فردا دیر است/ اهمیت تکمیل و بهره برداری از کریدور شمال – جنوب

به گزارش تین نیوز به نقل از ریل ایران؛ همزمان با موافقت روسیه برای آغاز مذاکرات صلح با اوکراین با میانجیگری واشنگتن، مسکو در حال آماده سازی خود برای بازگشت به بازارهای جهانی است. اگرچه مرتفع شدن تحریم های سفت و سخت وضع شده غرب علیه روسیه در حالت عادی مدت زمان زمان قبال توجهی نیاز خواهد داشت، اما امتیازات پیشنهاد شده از سوی دولت ترامپ به روسیه و امکان پایان دادن آبرومندانه جنگ اوکراین، اکنون مسکو را تشویق به شرکت در مذاکرات صلح ترکیه کرده است. اگرچه ولودیمیر زلسنکی از عدم شرکت پوتین و ترامپ در این مذاکرات ابراز نارضایتی کرده، اما می توان امیدوار بود که امکان دستیابی به توافق صلح بسیار بیش از گذشته و دوران دولت بایدن است.

ایران و روسیه، آماده رفع گسستگی شاخه غربی کریدور شمال – جنوب

وزیر راه و شهرسازی جمهوری اسلامی ایران ظهر روز پنجشنبه به صورت برخط در آئین واگذاری اراضی تملک و آغاز مطالعات زمین شناسی پروژه ریل رشت – آستارا گفت: با اشاره به واگذاری اراضی تملک شده بیان کرد: همکاری ریلی حمل و نقل بین ایران و روسیه جدی و حرفه ای است.

فرزانه صادق با اشاره به اینکه در کنار تملک اراضی، کارهای فنی و زمین شناسی آن هم انجام شود، گفت: اجرای پروژه ریلی رشت – آستارا با تملک اراضی و انجام زمین شناسی سرعت بیشتری می گیرد.
وی با بیان اینکه ایران و روسیه نگاه تعاملی در توسعه روابط حمل و نقل دارند، افزود: توسعه روابط تجاری و اقتصادی ایران و روسیه با اتصال کریدور شمال به جنوب قوت می گیرد. وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه به زودی سوت قطار رشت – آستارا به صدا در می آید، گفت: شخص رئیس جمهور به صورت مداوم و مکرر پیگیر اجرای پروژه ریلی رشت – آستارا است.

از سوی دیگر، سفر اخیر مسعود پزشکیان رئیس دولت چهاردهم به باکو و دیدار مثبت وی با الهام علی اف همتای آذربایجانی خود، مسیر همکاری میان دو کشور بر سر مسیر ترانزیتی کریدور شمال – جنوب را بیش از پیش هموار ساخته است. برطرف شدن سوء تفاهم های دو کشور به ویژه بر سر مساله قره باغ و کاهش تنش میان باکو و ایروان نیز اکنون بسیاری از زمینه های همکاری میان شرکای کریدور شمال – جنوب را فراهم آورده است.

اما همانطور که اشاره شد، رفع تحریم های اقتصادی سنگین شکل گرفته علیه روسیه نیز می تواند ظرفیت سیاسی بهره برداری از این کریدور را به میزان چشمگیری افزایش دهد. همچنین با بهبود چشم انداز دستیابی به توافق هسته ای میان تهران و واشنگتن، هند نیز از آزادی عمل بیشتری برای فعالیت به عنوان چشمه بار این کریدور برخوردار خواهد بود که تمامی این شرایط، نوید راه اندازی کامل کریدور شمال – جنوب با گذشت بیش از ۲۰ سال را برای همه شرکا فراهم خواهد ساخت.

محدودیت زمان حیاتی برای بهره برداری از ظرفیت کامل کریدور شمال – جنوب

علیرغم تمامی خوشبینی های ایجاد شده در زمینه بهره برداری مقتضی از ظرفیت های کریدور شمال – جنوب، ذکر این نکته الزامی است که شرایط کنونی منطقه با ۲۰ سال پیش کاملا متفاوت است. اگرچه در زمان تصویب طرح کریدور شمال – جنوب، این کریدور تنها راهگذر ترانزیتی بین المللی منطقه غرب آسیا محسوب می شد، اما در حال حاضر، دو کریدور رقیب یعنی جاده توسعه به ابتکار ترکیه و عراق و همچنین، کریدور ترانس افغان به ابتکار ازبکستان، رقبای مهم مسیر عبوری از ایران محسوب می شوند. علیرغم ناامنی موجود نسبی در هر دو مسیر و فاصله زیاد آنها با عملیاتی شدن، این فرصت را برای ایران ایجاد خواهد کرد تا هرچه سریعتر اختلافات خود با غرب را مرتفع ساخته و از ظرفیت های کامل کریدور شمال – جنوب بهر برداری کند. اما حقیقت امر این است که هر دو مسیر رقیب، گزینه های جدی برای رقبات با مسیر عبوری از کشورمان به حساب می آیند.

ذکر این نکته ضروری است که ازبکستان موفق شده پای روسیه را به مشارکت در کریدور ترانس افغان باز کرده و مسکو قرار است طرح مطالعات امکان سنجی مربوط به ساخت این کریدور را تا پایان سال ۲۰۲۵ ارائه نماید. روسیه همچنین موافقت اصولی خود با سرمایه گذاری در ساخت این کریدور بحث برانگیز را اعلام کرده و قرار است تا چند روز دیگر، در جریان برگزاری نشست مشترک روسیه و جهان اسلام در شهر کازان با کشورهای پاکستان، ازبکستان و افغانستان در خصوص مساله سرمایه گذاری روی این کریدور اقدام نماید.

لذا در شرایط کنونی، تکمیل هرچه سریعتر کریدور شمال – جنوب و بهره برداری از ظرفیت های آن بیش از هر زمان دیگری حیاتی و ضروری به نظر میرسد. ذکر این نکته نیز خالی از لطف نیست که در صورت عدم تمایل مسیرهای ترانزیتی عبوری از کشورمان، دیگر کشورها از فرصت های موجود استفاده کرده و اقدام به راه اندازی مسیرهای جایگزین خواهند کرد؛ موضوعی که در جریان راه اندازی کریدور میانی متاسفانه شاهد آن بودیم و اکنون نیز در صورت تعلل بیشتر در راه اندازی کریدور شمال – جنوب، می توان شاهد رخدادهای تلخ دیگری همچون راه اندازی کریدور ترانس افغان یا جاده توسعه بود.