وعده ساخت هواپیمای ایرانی باز هم تکرار شد/ پرواز بومی رویای دیرینه دولتمردان

اما ایران سال هاست با مشکلاتی نظیر تحریم های بین المللی، مشکلات اقتصادی و حتی کمبود دانش فنی لازم دست وپنجه نرم می کند.

این بار سرپرست سازمان هواپیمایی کشوری اعلام کرد که طرح بومی سازی هواپیما با جدیت ادامه دارد. اما آیا با وجود شرایط ایران و کمبود دانش فنی، ایران موفق به تولید هواپیمای بومی می شود؟

آن طور که تسنیم گزارش داده حسین پورفرزانه، درباره بومی ‎سازی تولید هواپیما گفته است: خودکفایی در فناوری، تجاری سازی دانش مهندسی، از اولویت های این سازمان به شمار می رود. در نتیجه در مأموریت جدید، بحث بومی سازی صنعت هواپیماسازی با جدیت بیشتری ادامه خواهد داشت.

در این زمینه، ایران اقدام به سرمایه گذاری، ارائه تسهیلات به تولید کنندگان و حتی ممنوعیت واردات کرده است. یکی از عرصه هایی که ایران همیشه در تلاش بوده تا در آن به بومی سازی برسد، ساخت هواپیماست.

نگاهی به تلاش های ایران در صنعت هواپیماسازی

ایران تا به حال بارها اقداماتی در زمینه تولید و ساخت هواپیما انجام داده است. ازجمله این اقدامات می توان به پروژه ایران-140 اشاره کرد. چراکه این پروژه در سال 1373 توسط وزارت دفاع و با همکاری شرکت اوکراینی آنتونوف آغاز شد. با اینکه این پروژه سال 1389 از خط تولید خارج شد اما صدور مجوز های پرواز آن تا سال 1384 طول کشید. البته این هواپیما در سال 1393 سقوط کرد و این پروژه به صورت کلی کنار گذاشته شد.

پس از این پروژه، پروژه ایران-141 کلید خورد که قرار بود تا سال 1392 به نتیجه برسد اما موفق نشد.

جدیدترین تلاش ایران برای ساخت هواپیما مربوط به پروژه سیمرغ است. ساخت هواپیمای ترابری سبک سیمرغ، پروژه ای است که توسط  سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع و شرکت هواپیماسازی ایران، طراحی و ساخت شده است.

این هواپیما 3 خرداد 1403 اولین پرواز آزمایشی خود را انجام داد. به گفته مدیرعامل شرکت هواپیمایی ایران، با تغییراتی در پلتفرم ایران-140، این هواپیما ساخته شده است. اما سوال اصلی اینجاست که آیا لازم است ایران به عرصه بومی سازی هواپیما وارد شد و به خودکفایی برسد؟

چه کشور هایی در زمینه ساخت هواپیما مشغول به فعالیت هستند؟

از آنجایی که صنعت تولید و ساخت هواپیما یک صنعت مهم و حساس است، در نتیجه فقط 18 کشور از 195 کشور جهان در این عرصه مشغول به فعالیت هستند که مهم ترین آن ها آمریکاست. این کشور سازنده معروف ترین هواپیما یعنی بوئینگ است. بعد از آمریکا، فرانسه، آلمان، کانادا، برزیل، انگلیس، چین، ایرلند، اسپانیا، ایتالیا، سوئیس، هند، ژاپن، تایلند، لهستان، روسیه، اتریش و استرالیا در این عرصه فعالیت می کنند.

بیشتر کشور های فعال در این حوزه کشور های توسعه یافته هستند که هم از نظر شرایط اقتصادی و هم سیاسی در موقعیت بهتری نسبت به ایران قرار دارند. ولی ایران با چالش هایی نظیر تحریم ها و حتی شرایط اقتصادی نامساعد دست وپنجه نرم می کند.

از آنجایی که یکی از راه های توسعه یافندگی تعامل با سایر کشور هاست، بنابراین بهتر است که ایران در عرصه هایی نظیر خودروسازی، تولید گوشی بومی، هواپیماسازی و ... اقدام به واردات و تعامل با سایر کشورها کند. چراکه اینگونه هم امنیت مردم حفظ می شود و هم مردم رضایت کافی دارند.

 یکی از دلایل شکست ایران در این زمینه، بی توجهی به تجاری ‎سازی هواپیماها و رقابت در سطح بین المللی است. البته قطعا شرایط اقتصادی، تحریم ها و حتی شرایط سیاسی در این زمینه تأثیر گذار ند. شاید ایران در یک چشم انداز بلند مدت بتواند در حوزه ساخت هواپیماهای مسافربری پیشرفت داشته باشد.