◄ روز سخت راه، در عین شادمانی برف

در پی بارش گسترده برف در سطح کشور و ایجاد مشکلات متعدد در حمل‌ونقل مناطق مختلف وزیر راه و شهرسازی در کانال تلگرامی خود یادداشتی را منتشر کرد.

به گزارش تین‌نیوز وزیر راه روز گذشته در چند نوبت از دستگاه‌های مختلف مانند راه‌آهن، راهداری و ... بازدید کرد و از نزدیک در جریان روند خدمت‌رسانی به مردم قرار گرفت.

متن این یادداشت به شرح زیر است:

روز سختی بود. بارش هم‌زمان برف و باران در ۲۴ استان و ترکیب آن با بوران موجب یخ‌زدگی و لغزندگی جاده‌ها شده بود. درنتیجه تعدادی از خودروها در آزادراه‌های قم و کرج درراه مانده بودند. در کنار این، به دلیل بورانِ شدید امکانِ دیدمستقیم به ۳۰۰ متر رسیده لذا، هواپیماها امکان پرواز نداشتند. یخ‌‌زدگی سوزن‌ها در خطوط ریلی موجب کندی سیر و حرکت قطارها و تأخیر چندساعته بعضی از مقاصد شده بود. در این شرایط با توجه به فشار سنگین و به‌حق افکار عمومی، می‌بایست گره‌ها را یک‌یک با همکاری تمام مدیران و همکاران عزیز، سخت‌کوش و فداکار سازمانم باز می‌کردم.

از شب گذشته با تمام عوامل جاده‌ای، هوایی و ریلی در تماس بودم و مسائل را یک‌بار باهم مرور کرده بودیم. از دو ماه پیش قرار داشتم که صبح برای سخنرانی در کنفرانس مدیریت پروژه شرکت کنم. به آن‌ها اطلاع دادم که امکان حضور ندارم و مستقیم به مرکز مدیریت راه‌ها رفتم. اکثر همکاران از شب گذشته تا صبح پلک روی پلک نگذاشته بودند ولی بانشاط و سرزنده بودند. جناب رضایی رئیس کمیسیون عمران مجلس نیز تماس گرفت و قرار شد ایشان هم حضور پیدا کنند.

چندین بار با پلیس، هلال‌احمر، مرکز پخش فراورده‌های نفتی و مدیران استان‌های درگیر تماس گرفتم و از آخرین وضعیت مطلع شدم و همفکری‌های لازم را با سازمان‌های مختلف به عمل آوردم. البته، مراقب بودم که در کار فرماندهی و  مدیریت صحنه دخالت نکنم تا آن‌ها بتوانند با توجه به تجربه و تخصص خودشان اتخاذ تصمیم نمایند. دوربین‌ها نشان می‌داد که چگونه راهداران و سایر عوامل امدادی خودروهای درراه مانده را یک‌به‌یک رها می‌کردند و به حرکت می‌انداختند.

چندین هزار خودرو را نجات دادن کار سخت و طاقت‌فرسایی بود. آمارها نشان می‌داد که ورودی آزاده راه تهران-کرج خوشبختانه بسیار کاهش‌یافته بود. تردد شمارها نشان می‌داد که از ساعت ۷ الی ۱۰ صبح در مسیر رفت ۵۲۷ خودرو و در مسیر بازگشت ۶۶۰ خودرو وارد آزادراه شده بودند. به‌تدریج، ابتدا آزاده تهران-کرج سپس خط قم-تهران و بعد هم خط تهران-قم باز شد.

هم‌زمان پیگیر فرودگاه‌ها بودم. رئیس سازمان هواپیمایی کشوری و مدیران عامل شرکت فرودگاه‌ها و شهر فرودگاهی و همکارانشان از شب گذشته با بیدار-خوابی تمام تلاششان این بود که فرودگاه را برای عملیات آماده کنند تا به‌محض اینکه امکان دیدمستقیم افزایش پیدا کرد، امکان پرواز فراهم باشد. به گفته‌ی کارشناسان دید مور نیاز حداقلی برای برخاست ۵۰۰ متر و برای فرود ۸۰۰ متر است. حدود ظهر ابتدا در مهرآباد و سپس فرودگاه امام دید بهتر شد ولی پایدار نبود و نمی‌شد اعلام قطعی کرد. خلبان بر اساس دستورالعمل‌های پروازی باید این عامل را در کنار سایر عوامل مورد ارزیابی قرار دهد و تصمیم به پرواز بگیرد.

با توجه به مجموعه شرایط و ناپایدار بودن جو، اکثر خطوط هواپیمایی داخلی تصمیم به لغو پروازها گرفتند که درست هم بود. لذا، در مهرآباد فقط پرواز آقای دکتر جهانگیری از  شیراز به تهران فرود آمد. در فرودگاه امام نیز تا حالا که این یادداشت را می‎‌نویسم ۷ پرواز نشسته است لیکن، پروازی برنخاسته است. کولاک بسیار شدید و مجدداً دید بسیار محدودشده است. شرایط سختی است، چون مسافران به دلیل برهم خوردن برنامه‌هایشان قطعاً خشنود نیستند. شرایطشان در فرودگاه حتماً خوب نیست. به‌ دلیل ایمنی اجازه کوچک‌ترین ریسکی حتی در حد یک‌هزارم را نداده‌ام. مدارا کردن در این شرایط کار آسانی نیست. فعلاً برنامه این است که فردا حدود ظهر همه‌چیز به حالت عادی بازگردد.

در همین حال، مسائل ریل را پی می‌گرفتم. آنجا مشکل کمتری داشتیم لیکن، بی مشکل هم نبودیم. یخ‌زدگی سوزن‌ها و مشکلات کارگری شرایط مدیریتی را سخت کرده بود. ازیک‌طرف می‌خواستیم که عملیات عادی به‌پیش رود. از سوی دیگر، در نظر داشتم که با افزایش تعداد قطارهای تهران-قم و تهران-کرج به کسانی که سفر ضروری به  این دو مقصد داشتند خدمت کنیم. با توجه به مشکلاتی که در آپرین، اسلامشهر و پرند داشتیم امکان پذیرش به‌موقع قطارهایی که به تهران می‌آمدند با مشکل  روبرو بود.

مدیرعامل راه‌آهن به ایستگاه تهران رفت تا مستقیماً مسائل را راهبری کند و خوشبختانه به‌تدریج توانست که سرعت پذیرش قطارها را افزایش دهد. پس‌ازآن نیز موفق شد که تعداد قطارهای فوق‌العاده اعزامی به قم و بالعکس را به پنج رام افزایش دهد. ولی برنامه چهار قطار به سمت مشهد نیز لغو گردید که بر اساس گزارش که من دریافت کردم با پیامک به مسافران اطلا‌ع‌رسانی شده است. ولی قطعاً موجب ناخشنودی آنان شده است.

ساعت ۲ بعدازظهر به‌منظور ارزیابی عینی آزادراه تهران–قم به سمت قم عزیمت کردم. تا راهداری نعل‌بندان در نیمه‌راه رفتم و مطمئن شدم که تمامی درراه ماندگان رهاشده‌اند و خط قم-تهران روان لیکن، خط تهران-قم با مشکلاتی مواجه بود. در راهداری، به همکاران راهدارم که شبِ گذشته تا صبح نخوابیده بودند، خدا قوت گفتم و از آن‌ها گزارش کارها را گرفتم و برخی هما‌هنگی‌ها را انجام دادم.

هرچند امکان عبور بااحتیاط وجود دارد لیکن، پیشنهاد پلیس این است، با توجه به سردی فوق‌العاده امشب و امکان رخداد تصادف‌های زنجیره‌ای بهتر است راه را مسدود کند. البته تصمیم این موضوع بر عهده پلیس است. حدود ساعت ۷: ۲۰ بعدازظهر به آخرِ جلسه دولت رسیدم. با توجه به سنگینی برف، از ابتدای صبح از تعدادی از پیمانکارانی که در مسیر با وزارت‌خانه همکاری دارند خواسته بودیم که امکاناتشان را برای پاک‌سازی محور تهران-قم گسیل دارند. دراین‌ارتباط باید از پیمانکاری محمدیان سپاس بگویم که جوانمردانه وارد شد.

تا اینجا گزارشی بود که تمایل داشتم به مردم عزیز ارائه کنم. لیکن ضروری است که چند نکته کلیدی را نیز با هم‌وطنان درمیان بگذارم. مطلع شدم که در برخی رسانه‌ها آمده است که دستگاه‌ها غافل‌گیر شدند. قطعاً این‌گونه نبود. اجازه دهید قدری صحنه را برای شما توصیف کنم.

حجم ترافیک عبوری از ورودی‌‌ها و خروجی‌های تهران بسیار زیاد است. اکثر جاده‌ها بیش از ظرفیت طراحی‌شان زیر بار هستند. طبیعی است که تاب‌آوری آن‌ها در برابر تغییرات جوی سنگین و یا هر تغییر ناگهانی، بسیار محدود است. مشکل فرهنگ عمومی رانندگی نیز در چنین شرایطی خود را نشان می‌دهد. علیرغم اینکه از دیروز بعدازظهر اطلاعیه‌ها هواشناسی، پلیس و راهداری مبنی بر خودداری از سفرهای غیرضروری و تجهیز خودروها به زنجیر چرخ و سایر تمهیدات بود، در طول مسیر حتی یک مورد خودرو با زنجیر چرخ مشاهده نکردم.

پر آشکاراست که خودروهای سبک با لاستیک‌ها صاف در همان آغاز در جاده‌های لغزنده چه وضعیتی پیدا می‌کنند و چگونه هم خود را گرفتار و هم جاده را مسدود می‌کنند. طبیعی است که با اولین سدِّ معبر  با توجه به بارش سنگین برف و کولاک، مابقی خودروهایی که مجهز هم هستند امکان عبور پیدا نمی‌کنند و وضع همین می‌شود که شد. وگرنه هم پلیس، هم نیروهای هلال‌احمر و هم راهداری هر یک تمام تلاش خود را پاک کردن جاده‌ها، نمک‌پاشی، امدادرسانی و مدیریت ترافیک از قبل انجام داده و آمادگی کامل داشتند. لیکن، مدیریت جاده با هزاران خودرو در حال عبور، در صورتی عملکرد مناسب خواهد داشت که همه همکاری و همه به قواعد پایبند باشند.

نکته‌ی دوم، ضعف سیستم جایگزین و به عبارتی پدافند غیرعامل برای حمل‌ونقل عظیم تهران است. روزانه بیش از پانصد و پنجاه‌هزار خودرو به تهران وارد و خارج می‌شوند. آیا امکان جلوگیری از تردد این عدد عظیم و ورود آن‌ها به جاده‌ها می‌توان گرفت. آیا امکان اقامت این عدد بزرگ در شهرهای مبدأ و یا مقصد وجود دارد؟ حداکثر در چنین مواقعی تا حدی تعداد آن کاهش یابد ولی تردد قابل‌ممانعت نیست.

از ابتدای مسؤولیتم تاکنون با طرح قطار حومه‌ای هم در پی کاهش مصرف انرژی، کاهش آلودگیِ هوا و ایمنی و رفاه حومه‌نشینان بودم و هم در پی آن بودم که در چنین روزهایی قطار به کمک جاده بیاید و امکان دسترسی ایمن مردم به  مقاصدشان را برای سفرهای ضروری فراهم سازد. هرچند موضوع در برنامه‌ی ششم به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید لیکن، نه در سال ۹۶ اعتباری برای آن منظور شد و نه در سال ۹۷ تا این لحظه در لایحه بودجه و گزارش کمیسیون تلفیق رقمی برای آن پیش‌بینی‌شده است.

امیدوارم که چنین روزهای سختی یادآور این نکته در سطح رئیس‌جمهوری، دولت و مجلس باشد تا برای تهران و سایر کلان‌شهرهای ایران و حومه‌شان یک سیستم حمل‌ونقل حومه‌ای ریلی مطابق آنچه در برنامه‌ی ششم پیش‌بینی شده را تأمین مالی کنند. از اینکه تا این حد دولت و مجلس دچار روزمرگی شده‌اند و تا این میزان توان اندیشه و اجرای طرح‌های زیربنایی را ازدست‌داده‌اند، برای ایران نگرانم.

نکته‌ای هم می‌خواهم به همکاران خود بگویم و آن اینکه بی‌دریغ از آنان سپاس‌دارم. آنان در این روزهای سخت مردانه قامت خدمت می‌بندند، سخن‌های درشت و سخت می‌شنوند و علیرغم سختی معیشتشان از هیچ فداکاری دریغ نمی‌کنند. سخت‌تر آنکه علیرغم پی‌گیری‌ها بی‌وقفه‌ی مدیرعامل راه‌آهن و من و هم‌چنین راهداری برخی از آنان دریافت حقشان نیز به تعویق افتاده است. چه توان کرد که نظام بودجه‌ی کشور بیشتر به تشکیلات توزیع یارانه و اعانه تبدیل‌شده و حتی پشتیبانی از راهبری معمولی و تجهیز سیستم‌های زیربنایی کشور چون راه‌آهن و راهداری نیز با گرفتاری روبرو شده است.

عباس آخوندی- ۹ بهمن‌ماه ۹۶