◄ بندر چابهار به رتبه سوم کانتینری کشور صعود کرد؟

بندر شهید بهشتی چابهار به عنوان بزرگ ترین بندر اقیانوسی ایران، در سال ۱۴۰۴ شاهد تحولات بی سابقه ای در حوزه عملیات بندری و به ویژه فعالیت های کانتینری بوده است.

به گزارش تین نیوز، بندر شهید بهشتی چابهار که سال ها به عنوان یک پروژه زیرساختی بلندمدت در اسناد توسعه ای کشور مطرح بود، اکنون با ثبت رکوردهای تازه در صادرات، تخلیه و بارگیری کالا و عملیات کانتینری، به مرحله ای تازه از بلوغ اقتصادی رسیده است. در این گزارش، به بررسی دقیق وضعیت عملیات کانتینری بندر شهید بهشتی، عوامل مؤثر بر رشد آن، پیامدهای اقتصادی و ترانزیتی و چشم انداز آینده این بندر پرداخته می شود.

جهش کانتینری؛ تغییر جایگاه چابهار در نقشه بنادر ایران

یکی از مهم ترین شاخص های توسعه بنادر، حجم عملیات کانتینری است؛ شاخصی که ارتباط مستقیم با تجارت مدرن و حمل ونقل ترکیبی دارد. بندر شهید بهشتی چابهار در این بخش عملکردی کم سابقه را ثبت کرده است. براساس آمارهای رسمی، برای نخستین بار در تاریخ فعالیت این بندر، میزان عملیات کانتینری در هشت ماهه سال جاری از ۱۰۰ هزار TEU عبور کرده و نسبت به مدت مشابه سال قبل، رشد ۷۸ درصدی داشته است. این رشد، بالاترین نرخ افزایش عملیات کانتینری در میان بنادر کشور محسوب می شود.

چابهار که سه سال پیش در جایگاه هفتم عملیات کانتینری کشور قرار داشت، اکنون با جهشی چهار پله ای به رتبه سوم رسیده است. این ارتقا نشان دهنده تغییر موازنه در میان بنادر ایران و تثبیت جایگاه چابهار به عنوان یکی از قطب های اصلی کانتینری کشور است.

عوامل مؤثر بر رشد عملیات کانتینری

رشد چشمگیر عملیات کانتینری در بندر شهید بهشتی نتیجه مجموعه ای از اقدامات هماهنگ و سیاست های هدفمند بوده است:

افزایش ظرفیت اسکله ها و تجهیزات کانتینری: توسعه زیرساخت های بندری و تجهیز اسکله ها به امکانات مدرن، امکان پذیرش و تخلیه کشتی های بزرگ تر را فراهم کرده است.

ایجاد خطوط منظم کشتیرانی: اتصال مستقیم به بنادر مهم هند، چین و امارات متحده عربی، مسیر صادرات کالا را کوتاه تر و مقرون به صرفه تر کرده است.

تسهیل فرآیندهای گمرکی: کاهش زمان تشریفات اداری و ساده سازی روند ترخیص کالا، جذابیت بندر را برای تجار و سرمایه گذاران افزایش داده است.

جذب سرمایه گذاری بخش خصوصی: حضور فعال بخش خصوصی در توسعه و بهره برداری از زیرساخت ها، موجب افزایش کارایی و سرعت در عملیات بندری شده است.

بازاریابی هدفمند: معرفی ظرفیت های بندر به بازارهای منطقه ای و بین المللی، زمینه ساز افزایش حجم تجارت و جذب مشتریان جدید شده است.

پیامدهای اقتصادی و ترانزیتی

عملکرد موفق بندر شهید بهشتی در حوزه کانتینری، پیامدهای گسترده ای برای اقتصاد ملی و منطقه ای دارد:

افزایش سهم ایران در تجارت منطقه ای: رشد عملیات کانتینری موجب شده چابهار به یکی از بازیگران اصلی تجارت دریایی ایران تبدیل شود.

تقویت نقش ترانزیتی: اتصال بندر به کریدورهای بین المللی شمال–جنوب و شرق–غرب، امکان ترانزیت کالا به آسیای مرکزی، افغانستان و شبه قاره هند را فراهم کرده است.

مزیت رقابتی منطقه ای: دسترسی مستقیم به اقیانوس هند و هزینه های رقابتی، جایگاه چابهار را در برابر بنادر رقیب منطقه ای ارتقا داده است.

افزایش جذابیت برای سرمایه گذاران: رکوردهای تازه و رشد پایدار، چابهار را به مقصدی مطمئن برای سرمایه گذاری در حوزه لجستیک و حمل ونقل بدل کرده است.

ایجاد ارزش افزوده داخلی: توسعه صنایع وابسته به بندر و شهرک های لجستیکی، موجب تثبیت ارزش افزوده فعالیت های تجاری در داخل کشور خواهد شد.

چابهار؛ حلقه کلیدی کریدورهای ترانزیتی

تحلیلگران اقتصادی معتقدند رشد عملکرد بندر شهید بهشتی فراتر از یک دستاورد آماری است و باید آن را در چارچوب نقش ترانزیتی چابهار ارزیابی کرد. اتصال این بندر به کریدورهای بین المللی، امکان ترانزیت کالا به کشورهای آسیای مرکزی، افغانستان و شبه قاره هند را فراهم کرده است. موقعیت ژئوپلیتیکی خاص چابهار، در کنار دسترسی مستقیم به اقیانوس هند و معافیت های رقابتی هزینه ای، این بندر را به یکی از گزینه های جذاب برای شرکت های لجستیکی و تجاری منطقه تبدیل کرده است.

چشم انداز آینده

رشد پایدار بندر شهید بهشتی در گرو تکمیل زنجیره لجستیک پس کرانه ای و تقویت اتصال این بندر به شبکه حمل ونقل ملی است. توسعه راه آهن چابهار–زاهدان و پیوند آن با کریدور شمال–جنوب، می تواند هزینه و زمان انتقال کالا را به طور معناداری کاهش داده و مزیت رقابتی چابهار را در مقایسه با بنادر رقیب منطقه ای افزایش دهد.

همچنین توسعه شهرک های لجستیکی، انبارهای مکانیزه و صنایع وابسته به بندر، می تواند ارزش افزوده فعالیت های تجاری را در داخل کشور تثبیت کند. از منظر منطقه ای، چابهار ظرفیت تبدیل شدن به یکی از گلوگاه های اصلی ترانزیت کالا میان آسیای جنوبی، آسیای مرکزی و خاورمیانه را داراست. تثبیت و گسترش خطوط منظم کشتیرانی به بنادر هند، چین و کشورهای حوزه خلیج فارس، در کنار جذب اپراتورهای بین المللی حمل ونقل، می تواند سهم ایران از بازار ترانزیت منطقه را افزایش داده و جایگاه ژئوپلیتیکی کشور را در معادلات تجارت دریایی ارتقاء بخشد.

عملکرد بندر شهید بهشتی چابهار در حوزه عملیات کانتینری طی سال جاری، نشان دهنده ورود این بندر به مرحله ای تازه از بلوغ اقتصادی است. رشد ۷۸ درصدی کانتینر، ارتقای جایگاه به رتبه سوم کشوری و تثبیت خطوط کشتیرانی بین المللی، چابهار را به موتور جدید تجارت دریایی ایران تبدیل کرده است. استمرار این روند، می تواند چابهار را در آینده ای نزدیک به یکی از قطب های اصلی تجارت و ترانزیت شمال اقیانوس هند بدل سازد.