خط ۱۰ مترو تهران، الگویی برای توسعه حمل و نقل ریلی در کلان شهرها

به گزارش تین نیوز به نقل از مهر، بازدید اخیر روسا و اعضای شوراهای اسلامی شهرهای مختلف کشور از خط ۱۰ مترو تهران نشان داد که این پروژه صرفاً یک طرح عمرانی شهری نیست بلکه نمادی از آینده نگری در مدیریت حمل و نقل عمومی پایتخت است. در شرایطی که تهران با چالش های ترافیک و آلودگی هوا دست و پنجه نرم می کند، توسعه شبکه مترو نه تنها یک ضرورت بلکه راهکاری اجتناب ناپذیر برای امروز و فردای پایتخت به شمار می آید.

اضافه شدن 35 ایستگاه جدید به شبکه مترو تهران

خط ۱۰ مترو تهران به طول تقریبی 47 کیلومتر و با ۳5 ایستگاه طراحی شده است؛ خطی شرقی - غربی که از وردآورد در غرب تهران آغاز و تا محدوده تهرانپارس ادامه می باید تا بلکه بار سنگین ترافیک بزرگراه های شهید زین الدین، شهید همت و  بزرگراه خرازی را کاهش دهد و دسترسی ساکنان غرب و شمال غرب پایتخت به مناطق مرکزی و شرقی را تسهیل کند.

نعمت الله فرزان پور مدیر عامل شرکت مترو تهران در خصوص خط ۱۰ مترو تهران، ضمن تاکید بر آنکه این خط بخشی از چهار خط جدید شبکه مترو تهران است، می گوید: چهار خط ۱۰،۹،۸ و ۱۱ در مجموع ۱۷۰ کیلومتر به طول خطوط مترو تهران می افزایند. هم اکنون ۳۱۰ کیلومتر خط مترو با ۱۶۰ ایستگاه در تهران و حومه فعال است و این توسعه جهشی بی سابقه در تاریخ مترو کشور خواهد بود.

احداث ۸۵ کیلومتر مسیر ریلی، پیرامون پایتخت

خطوط ۹ و ۱۱ در تعامل با یکدیگر به عنوان یک حلقه کارآمد در شبکه ریلی تهران عمل خواهند کرد. طول این دو خط در مجموع به ۸۵ کیلومتر می رسد. در کنار آن، خط ۸ و بخشی از خط ۹ حلقه ای داخلی تر را شکل می دهند تا دسترسی بین مناطق مختلف پایتخت به شکلی کارآمد برقرار شود.

به این ترتیب نقشه شبکه مترو تهران در آینده با حلقه های ریلی داخلی و خارجی و چهار خط توسعه ای کامل خواهد شد؛ شبکه ای که ظرفیت جابجایی روزانه میلیونها مسافر را دارد و نقش کلیدی در کاهش استفاده از خودروهای شخصی ایفا می کند.

هزینه ساخت هر کیلومتر مترو ۵۰ میلیون یورو

توسعه چنین شبکه ای نیازمند سرمایه گذاری عظیم است. بر اساس اعلام مدیر عامل شرکت مترو تهران، هزینه ساخت و تجهیز هر یک کیلومتر مترو به طور متوسط ۵۰ میلیون یورو برآورد می شود. به بیان ساده تر برای احداث یک کیلومتر خط مترو به همراه ساخت یک ایستگاه و تامین یک رام قطار، رقمی معادل ۶ هزار میلیارد تومان نیاز است. با این حال سهم منابع دولتی در تأمین این هزینه ها بسیار ناچیز است.

فرزان پور در این مورد تصریح کرد: بودجه ای که سال گذشته از سوی دولت برای توسعه مترو پایتخت تخصیص یافت، تنها حدود ۶۰ میلیارد تومان بود که آن هم به موقع به دست ما نرسید. در حالی که هزینه واقعی اجرای پروژه ها به مراتب بیشتر است.

مهدی چمران رئیس شورای اسلامی شهر تهران نیز در جریان بازدید از خط ۱۰ مترو تهران با اشاره به چالش های تامین مالی هزینه های توسعه شبکه مترو پایتخت گفت: در بسیاری از شهرهای کشور، بیش از نیمی از هزینه ساخت مترو را دولت پرداخت می کند اما در تهران چنین اتفاقی نیفتاده است. این در حالی است که طبق قانون، هزینه بلیت مترو باید میان سه بخش تقسیم شود؛ یک سوم از جیب مسافر، یک سوم از بودجه شهرداری و یک سوم نیز توسط دولت پرداخت شود.

وی در ادامه ضمن اشاره به نقش دولت در حوزه تامین اعتبارات گسترش حمل و نقل عمومی اضافه کرد: دولت موظف است بابت صرفه جویی در مصرف بنزین که در اثر گسترش شبکه مترو به دست می آید نیز به شهرداری کمک کند. ما در مدیریت شهری تهران، حدود ۵۰ درصد از کل بودجه را برای حمل و نقل عمومی اختصاص داده ایم. اولویت فعلی ما تکمیل خطوط هفتگانه موجود است و تا پایان پاییز، ایستگاههای ورزشگاه تختی در خط ۷ و مریم مقدس و سرباز در خط ۶ افتتاح خواهند شد. پیگیری احداث خطوط جدید نیز در گام بعدی دنبال می شود.

استفاده ۷۵ درصدی از تولیدات داخلی

یکی از نقاط قوت توسعه شبکه مترو تهران، اتکا به توان تولیدات داخلی است. فرزان پور با اشاره به روند بومی سازی تجهیزات مترو تهران می گوید: ۷۵ درصد از تجهیزات و تاسیسات مورد استفاده در شبکه مترو تهران، تولید داخل است. در ضمن یک رام قطار ملی نیز طراحی، ساخته و تست شده و مجوز ایمنی برای بهره برداری از آن اخذ شده است. اکنون حدود ۵۰ درصد ناوگان مترو داخلی سازی شده و هدف گذاری ما رسیدن به سقف ۸۵ درصد داخلی سازی قطار مترویی است.

به گفته وی، ساخت تونل ها، ایستگاه ها و بخش عمده تأسیسات در مترو تهران توسط شرکت های ایرانی انجام می شود و تنها برخی قطعات حساس همچنان نیازمند واردات هستند. این دستاورد در شرایط اعمال محدودیتهای بین المللی می تواند الگویی برای سایر بخشهای صنعت حمل و نقل کشور باشد.

حمل و نقل عمومی پایتخت، الگویی برای سایر شهرها

بازدید از خط ۱۰ مترو تنها یک برنامه شهری نبود؛ فرصتی بود برای اعضای شوراهای اسلامی شهرهای مراکز استانی کشور تا از نزدیک با ابعاد فعالیت های اجرایی و مدیریتی توسعه شبکه مترو در پایتخت آشنا شوند.

مهندس "غلامرضا احمدی" رئیس شورای اسلامی شهر تبریز، ضمن تأکید بر جایگاه مترو در مدیریت حمل و نقل عمومی کلانشهرها عنوان کرد: مترو یکی از پروژه های حیاتی برای شهرهای بزرگ است. تهران نه تنها بیشترین خطوط مترو را راه اندازی کرده بلکه به الگویی برای سایر شهرها تبدیل شده است. تکنولوژی و تجربه ای که در تهران شکل گرفته است، به مرور زمان به شهرهای دیگر منتقل می شود و نیروهای متخصص در شهرستان ها از آن بهره می برند.

 "ماشا الله ایزدی" رئیس شورای اسلامی شهرکرد با نگاهی کلان تر به موضوع حمل و نقل عمومی می گوید: سیستم حمل و نقل عمومی به ویژه مترو، ارتباط مستقیمی با توسعه یافتگی کشور دارد. وقتی در پایتخت شبکه ای گسترده از خطوط زیرزمینی شکل می گیرد، آثار آن تنها محدود به تهران نیست بلکه به رفاه مردم سراسر کشور منجر می شود. این پروژه ها فرصت سوزی ها را کاهش می دهد و بهره وری ملی را بالا می برد.

 "صفر علی پایین محلی" رئیس شورای اسلامی شهر گرگان نیز بر تاثیرات توسعه مترو در مدیریت ترافیک شهرهای بزرگ تأکید می کند.

به اعتقاد وی تجربه حضور چند روزه در تهران نشان می دهد که هنوز نرخ تردد خودروهای شخصی در خیابان ها غالب است. با توجه به میزان بالای تردد وسایل نقلیه در پایتخت، تا زمانی که برای ورود خودروهای شخصی به محدوده های پرتردد محدودیت ایجاد نشود، حتی مترو هم به تنهایی جوابگو نخواهد بود. مترو باید در کنار توسعه ناوگان اتوبوس و تاکسی، بخشی از یک سیاست جامع برای کاهش استفاده از خودروهای شخصی باشد.

خط ۱۰ مترو تهران به عنوان یکی از بزرگ ترین پروژه های حمل و نقل عمومی کشور، ابعادی فراتر از یک طرح شهری دارد. این خط نه تنها بر زندگی روزمره میلیون ها تهرانی اثر می گذارد بلکه می تواند به الگویی برای سایر کلانشهرها تبدیل شود؛ شهرهایی که هر یک درگیر ترافیک و آلودگی روز افزون هستند.

از سوی دیگر تجربه بومی سازی تجهیزات و اتکا به شرکتهای داخلی نشان می دهد که توسعه زیر ساخت های حمل و نقل در کشور حتی در شرایط محدودیت های مالی و تحریمی نیز امکان پذیر است. این تجربه ارزشمند می تواند به سایر بخشهای زیر ساختی نیز تسری پیدا کند.

روند توسعه خط ۱۰ مترو

بازدید اعضای شوراهای اسلامی شهرهای مراکز استانی از خط ۱۰ مترو تهران، تصویری روشن از مسیر پیش روی پایتخت ارائه کرد؛ پروژه ای عظیم با هزینه های سنگین و چالش های مالی جدی اما با دستاوردهایی چشمگیر در حوزه بومی سازی، توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی شهری.

اگر حمایت های مالی دولت به موقع و کافی باشد، این خط طبق برنامه زمان بندی تعیین شده، به یک شریان حیاتی دیگر برای پایتخت تبدیل می شود. در غیر این صورت، امکان تأخیر و نیمه تمام ماندن پروژه ها همچنان وجود دارد.

تهران در آستانه برهه ای حساس از توسعه شهر زیرزمینی قرار دارد؛ فرصتی که می تواند با تکمیل خطوط 8، 9، 10 و11 و بهره گیری از توان داخلی، الگویی ملی در مدیریت کلانشهرها قلمداد شود. آینده حمل و نقل عمومی در ایران بیش از هر زمان دیگری به ریل های شبکه های مترو کلانشهرها گره خورده است.