوزه حمل ونقل

رئیس اتحادیه کارگزاران گمرکی خراسان رضوی می گوید: متأسفانه بخش حمل ونقل بین المللی، ناظر و کنترل کنندگان زیادی دارد اما در مقابل، از داشتن متولی یا حامی مشخص و مؤثری محروم است و رفع این مشکل باید در مرکز کشور موردبررسی و چاره اندیشی قرار بگیرد.

مرتضی سرادار قندچی تأکید می کند: بسیاری از مشکلاتی که در حال حاضر در صنعت حمل ونقل وجود دارد، با دقت و نفوذ اداره راه و شهرسازی برطرف خواهد شد اما متأسفانه دستگاه های ذی ربط نسبت به بررسی و پیگیری مشکلات موجود در این صنعت توجهی ندارند.

جواد نوریان فعال حوزه حمل ونقل نیز معتقد است: مشکلات و معضلات حمل ونقل بین المللی برطرف نمی شود بلکه از حالتی به حالت دیگر تغییر می یابد لذا می بایست به فکر رفع ریشه ای و اساسی مشکلاتی باشیم که در عمق صنعت حمل ونقل بین المللی نفوذ کرده و زیربنای این ساختار را تضعیف کرده است.

کمال نوری مدیرعامل شرکت حمل ونقل بین المللی فلات ناوگان نور آسیا نیز در همین خصوص می گوید: ما خلأهای متعددی در عرصه صنعت حمل ونقل بین المللی داریم. گمان می رود که مثلاً اگر حذف ترانشیپمنت انجام بگیرد، مشکلات مرتفع می شوند اما درواقع با چنین نگرشی به دنبال پاک کردن صورت مسئله هستیم. برطرف نمودن هر مشکل و معضلی نیازمند وجود زیرساخت های مناسب است و خلأ این صنعت هم در موضوع زیرساخت ها بروز جدی دارد.

افزایش تردد خودروها

مدیرکل راهداری و حمل ونقل جاده ای خراسان رضوی بابیان اینکه میانگین ورودی و خروجی کامیون از مرز دوغارون به روزانه ۵۰۰ دستگاه رسیده است در جمع خبرنگاران اظهار کرد: پیش بینی می شود این عدد با توسعه و تسهیل تجارت در این مرز به یک هزار و ۲۰۰ دستگاه در روز برسد.

جعفر شهامت بابیان اینکه جداسازی مسیر ورود و خروج ناوگان، تکمیل و ساخت راه تا ورودی اسلام قلعه، ایمن سازی منطقه در مقابل سیلاب ازجمله برنامه های در دست اقدام راهداری و حمل ونقل جاده ای خراسان رضوی در منطقه مرزی دوغارون است ادامه داد: طی ۱۱ ماه امسال به طور متوسط روزانه سه هزار و ۸۶۰ مسافر از این مرز زمینی تردد کرده اند.

عزم مدیران دستگاه های اجرایی جزم نیست

نایب رئیس کمیسیون حمل ونقل و ترانزیت اتاق خراسان رضوی نیز در خصوص مشکلات موجود در مرز اظهار می کند: آنچه به عنوان مشکل در مرزهای کشور برای بخش حمل ونقل بین المللی مطرح می شود، امر تازه ای نیست و عمده این مسائل سال هاست که دامن گیر این بخش هست و بارها در جلسات مختلف نیز مطرح و بررسی شده است.

ابراهیم عطایی اظهار می کند: متأسفانه چنین به نظر می رسد که عزم یا انگیزه لازم در دستگاه های متولی برای رفع اساسی و ریشه ای این موانع وجود ندارد و از این حیث بر دور تکرار افتاده ایم.

وی می افزاید: اخذ تصمیمات نادرستی همچون حذف ترانشیپمنت در برخی از مرزها خصوصاً مرز لطف آباد-سرخس، ما را با چالش هایی مواجه می سازد که قابل اجتناب بوده اند.

عطایی تسهیلگری در حوزه حمل ونقل بین المللی، پیشنهادها بخش خصوصی جهت افزایش ساعت کار در مرزها، قرار گرفتن نیمه یدک ها در پارکینگ های ایرانی، مشورت از تشکل های مرتبط درروند تدوین و تصویب بخشنامه ها و دستورالعمل ها را در زمره راه های حل این مشکل دیرینه عنوان می کند.

وی تأکید می کند: امیدواریم ضعف های موجود در صنعت حمل ونقل بین المللی خراسان رضوی به همت بخش خصوصی و با رایزنی های مسئولان ذی ربط، برطرف شده و شاهد روان سازی فعالیت ها در این حوزه مهم باشیم.

وعده جدید مسئولان ایران و افغانستان

سفر سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان در بیستم اسفندماه ۱۴۰۱ و بازدید وی از مرز دوغارون این روزها روزنه ای از امید را برای حل این مشکل دیرینه در دل رانندگان ایجاد کرده است.

نورالدین عزیزی در این سفر وعده داد تا فعالیت دوغارون تا پنجم فروردین ماه سال ۱۴۰۲ به صورت شبانه روزی و ۲۴ ساعته شود اما نکته ای که در این راستا جای تأمل دارد این است که آیا طرف افغانستانی امکانات ارائه خدمات ۲۴ ساعته را در اختیار دارد؟

اگر سرپرست وزارت صنعت و تجارت افغانستان مدعی شده است که مرز دوغارون-اسلام قلعه بازوی مشترک اقتصادی و تجاری دو کشور همسایه است و امارت اسلامی در برنامه های تجاری و اقتصادی خود مصمم است مشکلات موجود در این بخش را برطرف کند اما تا چه میزان این وعده قابل تحقق باشد باید به انتظار نشست.

استاندار خراسان رضوی نیز بابیان اینکه موضوع شبانه روزی کردن مرز دوغارون-اسلام قلعه در گفت وگو با والی هرات موردبررسی قرارگرفته است در این رابطه می گوید: از طرفی طرح جامع گمرک دوغارون در دست اجراست تا بسیاری از مشکلات در خصوص ترانزیت، صادرات و مسافر برطرف شود.

یعقوب علی نظری می گوید: از ابتدای سال تاکنون تردد ناوگان باری ایرانی به افغانستان ۳۰ هزار و ۴۴۶ مورد و از سوی دیگر تردد ناوگان افغانستان به ایران از این مرز ۸۸ هزار و ۱۴۵ فقره بوده است.

وی عنوان می کند: مرز دوغارون-اسلام قلعه که در نزدیکی مشهد و هرات قرار دارد، یکی از محورهای اصلی ترانزیت و صادرات به کشور افغانستان است و بازرگانان مهمی در این مسیر فعال هستند.