پرواز پهپادها در پهنه آسمان معادن

تین نیوز | هر روز فناوری جدیدی به بازار عرضه می‌شود که می‌تواند مزایای مختلفی برای فعالان معدنی به همراه داشته باشد. وسایل نقلیه بدون سرنشین و پهپاد ها یکی از این موارد است که به کمک فعالان معدنی آمده است. این در حالی است که در ابتدا، تنها کامیون‌ها و قطارهای بدون راننده بودند که جایگاه خود را در معادن جهان باز کردند.

شرکت‌های بزرگ معدنی جهان علاوه بر استفاده از این فناوری، اهمیت روزافزونی به پهپادها و هواپیماهای بدون خلبان می‌دهند. هدف آنها از بکارگیری این فناوری، کسب مزیت رقابتی در مقایسه با دیگر فعالان بازار است. این روند در استرالیا با شدت بیشتری نسبت به دیگر مناطق جهان ادامه می‌یابد. با توجه به آنکه خطوط راه‌آهن و اسکله‌ها پراکندگی بسیاری دارند و صدها کیلومتر را در کشورهای مختلف شامل می‌شوند،‌ از هواپیماهای بدون سرنشین برای بررسی تجهیزات، سنجش ذخایر معدنی و اطمینان یافتن از تعهدات زیست‌محیطی شرکت‌ها، استفاده می‌شود؛ کاربردهایی که به سرعت در حال افزایش هستند و مزایای بسیاری را برای استفاده‌کنندگان از آنها به دنبال دارند.

استفاده روزافزون از این ابزارهای مدرن به حدی اهمیت یافته که به‌تازگی در یک کنفرانس در شهر «پرث» استرالیا به‌طور جدی به این موضوع پرداخته شد. در این گردهمایی بین‌المللی بزرگ، شرکت‌کنندگان و فعالان معدنی جهان به بررسی نقش مهم این ابزارهای پیشرفته پرداختند. در این برنامه، علاوه بر فعالان معدنی بزرگ جهان، قانونگذاران استرالیایی هم شرکت کردند تا درباره ایجاد چارچوب‌هایی برای استفاده خردمندانه از این ابزارها مباحثه شود.
 
استفاده از پهپادها در «ریوتینتو»
شرکت بین‌المللی «ریوتینتو» که در استرالیا مستقر است و در بسیاری از کشورهای جهان فعالیت دارد، در حال حاضر از این فناوری پیشرفته استفاده می‌کند. «گِرِگ لیلیمن»، مدیراجرایی فناوری و نوآوری ریوتینتو می‌گوید: شرکت او در حال حاضر هم از پهپادها برای نظارت و اندازه‌گیری جنبه‌های مختلف فعالیت‌های معدنی استفاده می‌کنند؛ کاربردی که به طور گسترده و ویژه در معادن سنگ‌آهن و زغال‌سنگ مشاهده می‌شود.

لیلیمن معتقد است: «اطلاعات، بزرگترین عامل تمایز بین فعالیت‌های معدنی گذشته و آینده جهان است و پهپادها می‌توانند منابع ارزشمندی از اطلاعات فراهم کنند که به فعالان معدنی، امکان تصمیم‌گیری‌های بهتر را می‌دهد. » زمانی که این دستگاه‌های پرنده به دوربین‌های عکاسی یا فیلمبرداری گرمایی مجهز می‌شوند، می‌توانند به شرکت‌ها در بررسی ماشین‌های معدنی و تجهیزات آنها کمک فراوانی کنند؛ کمکی که در مقایسه با استفاده از انسان و حتی هلیکوپتر برای انجام این امور، بسیار ارزان‌تر و ایمن‌تر است.

مدیر اجرایی شرکت ریوتینتو ادامه می‌دهد: ما هم‌اکنون از پهپادها برای بازرسی معادن و تجهیزات خود استفاده می‌کنیم؛ وظایفی که به طور سنتی برای نیروی انسانی مخاطره‌آمیز بود، زمان زیادی می‌گرفت و فعالیت‌های معدنی را با وقفه مواجه می‌کرد. با این حال، استفاده از چنین ابزارهایی منجر شده است که این هزینه‌ها و مخاطرات به شدت کاهش یابند.

با این حال، عکسبرداری و نظارت هوایی، تنها کاربرد این پرنده‌های فلزی نیست. نظارت بر مکان‌های معدنی بسیار دورافتاده و آب‌پاشی به علف‌های خشک (به عنوان بخشی از برنامه‌های زیست‌محیطی شرکت) هم از دیگر استفاده‌هایی است که در «ریوتینتو» از این فناوری می‌شود.

لیلیمن، استفاده از پهپادها را یکی از موفقیت‌آمیزترین پروژه‌های این شرکت می‌داند. او معتقد است که هنوز هم ظرفیت بسیار زیادی برای گسترش استفاده از پهپادها و استفاده نوآورانه از فناوری وجود دارد تا ایمنی را افزایش داده و بهره‌وری عملیات را افزایش دهیم.
 
رونق بازار هواپیماهای بی‌سرنشین
استفاده از پهپادها در سطح جامعه معدنی جهان رو به گسترش است و هر روز شرکت جدیدی به آن روی می‌آورد. «فورتسکیو متالز گروپ» از شرکت‌هایی است که پس از آزمایش موفقیت‌آمیز پهپادها در سال گذشته، به زودی به صورت رسمی از آنها استفاده خواهد کرد. «بی‌اچ‌پی بیلیتون» هم از دیگر شرکت‌هایی است که از این ابزارهای پرنده برای اندازه‌گیری میزان باطله‌های دپو شده و سنجش موقعیت جغرافیایی مناطق استفاده می‌کند.
محمد حسن بصیری، استاد دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با صمت و درباره کاربرد این فناوری‌های جدید گفت: ربات‌های خفاش کاربرد بسیار گسترده‌ای پیدا کرده‌اند. پهپاد هم یکی از شاخه‌های آن است که کاربردهای زیادی دارد. در حال حاضر، بسیاری از صنایع جهان به دنبال آن هستند که از قابلیت‌های اینگونه ربات‌های استفاده‌های بیشتری کنند. جهان به دنبال آن است که حتی برای تحویل پیتزا هم از این ربات‌ها استفاده کند.

به نظر می‌رسد که این فناوری در حال پیدا کردن جایگاه خود در ایران هم هست. به تازگی، نمایشگاهی در دانشگاه کرمان برگزار شده بود که این دسته از ربات‌های پرنده به نمایش درآمده و کاربردهای‌شان معرفی شد. هر چند این نمایشگاه بیشتر جنبه نمایشی داشت و هنوز تا عملی کردن کاربردهای آن به زمان نیاز است، واضح است که جایگاه فناوری و ربات‌ها در حال افزایش است.

این استاد دانشگاه افزود: در معادن جهان هم از این ربات‌ها برای اهداف مهمی مانند محاسبه دپوها،‌ تعیین حجم و میزان آنها استفاده می‌شود. این پهپادها به دلیل آنکه می‌توانند عکس عمومی از سطح زمین بگیرند، برای تهیه نقشه‌های زمین‌شناسی و معدنی بسیار مناسب هستند.
 
علاوه بر این کاربردها، محاسبه حجم میزان باطله‌های استخراج شده و بررسی کردن دیواره‌های معادن از نظر پایداری از دیگر کاربردهای مهمی است که این ربات‌ها می‌توانند داشته باشند.

به گفته وی مهم‌ترین مزیت این ربات‌ها آن است که نسبت به دیگر شیوه‌های سنتی مورد استفاده برای انجام این سنجش‌ها، بهره‌وری بسیار بالاتری دارند، اطلاعات دقیق‌تری ارائه می‌کنند و مخاطرات کمتری هم دارند. از طرفی، این ربات‌ها قادر به فیلمبرداری از مکان‌ها و مواردی هستند که به روش‌های مرسوم امکان آن وجود ندارد.
پرواز پهپادها در آسمان ایران بصیری معتقد است که برای توسعه استفاده از پهپادها در معادن ایران، احتمالا مشکل و موانع قانونی خاصی هم وجود نداشته باشد. از نظر قوانین و مقررات هم با توجه به آنکه استفاده از ربات‌ها و پهپادها در معادن شکل می‌گیرد و بیشتر معادن هم در مناطق دورافتاده و غیرشهری قرار دارند، دور از ذهن است که کاربرد آنها در معادن ایران با مشکلات قانونی مواجه شود.

استفاده از این گونه فناوری‌ها به شکل معمول در مناطق شهری و حساس با واکنش مواجه می‌شوند. این استاد دانشگاه تربیت مدرس در نهایت اشاره‌ای هم به کاربرد کامیون‌ها و قطارهای بدون راننده کرد و افزود: کاربرد فناوری در معادن رو به افزایش است و به‌دنبال آن افزایش بهره‌وری و کاهش مخاطرات نیروی انسانی در پی خواهد بود. در حال حاضر هم در بسیاری از معادن دنیا، استفاده از این کامیون‌ها و قطارها رواج یافته و با توجه به آنکه ایستگاه‌های کاری آنها و بارگیری و تخلیه‌شان مشخص است، با برنامه‌ریزی و «جی‌پی‌اس»، حرکت‌های آنها مدیریت می‌شود.