◄ بررسی گزارش اتاق ایران درباره کریدور شمال جنوب

اتاق بازرگانی و صنایع، معادن و کشاورزی ایران تیر ماه امسال گزارشی تحلیلی درباره کریدور شمال جنوب منتشر کرد.

به گزارش تین نیوز، آبان ماه امسال سید مرتضی ناصریان کارشناس ارشد شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل این گزارش را مورد بررسی قرار داد و نظر خود را در این باره اعلام کرد.( برای دریافت فایل گزارش اتاق ایران اینجا کلیک کنید)

ناصریان با تاکید بر این که گزارش اتاق ایران ارزنده و حاوی نکاتی مفید است، در عین حال بیان کرد: برخی اشکالات در مبانی و نگرش آن باعث شده که توصیه های آن از نظر اینجانب جامعیت برای تصمیم گیری ندارد:

1- گزارش به بررسی ژئوپلتیک ورود کرده ولی دو راهبرد اصلی ژئوپلتیک برای کاهش ریسک روابط تجاری بین المللی را نادیده انگاشته است:

• قدرت های بزرگ اقتصادی نظیر چین، هند، روسیه و اروپا برای کاهش  ریسک تجاری نباید به مسیرهای واحد و رایج اتکای زیاد داشته باشند و مسیرهای جایگزین تجاری را باید برای بحران های مختلف در نظر بگیرند و تجاری نمودن این مسیرهای جایگزین را نمی توان موکول به وقوع بحران نمود.
• گزارش به مبانی تئوری قدرت های بری و بحری نپرداخته است در حالیکه یکی از علل اصلی ابتکار کمربند - راه چین در قبال تهدید قدرت های دریایی آمریکا و غرب است.

2- بخش زیادی از آمارهای تجاری کشورها مربوط به قبل وقوع جنگ اوکراین است در حالیکه در گزارش تصریح شده که این جنگ تاثیر زیادی بر روابط کشورها گذاشته و دورنمای آتی روابط را هم تغییر می دهد.

3- زیرساخت های نرم ترابری بین المللی (موافقت نامه های بین المللی - امور گمرکی - نظامات مالی - استانداردهای حمل - خدمات لجستیکی - ...) در گزارش معرفی و بر اهمیت و اولویت این زیرساخت های نرم تاکید شده است. (جا داشت در باره وضعیت نامطلوب زیرساخت های نرم در کشور ما بحث می شد یا لااقل به یک مرجع در این خصوص اشاره می شد. البته اتاق بازرگانی در تیر ماه 1401 گزارش مفیدی درباره مشکلات ترانزیتی زمینی کشور تهیه و منتشر نموده است.) بنابراین در بخش انتهایی گزارش جا داشت با ذکر برخی مصادیق، بر لزوم اصلاح وضعیت زیرساخت های نرم کشور برای امکان انتفاع از زیرساخت های فیزیکی و موقعیت ژئوپلتیکی تاکید می شد که در این صورت توسعه زیربنایی ارزشمند خواهد شد.

4- یک کلید طلایی که به عنوان شرط موفقیت گذرگاه های حمل و نقلی به آن توجه شده آنکه گذرگاه های حمل و نقلی باید همراه با زنجیره های ارزش تولیدی و تجاری تعریف شده و پیاده سازی توام آنها دنبال شود.

5- در بررسی کریدور شمال - جنوب، کشورهای حوزه خلیج فارس که در دامنه نفوذ این کریدور هستند اشاره شده ولی وضعیت این کشورها از نظر ژئوپلتیکی و تجاری و تاثیر آنها بر این کریدور بحثی نشده است.

6- در گزارش اشاره شده که برای توزیع بارهای کریدور شمال - جنوب سهم شاخه غربی حدود 65 درصد است ولی مبنای این رقم مشخص نشده است.

7- در گزارش به سهم اندک مسیرهای زمینی از تجارت جهانی و سهم اندک این کریدور اشاره شده ولی مقادیر محتمل ترابری در این کریدور بیان نشده است. بیان مقادیر محتمل ترابری برای ارزیابی امکانات موجود و تصمیم گیری روی توسعه زیرساخت ها موثر است و بدون توجه به مقادیر محتمل، نتیجه گیری مشخصی در این رابطه نمی توان داشت.