انتظار تجار پشت دروازه‌های تجارت؛ قفل ترافیک در مرزها باز نشد

به گزارش تین نیوز به نقل از بازار،  پس از روی کار آمدن طالبان، به دلیل کاهش تقاضا، تبادلات تجاری بین ایران و افغانستان به شدت کاهش یافت اما در ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۱ تبادلات تجاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۲۳ درصد افزایش داشت حال باوجود افزایش صادرات اما موانع صادراتی در پایانه های مرزی خراسان رضوی موجب شده تا زمان ترخیص کالا زمان بر شده و صف خودروهای ترانزیتی از حوصله رانندگان و صاحبان بار خارج شود.

نحوه ترخیص کالا و خروج خودروهای ترانزیتی در مرزهای شمال خراسان رضوی نیز هم زمان با از سرگیری مراودات تجاری با کشور ترکمنستان مشکل ساز و به ویژه در طی ۶ ماهه دوم موجب نارضایتی بسیاری از صاحبان کالا شده است.

اگرچه مسئولان دولتی در طی هفته های گذشته مراسم سال نو میلادی و نزدیکی به کریسمس را بهانه این انتظارها در مرز اعلام کردند اما واقعیت این است که ظرفیت دستگاه های اجرایی و خدمات دهنده در مرزهای خراسان رضوی با حجم کالاها و ناوگان عبوری تناسب نداشته و کندی تردد خودروهای ترانزیتی را به همراه دارد.

این موضوع موجب شده تا تعدادی از تشکل های اقتصادی در نامه ای به دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی استان اعلام کنند که توقف های چندروزه کامیون های حمل بار باعث شده تا بخشی از بازارهای ترانزیتی از دست برود.

پیش ازاین نایب رئیس انجمن صنفی شرکت های حمل ونقل بین المللی خراسان رضوی با گلایه از تردد کند خودروها در مرزها اعلام کرد: مطابق آمار سازمان راهداری و حمل ونقل جاده ای، سالانه ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان خسارت بابت توقف های مرزی به بخش صنعت حمل ونقل وارد می شود.

محمود امتی گفت: پیش ازاین حدود هزار و ۳۰۰ دستگاه کامیون در مرز دوغارون به صورت رفت وبرگشت تردد داشتند اما اکنون این رقم به روزانه ۵۰۰ تا ۶۰۰ دستگاه رسیده است اما باوجود کاهش ترددها بازهم ناوگان تجاری چندین شب در این مرز مهم معطل می شوند.

نایب رئیس انجمن صنفی شرکت های حمل ونقل بین المللی خراسان رضوی ادامه داد: علاوه بر اینکه توقف ناوگان تجاری به صاحبان ناوگان، شرکت های حمل ونقل و صاحبان بار ضررهای هنگفتی وارد می کند، این توقف برای نیروهای فعال در حوزه حمل ونقل در مرز، فسادزا و مشکل آفرین خواهد بود.

وی ادامه داد: هرچند مرزبانی وظایف نظارتی خود را انجام می دهد اما گاه توقف های طولانی مدت به دلیل تأخیرهایی است که نیروهای اداری مرزبانی در انجام وظایف خود کوتاهی می کنند.

ازدحام در پایانه مرزی لطف آباد

 با ازسرگیری مراودات تجاری از طریق پایانه مرزی لطف آباد در شمال خراسان رضوی با کشور ترکمنستان این پایانه نیز این روزها با ازدحام خودروهای عبوری و ترانزیتی بسیاری روبرو است که برای عبور از مرز حداقل باید یک هفته در انتظار ترخیص کالا بمانند.

انتظار یک هفته ای برای خودروهای ترانزیتی که به ویژه حامل مواد غذایی و میوه و تره بار که خطر تخریب آن بسیار بالاست یکی از دغدغه هایی که صاحبان بار و تجار را می آزارد و بنا بر گفته صاحبان شرکت های حمل ونقل بین المللی این انتظارهای طولانی برای خروج بار از کشور درنهایت ضرر محسوب شده و بسیاری از بازرگانان را دلسرد می کند.

مدیر پایانه مرزی لطف آباد در این رابطه می گوید: برای کاهش توقف در مسیرهای تردد ناوگان تجاری در این پایانه مرزی، نوبت دهی جداگانه برای خروج ناوگان صادرات حامل تره بار و هم چنین افزایش ساعت کار پایانه مرزی تا ساعت ۱۹ اقدام شده است.

محسن رکنی اظهار می کند: این اقدامات موجب تسهیل ترددهای تجاری از این گذرگاه مرزی در شمال استان با کشور ترکمنستان شده و در پی آن رفت وآمد ناوگان تجاری در آذرماه نسبت به مهر و آبان ۲۵ درصد افزایش یافته است.

وی با اشاره به اینکه مهر و آبان امسال شمار ناوگان خروجی از این پایانه مرزی ۱۴۰ دستگاه در روز بود اظهار می کند: این رقم در آذرماه به طور میانگین به ۱۸۵ دستگاه رسیده و هم اینک خواب و انتظار ناوگان باری برای ورود به خاک ترکمنستان به پنج روز رسیده است .

علت تأخیر چیست؟

نماینده اداره کل راهداری و حمل ونقل جاده ای خراسان درباره میزان توقف کامیون ها در مرز می گوید: در ۱۰ روز ابتدای دی ماه متوسط زمان توقف ناوگان غیر سوختی در پایانه های مرزی لطف آباد و سرخس و دوغارون، ۴ روز و روزانه به طور متوسط ۲۷۳ دستگاه بوده است.

نصیر برادران مهم ترین علل توقف کامیون ها در مرز دوغارون را نیز تمایل رانندگان به سوخت گیری کامل در جایگاه سوخت عنوان کرده و ابراز کرد: با توجه به عرضه کم سوخت در جایگاه یا بعضاً عدم عرضه سوخت به ناوگان افغان، صف ناوگان به وجود می آید.

وی اظهار داشت: در پارکینگ شهید فخری زاده دوغارون متوسط توقف ناوگان افغانستانی تا سه روز و به طور متوسط روزانه ۱۱۳ دستگاه است، در پارکینگ باراندازان این منطقه متوسط توقف ناوگان سوختی (ایرانی) مربوط به منطقه ویژه دوغارون تا پنج روز است که روزانه به طور متوسط ۲۶۱ دستگاه متوقف می شوند که علت افزایش زمان توقف، اعزام ناکافی ناوگان خالی افغان از سوی کشور مقابل برای انجام عملیات ترانشیپمنت سوخت است.

وی ادامه داد: در محوطه پایانه مرزی، متوسط توقف ناوگان حداقل ۲ روز و روزانه به طور متوسط تعداد ۱۰۵ دستگاه است که علت آن کندی حرکت و کاهش تعداد خروجی از مرز به علت انجام کنترل های مضاعف مرزبانی و پایش انتهایی سوخت توسط شرکت نفت است.

نماینده اداره کل راهداری و حمل ونقل جاده ای خراسان رضوی گفت: زمان توقف ناوگان در پایانه مرزی لطف آباد ۶ روز است که به طور متوسط روزانه ۶۰۵ دستگاه در آن متوقف می شوند، در ۱۰ روز ابتدایی دی ماه سال جاری، مهم ترین علل توقف در این پایانه، نزدیک شدن به سال جدید میلادی و افزایش تقاضای صادرات و ترانزیت کالا و افزایش حجم ورودی ناوگان، کمبود نیروی انسانی دستگاه های مستقر در مرز، ایجاد گره ترافیکی در محوطه و محدودیت ساعت کاری طرف ترکمن است.

برادران بیان کرد: در ۱۰ روز ابتدایی دی ماه سال جاری در پایانه مرزی سرخس متوسط زمان توقف ناوگان پنج روز بوده که در این پایانه مرزی به طور متوسط روزانه ۴۳۸ دستگاه متوقف می شود.

وی از مهم ترین علل و عوامل توقف ناوگان در مرز سرخس را هم زمانی با سال جدید میلادی و افزایش تقاضای صادرات و ترانزیت کالا، ادامه رویه تبادل یدک و قرارگیری کشنده ها در مسیر عبوری ناوگان ترانزیتی و صادراتی و ایجاد تأخیر در جریان خروجی، انجام «دیپ زنی» و پایش سوخت در حدفاصل ایکس ری و درب خروج و وجود اشکالات هندسی در مسیر خروجی ذکر کرد.

فقدان مدیریت جامع

رئیس گروه حمل ونقل و ترانزیت اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی خراسان رضوی اظهار می کند: این استان به دلیل هم جواری با کشورهای افغانستان و ترکمنستان و وجود چهار پایانه مرزی مهم شامل دوغارون در مرز افغانستان و باجگیران، سرخس و لطف آباد در مرز ترکمنستان، یکی از استان های مهم در بخش ترانزیت و حمل ونقل بین المللی است.

احمد زمانیان یزدی بابیان اینکه حرکات و رفت وآمدها در آسیای میانه افزایش یافته و نیاز به مسیر ایران، پررنگ تر شده است به خبرنگار ما می گوید: در حال حاضر باید از این فرصت به وجود آمده استفاده کنیم اما در حال از دست دادن این فرصت به دلیل زمان بر بودن ترخیص کالاها در مرز هستیم.

وی با اشاره فعالیت ۲۰۴ شرکت حمل ونقل بین المللی در خراسان رضوی می گوید: این شرکت ها علاوه بر افغانستان و آسیای میانه، در ترانزیت کالا به سایر کشورها نیز فعال و دارای سهم مهمی در ترانزیت کالا از کشور هستند.

رئیس انجمن صنفی شرکت های حمل ونقل بین المللی خراسان رضوی می گوید: فقدان مدیریت جامع و هوشمند در مرزهای خراسان و ناهماهنگی های موجود به دلیل تکثر بخشنامه های اجرایی سازمان های مختلف دست به دست هم داده تا ترخیص کالا زمان بسیاری را به خود اختصاص دهد و این موضوع موجب نارضایتی بسیاری از صاحبان کالا و هم چنین شرکت های حمل ونقل شده است.

زمانیان بابیان اینکه سازمان ها و دستگاه های اجرایی هماهنگی لازم را در مرز با یکدیگر ندارند افزود: این ناهماهنگی و تداخل کاری باعث می شود تا با این توقف ها به حوزه ترانزیت آسیب جدی وارد شود.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی حمل ونقل بین المللی خراسان رضوی بیان کرد: در حال حاضر در مرزها و پایانه های صادراتی خراسان رضوی شاهد توقف های طولانی هستیم که دیگر قابل تحمل نیست و خسارت های فراوانی را به همراه داشته است.

بخش خصوصی حلال مشکلات

در همین راستا مسئول دبیرخانه شورای گفت وگوی دولت و بخش خصوصی راهکار حل این مشکل در مرزها را واگذاری خدمات را به بخش خصوصی می داند.

علی اکبر لبافی با شاره به کمبود نیرو در برخی از دستگاه های خدمات دهنده می گوید: در صورت واگذاری مدیریت اقتصادی کل گمرکات مرزی خراسان رضوی به فعالان بخش خصوصی، آنان هیچ مشکلی در تأمین نیروی انسانی و هزینه های مربوطه ندارند و دولت می تواند شدیدترین نظارت ها را در این بخش اعمال کند.

وی بیان می کند: به موجب ماده ۱۲ قانون امور گمرکی مسئولیت هماهنگی، نظارت و به طورکلی مدیریت حوزه مرزی در بخش اقتصادی با گمرک است، اما در سال ۱۳۹۶ حسب دستور رئیس جمهور وقت این مسئولیت به نحوی به حوزه معاونت راهداری و حمل ونقل جاده ای وزارت راه و شهرسازی گذاشته شده است، لذا هنوز دوگانگی در احکام بالادستی منجر به پراکندگی مدیریت در مرز شده است.

لبافی اذعان می کند: این موضوع باعث شده است که نمایندگی های دستگاه های اجرایی به دلیل کمبود نیروی انسانی ساعات کمتری در مرز حضورداشته باشند و مدت زمان کمتری را به رسیدگی به امور کامیون های حمل بار اختصاص دهند.

مسئول دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی بیان می کند: توقف های کامیون های حمل بار در مرز از یک سو هزینه های حمل ونقل کالای صادراتی یا ترانزیت ی را افزایش می دهد و از سوی دیگر صاحبان کالاها ترجیح می دهند که از کوتاه ترین مسیر، حمل ونقل کالای خود را انجام دهند لذا در این میان بخشی از صادرات و ترانزیت استان از بین می رود.